PRACA PRZEGLĄDOWA
Zagrożenie wystąpienia schorzeń sercowo-naczyniowych w aspekcie spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego
Więcej
Ukryj
1
Zakład Biochemii Żywienia, Katedra Żywienia Klinicznego, Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej, Gdański Uniwersytet Medyczny, Polska
Autor do korespondencji
Anna Wojda
Zakład Biochemii Żywienia, Katedra Żywienia Klinicznego, Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej, Gdański Uniwersytet Medyczny, Dębinki 7, 80-211, Gdańsk, Polska
Med Og Nauk Zdr. 2021;27(2):99-106
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wstęp:
Do czynników rozwoju chorób sercowo-naczyniowych (cardiovascular disease, CVD) zalicza się m.in.
podwyższony poziom cholesterolu całkowitego, w tym frakcji LDL, oraz obniżony poziom cholesterolu HDL. Na powyższe wpływa ogólnie pojęty styl życia, w tym nawyki żywieniowe. Zalecenia żywieniowe dotyczące prewencji CVD wskazują na potrzebę ograniczenia spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych na rzecz jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz zmniejszenie spożycia cholesterolu pokarmowego.
Cel pracy:
Celem pracy jest porównanie wpływu spożycia wybranych tłuszczów na zmiany stężenia cholesterolu całkowitego oraz jego frakcji – LDL i HDL na podstawie analizy dostępnej literatury
Opis stanu wiedzy:
Praktyczne zastosowanie zaleceń będzie przekładało się na zwiększenie spożycia warzyw, owoców oraz produktów pełnoziarnistych, a także ograniczenie tłuszczów pochodzenia zwierzęcego oraz zwiększenie spożycia olejów roślinnych. Pomijane są jednak tłuszcze takie jak olej kokosowy czy palmowy, należące do grupy produktów pochodzenia roślinnego, cechujące się wysoką zawartością SFA. Dostępne doniesienia na temat profilaktycznego wpływu nabiału oraz tłuszczu mlecznego wskazują na możliwą pozytywną zależność pomiędzy spożyciem masła a CVD. Spożycie oliwy z oliwek lub oleju rzepakowego jest skorelowane z poprawą parametrów profilu lipidowego i jest związane z wysoką zawartością kwasów MUFA i PUFA, a także różnorodnością zawartych w niej związków aktywnych.
Podsumowanie:
Duża popularność nowych schematów żywieniowych, opierających się na dietach wysokotłuszczowych, rodzi potrzebę edukacji pacjentów na temat możliwych niekorzystnych konsekwencji tego sposobu żywienia oraz wskazania, jakie tłuszcze będą korzystnie wpływały na zmniejszenie czynników ryzyka CVD.
Introduction:
Risk factors for cardiovascular diseases (CVD) include, among others, elevated levels of total and LDL cholesterol, as well as reduced levels of HDL fraction, which are connected with a generally understood life style, such as nutritional habits, stimulants and physical activity. Dietary recommendations for CVD prevention indicate the need for limiting the consumption of fatty acids in favor of mono- and polyunsaturated fatty acids, with the reduction of cholesterol derived from diet.
Objective:
The aim of the study is to compare the effect of consumption of selected fats on changes in the concentrations of total cholesterol and its LDL and HDL fractions.
Brief description of the state of knowledge:
Improved dietary habits should include the consumption of seasonal vegetables and fruits, whole grain products, as well as the limitation of consumption of products of animal origin, in favour of plant-based oils. Unfortunately, these recommendations do not include fats, such as coconut or palm oils, which are sources of SFA, while, and at the same time, they are also vegetables oils. Available reports concerning the preventive effect of dairy products and milk fat indicate a possible positive relationship between butter consumption and CVD. Consumption of olive oil or rapeseed oil is correlated with an improved lipid profile, which is related with a high content of MUFA and PUFA, as well as the diversity of active compounds.
Conclusion:
High popularity of new dietary patterns, based on high-fat diets, contributes to the growing need for patient education concerning possible adverse consequences of these diets. Suggestions about fat choices with the highest impact on the reduction of CVD risk factors are also needed.
Wojda A, Janczy A. Zagrożenie wystąpienia schorzeń sercowo-naczyniowych w aspekcie spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Med Og Nauk Zdr. 2021; 27(2): 99–106. doi: 10.26444/monz/133424
REFERENCJE (46)
1.
Kilkenny MF, Dunstan L, Busingye D, et al. Knowledge of risk factors for diabetes or cardiovascular disease (CVD) is poor among individuals with risk factors for CVD. PLoS One. 2017; 12(2): e0172941. Published 2017, Feb 28. doi: 10.1371/journal.pone.0172941.
2.
Eilat-Adar S, Sinai T, Yosefy C, et al. Nutritional recommendations for cardiovascular disease prevention. Nutrients. 2013; 5(9): 3646–3683. Published 2013, Sep 17. doi: 10.3390/nu5093646.
5.
Główny Urząd Statystyczny, Zachorowalność i umieralność na choroby układu krążenia a sytuacja demograficzna Polski, 2016.
https://bip.stat.gov.pl/files/... (dostęp: 21.08.2020).
6.
Bowen KJ, Sullivan VK, Kris-Etherton PM, et al. Nutrition and Cardiovascular Disease-an Update. Curr Atheroscler Rep. 2018; 20(2): 8. Published 2018, Jan 30. doi: 10.1007/s11883-018-0704-3.
7.
Rosiak E. Spożycie tłuszczów w Polsce i Unii Europejskiej. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Problemy Rolnictwa Światowego. 2016; t. 16 (XXXI): 279–288.
8.
Jessa J, Hozyasz K. Wartość zdrowotna produktów kokosowych. Pediatria Polska. 2015; t. 90, nr 5: 415–423.
10.
Courchesne-Loyer A, Lowry CM, St-Pierre V, et al. Emulsification Increases the Acute Ketogenic Effect and Bioavailability of Medium-Chain Triglycerides in Humans: Protein, Carbohydrate, and Fat Metabolism. Current Developments in Nutrition. 2017; Vol. 1, Iss. 7, July.
https://doi.org/10.3945/cdn.11... (access: 21.08.2020).
11.
Schönfeld P, Wojtczak L. Short- and medium-chain fatty acids in energy metabolism: the cellular perspective. J Lipid Res. 2016; 57(6): 943–954. doi: 10.1194/jlr.R067629.
12.
Panth N, Abbott KA, Dias CB, et al. Differential effects of medium- and long-chain saturated fatty acids on blood lipid profile: a systematic review and meta-analysis [published correction appears in Am J Clin Nutr. 2018 Dec 1; 108(6): 1356]. Am J Clin Nutr. 2018; 108(4): 675–687. doi: 10.1093/ajcn/nqy167.
13.
Eyres L, Eyres MF, Chisholm A, et al. Coconut oil consumption and cardiovascular risk factors in humans. Nutr Rev. 2016; 74(4): 267–280. doi: 10.1093/nutrit/nuw002.
14.
DiBello JR, McGarvey ST, Kraft P, et al. Dietary patterns are associated with metabolic syndrome in adult Samoans. J Nutr. 2009; 139(10): 1933–1943. doi: 10.3945/jn.109.107888.
15.
Lindeberg S, Berntorp E, Nilsson-Ehle P, et al. Age relations of cardiovascular risk factors in a traditional Melanesian society: the Kitava Study. Am J Clin Nutr. 1997 Oct; 66(4): 845–52.
16.
Prior IA, Davidson F, Salmond CE, et al. Cholesterol, coconuts, and diet on Polynesian atolls: a natural experiment: the Pukapuka and Tokelau island studies. Am J Clin Nutr. 1981, Aug; 34(8): 1552–61.
17.
Cardoso DA, Moreira AS, de Oliveira GM, et al. A coconut extra virgin oil-rich diet increases HDL cholesterol and decreases waist circumference and body mass in coronary artery disease patients. Nutr Hosp. 2015; Nov 1; 32(5): 2144–52. doi: 10.3305/nh.2015.32.5.9642.
18.
Harris M, Hutchins A, Fryda L. The Impact of Virgin Coconut Oil and High-Oleic Safflower Oil on Body Composition, Lipids, and Inflammatory Markers in Postmenopausal Women. J Med Food. 2017, Apr; 20(4): 345–351. doi: 10.1089/jmf.2016.0114.
19.
Maki KC, Hasse W, Dicklin MR, Bell M, Buggia MA, Cassens ME, Eren F. Corn Oil Lowers Plasma Cholesterol Compared with Coconut Oil in Adults with Above-Desirable Levels of Cholesterol in a Randomized Crossover Trial. J Nutr. 2018; Oct 1; 148(10): 1556–1563. doi: 10.1093/jn/nxy156.
20.
Oliveira-de-Lira L, Santos EMC, de Souza RF, et al. Supplementation-Dependent Effects of Vegetable Oils with Varying Fatty Acid Compositions on Anthropometric and Biochemical Parameters in Obese Women. Nutrients. 2018; 10(7): 932. Published 20.07.2018. doi: 10.3390/nu10070932.
21.
Vijayakumar M, Vasudevan DM, Sundaram KR, et al. A randomized study of coconut oil versus sunflower oil on cardiovascular risk factors in patients with stable coronary heart disease. Indian Heart J. 2016; 68(4): 498–506. doi: 10.1016/j.ihj.2015.10.384.
22.
2019 ESC/EAS Guidelines for the management of dyslipidaemias: lipid modification to reduce cardiovascular risk: The Task Force for the management of dyslipidaemias of the European Society of Cardiology (ESC) and European Atherosclerosis Society (EAS). European Heart Journal. 2020, Jan; 41 (1): 111–188,
https://doi.org/10.1093/eurhea....
23.
Estruch R, Ros E, Salas-Salvadó J, et al. Primary prevention of cardiovascular disease with a Mediterranean diet [retracted in: N Engl J Med. 2018; June 21; 378(25): 2441–2442]. N Engl J Med. 2013; 368(14): 1279–1290. doi: 10.1056/NEJMoa1200303.
24.
Agarwal A, Ioannidis JPA. PREDIMED trial of Mediterranean diet: retracted, republished, still trusted? BMJ. 2019; 364: l341. Published 2019 Feb 7. doi: 10.1136/bmj.l341.
25.
Estruch R, Ros E, Salas-Salvadó J, et al. Primary Prevention of Cardiovascular Disease with a Mediterranean Diet Supplemented with Extra-Virgin Olive Oil or Nuts. N Engl J Med. 2018; 378(25): e34. doi: 10.1056/NEJMoa1800389.
26.
Sosnowska B, Penson P, Banach M. The role of nutraceuticals in the prevention of cardiovascular disease. Cardiovasc Diagn Ther. 2017; 7(Suppl 1): S21–S31. doi: 10.21037/cdt.2017.03.20.
27.
Polley KR, Oswell NJ, Pegg RB, Paton CM, Cooper JA. A 5-day high-fat diet rich in cottonseed oil improves cholesterol profiles and triglycerides compared to olive oil in healthy men. Nutr Res. 2018, Dec; 60: 43–53. doi: 10.1016/j.nutres.2018.09.001.
28.
Maki KC, Lawless AL, Kelley KM. Corn oil intake favorably impacts lipoprotein cholesterol, apolipoprotein and lipoprotein particle levels compared with extra-virgin olive oil. Eur J Clin Nutr. 2017, Jan; 71(1): 33–38. doi: 10.1038/ejcn.2016.169.
29.
Carnevale R, Loffredo L, Del Ben M. Extra virgin olive oil improves post-prandial glycemic and lipid profile in patients with impaired fasting glucose. Clin Nutr. 2017 Jun; 36(3): 782–787. doi: 10.1016/j.clnu.2016.05.016.
30.
Rezaei S, Akhlaghi M, Sasani MR, Barati Boldaji R. Olive oil lessened fatty liver severity independent of cardiometabolic correction in patients with non-alcoholic fatty liver disease: A randomized clinical trial. Nutrition. 2019, Jan; 57: 154–161. doi: 10.1016/j.nut.2018.02.021.
31.
Saedi S, Noroozi M, Khosrotabar N, Mazandarani S, Ghadrdoost B. How canola and sunflower oils affect lipid profile and anthropometric parameters of participants with dyslipidemia. Med J Islam Repub Iran.2017; 31: 5. Published 2017 Jan 15. doi: 10.18869/mjiri.31.5.
32.
Jain AP, Aggarwal KK, Zhang PY. Omega-3 fatty acids and cardiovascular disease. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2015; 19(3): 441–445.
33.
Shahidi F, Ambigaipalan P. Omega-3 Polyunsaturated Fatty Acids and Their Health Benefits. Annu Rev Food Sci Technol. 2018; 9: 345–381. doi: 10.1146/annurev-food-111317-095850.
34.
Jones PJ, Senanayake VK, Pu S, et al. DHA-enriched high-oleic acid canola oil improves lipid profile and lowers predicted cardiovascular disease risk in the canola oil multicenter randomized controlled trial. Am J Clin Nutr. 2014; 100(1): 88–97. doi: 10.3945/ajcn.113.081133.
35.
Pu S, Rodríguez-Pérez C, Ramprasath VR, et al. Dietary high oleic canola oil supplemented with docosahexaenoic acid attenuates plasma proprotein convertase subtilisin kexin type 9 (PCSK9) levels in participants with cardiovascular disease risk: A randomized control trial. Vascul Pharmacol. 2016, Dec; 87: 60–65. doi: 10.1016/j.vph.2016.06.007.
36.
Cui CJ, Li S, Li JJ. PCSK9 and its modulation. Clin Chim Acta. 2015, Feb 2; 440: 79–86. doi: 10.1016/j.cca.2014.10.044.
37.
Dostawy na rynek krajowy oraz spożycie niektórych artykułów konsumpcyjnych na 1 mieszkańca w 2017 r., Główny Urząd Statystyczny 2018.
38.
Korzeniowska-Ginter R, Czarniecka-Skubina E. Wykorzystanie tłuszczów do przygotowania potraw smażonych w warunkach domowych Bromat. Chem Toksykol. 2012; XLV (3): 1117–1122.
39.
Pimpin L, Wu JH, Haskelberg H, Del Gobbo L, Mozaffarian D. Is Butter Back? A Systematic Review and Meta-Analysis of Butter Consumption and Risk of Cardiovascular Disease, Diabetes, and Total Mortality. PLoS One. 2016; 11(6): e0158118. Published 29.07.2016. doi: 10.1371/ journal.pone.0158118.
40.
Huth PJ, Park KM. Influence of dairy product and milk fat consumption on cardiovascular disease risk: a review of the evidence. Adv Nutr. 2012; 3(3): 266–285. Published 4.05.2012. doi: 10.3945/an.112.002030.
41.
Toklu B, Milne V, Bella M, et al. Rise in Serum Lipids After Dietary Incorporation of “Bulletproof Coffee”. J Clin Lipidol. 2015; 9: 462.
42.
Gagliardi AC, Maranhão RC, de Sousa HP, et al. Effects of margarines and butter consumption on lipid profiles, inflammation markers and lipid transfer to HDL particles in free-living subjects with the metabolic syndrome. Eur J Clin Nutr. 2010, Oct; 64(10): 1141–9. doi: 10.1038/ ejcn.2010.122.
43.
Wilkins JT, Li RC, Sniderman A, et al. Discordance Between Apolipoprotein B and LDL-Cholesterol in Young Adults Predicts Coronary Artery Calcification: The CARDIA Study. J Am Coll Cardiol. 2016, Jan 19; 67(2): 193–201. doi: 10.1016/j.jacc.2015.10.055.
44.
Hosseinpour-Niazi S, Mirmiran P, Hosseini-Esfahani F, Azizi F. Is the metabolic syndrome inversely associates with butter, non-hydrogenated- and hydrogenated-vegetable oils consumption: Tehran lipid and glucose study. Diabetes Res Clin Pract. 2016, Feb; 112: 20–29. doi: 10.1016/j.diabres.2015.11.008.
45.
Tune JD, Goodwill AG, Sassoon DJ, Mather KJ. Cardiovascular consequences of metabolic syndrome. Transl Res. 2017; 183: 57–70. doi: 10.1016/j.trsl.2017.01.001.
46.
Khaw K, Sharp SJ, Finikarides L, et al Randomised trial of coconut oil, olive oil or butter on blood lipids and other cardiovascular risk factors in healthy men and women BMJ Open 2018; 8: e020167. doi: 10.1136/ bmjopen-2017-020167.