Zagrożenia dla zdrowia związane ze stosowaniem nawozów organicznych i organiczno-mineralnych

Wstęp:
Do produkcji nawozów organicznych i organiczno-mineralnych wykorzystuje się różnego rodzaju odpady pochodzenia roślinnego (słoma, liście, trawy, trociny) i zwierzęcego (mocz, kał, treści żołądków i jelit). Niebezpieczne są również nawozy produkowane na bazie osadów ściekowych, które, mimo że poddawane są procesowi kompostowania, często nie spełniają wymogów sanitarnych. Nawozy są bardzo zanieczyszczone chemicznie i biologicznie, zawierają olbrzymi ładunek chorobotwórczych mikroorganizmów, takich jak: bakterie, wirusy, grzyby, pleśnie oraz jaja pasożytów jelitowych ludzi i zwierząt. Wprowadzone wraz z nawozami do gleby w sposób niekontrolowany, powodują jej skażenie, które przekłada się na zanieczyszczenie uprawianych na niej plonów. Niebezpieczeństwo skażenia biologicznego gleby wynika z faktu, że drobnoustroje wprowadzone do gleby nie giną, lecz charakteryzują się długą przeżywalnością. W pracy przedstawiono negatywne skutki stosowania nawozów w rolnictwie prowadzące do rozprzestrzeniania się parazytoz wśród ludzi. Do najczęstszych chorób rozprzestrzeniających się w wyniku skażenia biologicznego gleby należą: salmonelozy odzwierzęce, tasiemczyce oraz robaczyce przewodu pokarmowego (toksokaroza, glistnica, włosogłówczyca). Najdłuższą przeżywalnością w glebie charakteryzują się jaja pasożytów jelitowych. Jaja glisty ludzkiej (Ascaris lumbricoides) przeżywają z zachowaniem inwazyjności około 6 lat, jaja włosogłówki (Trichuris trichiura) – około 5 lat, natomiast jaja pasożytów zwierząt mięsożernych (Toxocara canis i Toxocara cati) – 10 lat. Zagrożenia zdrowotne to: zaburzenia ze strony układu pokarmowego, oddechowego, nerwowego, alergie, w przypadku toksokarozy – zaburzenia widzenia, a nawet ślepota.Aby nie dopuścić do stosowania w rolnictwie nawozów zawierających drobnoustroje chorobotwórcze, ich użycie jest regulowane przepisami. Najważniejsze to Ustawa o nawozach i nawożeniu oraz szereg Rozporządzeń Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Przepisy te dokładnie określają, jakie badania należy wykonać, w jakich laboratoriach i jakie kryteria powinien spełniać nawóz, aby był dopuszczony do obrotu. Ponadto każdy nawóz powinien posiadać instrukcję stosowania i przechowywania, której rolnik zobowiązany jest ściśle przestrzegać. Odstępstwo, nawet z pozoru błahe, może mieć groźne skutki zdrowotne.

Introduction:
For the production of organic and organic-mineral fertilizers various types of wastes of both plant (straw, leaves, grass, wood shavings), and animal origin (urine, faeces, gastric and intestinal contents) are used. Fertilizers produced based on sewage sludge are dangerous, and although subjected to composting, they often do not satisfy sanitary requirements. Fertilizers are highly contaminated chemically and biologically, contain a great abundance of pathogenic microorganisms, such as: bacteria, viruses, fungi and moulds, as well as the eggs of human and animal intestinal parasites. An uncontrolled introduction of these fertilizers results in the contamination of both soil and cultivated crops. The risk of biological soil contamination results from the fact that microorganisms introduced into the soil maintain their viability for a long period of time. The survival of microorganisms in soil depends on the type of soil, type of microorganism, pH of the soil, atmospheric conditions, and ranges from several weeks to several years. The most frequent diseases which spread as a result of biological soil contamination are: salmonelloses, zoonoses, teniasis, alimentary tract helminthiases (ascariosis, trichuriasis, toxocarosis). The eggs of intestinal parasites have the longest survival time in soil. Eggs of Ascaris lumbricoides survive for about 6 years, maintaining their invasiveness, eggs of Trichuris trichiura – for approximately 5 years, while the eggs of carnivorous animals (Toxocara canis and Toxocara cati) – for 10 years. Health risks concern disorders on the part of the alimentary, respiratory, and nervous systems, allergies, in the case of toxocarosis (vision disorders), and even blindness.The agricultural use of fertilizers is covered by ordinances to prevent their use when containing pathologic microorganisms. The most important regulations are the Act in the Matter of Fertilizers and Fertilization, and several Ordinances by the Minister of Agriculture and Rural Development. These ordinances precisely specify what studies should be performed in order to allow a fertilizer for trade turnover. In addition, each fertilizer should possess instructions for its application and storage to be strictly observed by a farmer. Any deviation, even seemingly trivial, could have dangerous health effects.

REFERENCJE (16)

Ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. Nr 147, poz. 1033).

eISSN:	2084-4905
ISSN:	2083-4543