PRACA ORYGINALNA
Zachowania żywieniowe gimnazjalistów i studentów w kontekście wpływu społecznego
Więcej
Ukryj
1
Instytut Pedagogiki, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
Autor do korespondencji
Agnieszka Buczak
Instytut Pedagogiki UMCS Lublin,
ul. Narutowicza 12, 20‑004 Lublin
Med Og Nauk Zdr. 2013;19(2):116-122
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie i cel pracy:
Edukacja zdrowotna i żywieniowa nie zajmuje znaczącej pozycji w polskich szkołach. Świadomość
znaczenia rodziny, grupy rówieśniczej i mediów w promocji zdrowia również nie jest wystarczająca.
Badania miały na celu diagnozę społecznych uwarunkowań zachowań związanych z odżywianiem się gimnazjalistów i studentów.
Analizy uwarunkowań zachowań żywieniowych mogą pomóc we wprowadzaniu nowych projektów w zakresie
edukacji żywieniowej.
Materiał i metody:
Przeprowadzone badania miały charakter sondażu diagnostycznego. Badaniami objęto grupę 188 gimnazjalistów
oraz 84 studentów. Prezentowany materiał zebrano na podstawie autorskiego kwestionariusza ankiety.
Respondenci byli pytani o zwyczaje żywieniowe, przekonania na temat wpływu różnych uwarunkowań na zachowania
żywieniowe oraz prozdrowotne znaczenie wybranych zachowań żywieniowych. Dane zostały analizowane przy użyciu
pakietu statystycznego SPSS for Windows, wersja14,0 PL. Zastosowano statystykę Chi- kwadrat Pearsona i korelacje Tau-b
Kendalla.
Wyniki:
Najważniejsze uwarunkowania zachowań żywieniowych są takie same u młodzieży gimnazjalnej, jak w przypadku
badanych studentów: dążenie do atrakcyjności fizycznej, szybkie tempo życia, wzorce wyniesione z domu. 70,2% badanych
studentów i 48,9% gimnazjalistów chciałoby trochę schudnąć, ale więcej gimnazjalistów niż ich starszych kolegów wypróbowuje
różne diety bądź ogranicza się w jedzeniu. Istnieje statystycznie istotna zależność wśród badanych gimnazjalistów
między spostrzeganiem wpływu grupy rówieśniczej na zachowania żywieniowe a zadowoleniem ze swojego wyglądu oraz
odchudzaniem się.
Wnioski:
Powodem odchudzania się młodzieży gimnazjalnej może być nie nadwaga, a wpływ rówieśników, co stanowi
ważne spostrzeżenie dla szkolnej edukacji zdrowotnej
Introduction and obejctive:
Health and nutrition education does not occupy an important position in Polish schools. Awareness of the importance of the role of the family, peer group and media in health promotion is also insufficient.
The objective of the study was an attempt at diagnosing social conditioning of nutritional behaviours among junior school pupils and university students. Analyses of the conditioning of nutritional behaviour may be helpful for the introduction of new projects in the area of nutrition education.
Material and Methods:
The study was conducted in the form of a diagnostic survey, and covered 188 junior school adolescents and 84 university students. The material presented was collected on a questionnaire designed by the author. The respondents were asked about their nutritional habits, beliefs concerning the effect of various factors on eating behaviours, and health-promoting importance of the selected diets. The data were analysed by SPSS programme for Windows, version 14.0 PL. The methods used included Pearson’s chi-square test and the Kendall tau-b correlation coefficient.
Results:
The most important factors which condition nutritional behaviours were the same for junior school adolescents and university students: the pursuit of physical attractiveness, fast pace of living and eating habits at home. 70.2% of university students and 48.9% of adolescents would like to lose weight, but more teenagers than their older colleagues attempt to do so with diets or limiting food intake. Among junior school adolescents, a statistically significant correlation is observed between the perceived influence of peer group on eating behaviour and satisfaction with own body image or dieting.
Conclusions:
The reason for dieting among adolescents may not be overweight, but rather the influence of the peer group, which could be very important for health education in schools.
REFERENCJE (19)
1.
Zwoliński A. Jedzenie w relacjach społecznych. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej; 2006.
2.
Wojciszke B. Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”; 2002.
3.
Kenrick DT, Neuberg SL, Cialdini RB. Psychologia społeczna. Rozwiązane tajemnice. Gdańsk: GWP; 2002.
4.
Jeżewska‑Zychowicz M. Zachowania żywieniowe młodzieży warszawskiej a środowisko społeczne. Warszawa: Wydawnictwo SGGW; 2005.
5.
Aronson E, Wilson TD, Akert RM. Psychologia społeczna, Poznań:Wyd. Zysk i S-ka; 2006.
6.
Smolak L. Body image in children and adolescents: Where do we go from here? Body Image 2004; 1: 15–28.
7.
Łukasik I M. Body image i zachowania prozdrowotne w aspekcie tożsamości nauczyciela. W: Bartkowicz Z, Kowaluk M, Samujło M, red. Nauczyciel kompetentny. Teraźniejszość i przyszłość. Lublin: Wydawnictwo UMCS; 2007: 237–246.
8.
Woynarowska B. Wybrane zagadnienia edukacji zdrowotnej dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. W: Woynarowska B, red. Edukacja zdrowotna. Podręcznik akademicki. Warszawa: PWN; 2007: 269–548.
9.
Białokoz‑Kalinowska I, Konstantynowicz J, Abramowicz P, Piotrowska‑Jastrzębska J. Uwarunkowania środowiskowe a nawyki żywieniowe młodzieży z regionu Podlasia. Pediatria Wspołczesna. Gastroenterol Hepatol Zywienie Dziecka 2006; 8(2): 117–120.
10.
Jeżewska‑Zychowicz M. Zachowania żywieniowe i ich uwarunkowania. Warszawa: Wydawnictwo SGGW; 2007.
11.
Gozdek N, Gozdek DS. Identyfikacja wzorów żywieniowych młodzieży szkolnej w kontekście rodziny. Ann UMCS 2004; LIV(supl. XIV): 193–197.
12.
Mazur A. Nawyki żywieniowe dzieci w wieku szkolnym. W: Januszewicz P, Socha P, Mazur A, red. Zdrowie Publiczne. Część 1. Żywienie w zdrowiu publicznym. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego; 2009: 127–134.
13.
Doliński D. Psychologiczne mechanizmy reklamy. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne; 2003.
14.
Szyndera M. Prozdrowotny styl życia studentów z podhalańskich rodzin. Ann UMCS 2004; LIX(supl. XIV): 216–287.
15.
Binkowska‑Bury M. Zwyczaje żywieniowe młodzieży akademickiej. W: Januszewicz P, Socha P, Mazur A, red. Zdrowie Publiczne. Część 1. Żywienie w zdrowiu publicznym. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego; 2009: 158–169.
16.
Kołłajtis‑Dołowy A. Badania uwarunkowań zachowań żywieniowych młodzieży. Warszawa: Wydawnictwo SGGW; 2010.
17.
Cutting TM, Fisher JO, Grimm-Thomas K, Birch LL. Like mother, like daughter: familial patterns of overweight are mediated by mothers› dietary disinhibition. Am J Clin Nutr. 1999; 69(4): 608–613.
18.
Field AE, Bryn Austin S, Striegel-Moore R.Barr Taylor C, Camargo CA, Laird N, Colditz G. Weight concerns and weight control behaviors of adolescents and their mothers. Arch Pediatr Adolesc Med. 2005; 159: 1121–1126.
19.
Bratsch S. Jugendkultur: Bedeutung des Essens fuer Jugendliche im Kontext der Familie und Peergroup. Heidelberg: Peadagogische Hochschule; 2006.