PRACA ORYGINALNA
Wybrane aspekty jakości życia osób ze zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa i stawów
Więcej
Ukryj
1
Lubuska Wyższa Szkoła Zdrowia Publicznego w Zielonej Górze
2
Zakład Problemów Zdrowotnych Wieku Podeszłego, Instytut Medycyny Wsi w Lublinie
3
Zakład Kwalifikowanej Pomocy Medycznej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie
4
Instytut Zdrowia Publicznego, Państwowa Szkoła Wyższa, Biała Podlaska
5
Klinika Ortopedii i Rehabilitacji, Uniwersytet Medyczny w Lublinie
6
Zakład Problemów Zdrowotnych Wieku Podeszłego, Instytut Medycyny Wsi w Lublinie
Autor do korespondencji
Iwona Bojar
Zakład Problemów Zdrowotnych Wieku
Podeszłego, Instytut Medycyny Wsi, ul. Jaczewskiego 2, 20-090 Lublin
Med Og Nauk Zdr. 2013;19(3):362-369
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wstęp:
Starzenie się społeczeństwa charakteryzuje wzrost częstości występowania wielu chorób typowych dla
wieku geriatrycznego, które utrudniają funkcjonowanie osób w wieku podeszłym i pogarszają jakość ich życia. Należą do
nich choroby układu kostno-stawowego. Przewlekłe choroby tego układu, połączone z występującym przez cały czas bólem
oraz towarzyszące im zaburzenia mobilności, poczucie osamotnienia, nieprzydatności, bezradności i lęku, w znacznym
stopniu wpływają na jakość życia tych osób.
Cel pracy:
Celem była ocena umiejscowienia i natężenia bólu u pacjentów ze zmianami zwyrodnieniowo-dyskopatycznymi
kręgosłupa i stawów oraz ich wpływ na niektóre aspekty jakości ich życia.
Materiał i metody:
Badania były prowadzone w grupie 303 pacjentów po 50 r. życia z województwa lubelskiego,
którzy zgłaszali się do Instytutu Medycyny Wsi z dolegliwościami bólowymi ze strony kręgosłupa i stawów i mieli rozpoznaną
klinicznie osteoartrozę. Badanie przeprowadzano metodą pogłębionego wywiadu, przy pomocy kwestionariusza
ankiety.
Wyniki:
Wśród pacjentów przeważały kobiety. Ból dotyczył najczęściej kręgosłupa w odcinku lędźwiowo krzyżowym
i szyjnym oraz stawów ramiennych, kolanowych i biodrowych. Dolegliwości znacznie ograniczają pacjentów w wykonywaniu
zawodu i w codziennych czynnościach, a problemem są także zaburzenia mobilności. Ponad 56% badanych uważało, że nie
wpływa to negatywnie na ich związki osobiste i życie seksualne. Zbliżony odsetek twierdził, że jest zadowolony z jakości
swojego życia. Niekorzystnie dane dotyczą samooceny stanu zdrowia badanych, bowiem 77% oceniło go jako dostateczny
lub zły.
Wnioski:
Dominującym objawem towarzyszącym zmianom zwyrodnieniowym kręgosłupa i stawów jest ból, zwłaszcza
w odcinku lędźwiowo- krzyżowym i szyjnym kręgosłupa oraz stawów: kolanowego, ramiennego i biodrowego, a także
zaburzenia mobilności. Dolegliwości ograniczają pacjentów w obowiązkach zawodowych i codziennych czynnościach.
Towarzyszą im problemy natury biobehawioralnej: apatia, poczucie bezsilności wobec bólu, lęk przed pogorszeniem stanu
zdrowia. Mimo tych problemów, ankietowani są na ogół zadowoleni z osiągnięć życiowych. Samoocena stanu zdrowia
badanych była negatywna, zwłaszcza mieszkańców wsi. Najlepiej ocenili jakość swojego życia ankietowani ze środowiska
miejskiego, pracownicy umysłowi i osoby z wyższym poziomem wykształcenia
Introduction:
The ageing of society is associated with an increase in the frequency of occurrence of many diseases typical of geriatric age, which hinder the functioning of many of the elderly and deteriorate the quality of their life. Among these disorders are osteoarticular system diseases. Chronic diseases of this system, in combination with constantly experienced pain, and accompanied by mobility disorders, feeling of loneliness, uselessness, helplessness and anxiety, to a considerable degree affect the quality of life of these people.
Objective:
The objective of the study was evaluation of the location and intensity of pain in patients with degenerative-discopathic changes in the spine and joints, and their effect on selected aspects of the quality of their life.
Material and Methods:
The study was conducted in a group of 303 patients aged over 50, from the Lublin Region, who reported to the Institute of Rural Health with pain complaints on the part of the spine and joints, with clinically diagnosed osteoarthritis. The study was conducted by the method of deepened survey, using a questionnaire form.
Results:
Among the patients there dominated women. Pain most often concerned the spine in the lumbar and neck region, as well as shoulder, knee and hip joints. The complaints considerably limit the patients in performing occupational activity and in the activities of daily life, mobility disorders also create problems. More than a half of the respondents – 56%, considered that this does not exert any negative effect on their personal relationships and sex life. A similar percentage of respondents reported that they were satisfied with the quality of their life. Unfavourable data concern the respondents’ self-reported state of health – 77% of them evaluated this state as satisfactory or poor.
Conclusions:
A dominant symptom which accompanies degenerative changes in the spine and joints is pain, especially in the lumbar and neck region, as well as shoulder, knee and hip joints, as well as mobility disorders. The complaints limit patients in their occupational duties and activities of daily living. They are accompanied by problems of a behavioural nature: apathy, feeling of helplessness towards pain, and fear of the deterioration of the state of health. Despite these problems, the respondents are generally satisfied with their life achievements. The respondents evaluated their state of health in negative terms, especially rural inhabitants. Respondents living in the urban environment, office workers and individuals with a higher level of education, evaluated their quality of life in most positive terms.
REFERENCJE (35)
1.
Raport: Starzejące się społeczeństwo jako wyzwanie ekonomiczne dla europejskich gospodarek. Internet:
http://amcham.pl/file/pdf/ raport_starzejace_sie_spoleczenstwo_jako_wyzwanie_ekonomiczne_ dla_europejskich_gospodarek.pdf?PHPSESSID=fa061811dd1fda 75f0e9d2867232185f (dostęp: 2012.08.28).
2.
Główny Urząd Statystyczny. Prognoza ludności na lata 2008–2035, Warszawa, 2009.
3.
Rudnicka‑Drożak E. Zagrożenia zdrowia ludzi starych – wielkie problemy geriatryczne. W: Rudnicka‑Drożak E. Zjawisko przemocy wobec osób starszych jako forma zagrożenia zdrowia. Konstrukcja narzędzia badawczego dla potrzeb podstawowej opieki zdrowotnej. Rozprawa habilitacyjna. Lublin; 2006: 29–38.
4.
Głodzik J. Zespoły bólowe dolnego odcinka kręgosłupa a aktywność zawodowa rolników. Med Ogól. 2010; 16(4): 507–515.
5.
Kulik TB, Janiszewska M, Piróg E, Pacian A, Stefanowicz A, Żołnierczuk‑Kieliszek D, Pacian J. Sytuacja zdrowotna osób starszych w Polsce i innych krajach europejskich. Med Og Nauk Zdr. 2011; 17(46): 90–95.
6.
Pabis M, Bobik A. Najczęstsze problemy osób w wieku podeszłym na podstawie analizy zespołów geriatrycznych. Med Rodz. 2007; 10(3): 62–65.
7.
Czapiński J, Panek T. Diagnoza społeczna 2009.
http://www.diagnoza. com/pliki/raporty/Diagnoza_raport_2009.pdf (dostęp: 20.08.2012r).
8.
Karwat ID, Jabłoński L. Medyczne i społeczne problemy osób niepełnosprawnych. W: Jabłoński L, Karwat I.D. Podstawy epidemiologii ogólnej. Epidemiologia chorób zakaźnych. Wyd. Czelej, Lublin, 2001.
9.
Krawczyk W, Krawczyk –Walasek M. Najczęstsze choroby reumatyczne u rolników. W: Zagórski J. (red.) Choroby zawodowe i parazawodowe w rolnictwie. Lublin, Wyd. IMW, 2000: 223–232.
10.
Stan zdrowia ludności Polski w 2009 roku. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 2009.
11.
Narodowy Program Zdrowia na lata 2007–2015. Załącznik do Uchwały Nr 90/2007 Rady Ministrów z dnia 15 maja 2007 r.
12.
Baumann K. Jakość życia w okresie późnej dorosłości – dyskurs teoretyczny. Gerontol Pol. 2006; 14(4): 165–172.
13.
Kochman D. Jakość życia. Analiza teoretyczna. Zdr Publ. 2007; 117(2): 242–248.
14.
WHOQOL Group. Study protocol for the World Health Organization project to develop a Quality of Life assessment instrument (WHOQOL). Qual Life Res. 1993; 2: 153.
15.
Skrętowicz B. Ludzie starzy w społeczeństwie polskim ze szczególnym uwzględnieniem niepełnosprawnych – stan obecny i prognozy. W: Solecki L. (red.) Problemy ludzi starszych i niepełnosprawnych w rolnictwie. Lublin, Wyd. IMW, 2004: 11–25.
16.
Kasprzyk –Kościk B. Choroba zwyrodnieniowa stawów(osteoartroza). Med. Og. 2008; 14: 138–144.
17.
Tomiak E, Putz J. Najczęstsze problemy zdrowotne populacji pacjentów po 65. roku życia z terenu wiejskiego w praktyce lekarza rodzinnego. Probl Med Rodz. 2003; 5(1): 9–13.
18.
Dziak A. Bolesny krzyż. Kraków, Wydawnictwo Medicina Sportiva, 2003.
19.
Rocznik Demograficzny GUS. Wyd. Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa, 2010.
20.
Raport z wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002. Wyd GUS Warszawa, 2003.
21.
Degi W. Ortopedia i Rehabilitacja. Tom1. Red. Marciniak W, Szulc A. Wyd. PZWL, Warszawa, 2008.
22.
Szczepańska L. Bóle krzyża – częsty problem w gabinecie lekarza pierwszego kontaktu. Med Rodz. 1999; 7: 3–9.
23.
Żak M, Karwat I.D, Żak A. Główne rodzaje ograniczeń życiowych osób starszych niepełnosprawnych zamieszkałych na wsi, zależnie od rodzaju niepełnosprawności. (W): Solecki L. (red.). Problemy ludzi starszych i niepełnosprawnych w rolnictwie.Lublin, Wyd. IMW, 2004, 165–173.
24.
Chabros E, Rogalska‑Niedźwiedź M, Jajszczyk B., Chwojnowska Z, Kokosa J, Charzewska J. Styl życia kobiet 70-letnich zbadanych w latach 1999 i 2002. Zdr Publ. 2006; 116(2): 340–342.
25.
Żołnierczuk‑Kieliszek D. Zachowania zdrowotne i ich związek ze zdrowiem. W: Kulik T.B. Latalski M. (red.) Zdrowie Publiczne. Lublin, Wyd. Czelej; 2002: 75–114.
26.
Bergier J. Studies and measurements of physical activity of the society. Ann Agric Environ Med. 2012; 19(3): 329–331.
27.
Kubińska Z, Bergier B, Bergier J. Uczestnictwo w turystyce i rekreacji ruchowej osób niepełnosprawnych zamieszkałych w miastach i wsiach województwa lubelskiego. Med Og Nauk Zdr. 2011; 17(46): 189–193.
28.
Orzechowska G. Samoocena aktywności seniorów mieszkających w środowisku wiejskim. W: Solecki L. (red.) Problemy ludzi starszych i niepełnosprawnych w rolnictwie. Lublin: Wyd. IMW, 2004: 46–52.
29.
Słopiecka A, Kamusinska E. Formy wypoczynku preferowane przez kobiety. Med Og Nauk Zdr. 2012; 18(47): 1–7.
30.
Karwat I.D, Karski A. Poziom komfortu życia osób niepełnosprawnych zależnie od środowiska rodzinnego i społecznego. W: Solecki L. (red.) Problemy ludzi starszych i niepełnosprawnych w rolnictwie. Lublin, Wyd. IMW, 2004, 174–185.
31.
Pędich W. Zróżnicowanie warunków życia i sytuacji socjalnej ludzi starszych na wsi. W: Solecki L. (red.) Problemy ludzi starszych i niepełnosprawnych w rolnictwie. Lublin: Wyd. IMW; 2004: 26–36.
32.
Byra S. Radzenie sobie sytuacjach trudnych a przystosowanie do życia z niepełnosprawnością u osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego o zróżnicowanym poziomie subiektywnej oceny zdrowia. Med Og Nauk Zdr. 2012; 18(47): 37–44.
33.
Kaniewski A, Marcinkowski JT, Hołoga N. Bariery architektoniczne utrudniające poruszanie się osobom z chorobami narządu ruchu. Med. Og. 2009; 15(3): 368–374.
34.
Bartyzel-Lechforowicz H, Idzikowski M, Martowicz B. Zapotrzebowanie na zabiegi rehabilitacyjne w wybranych gabinetach na terenie Rzeszowa. Med Og Nauk Zdr. 2011; 17(4): 185–188.
35.
Makara‑Studzińska M, Morylowska-Topolska J, Rudnicka-Drożak E. Zapotrzebowanie na usługi świadczone osobom niepełnosprawnym zamieszkującym obszary wiejskie województwa lubelskiego. Med Og. 2010; 16(4): 454–462.