PRACA PRZEGLĄDOWA
Wpływ palenia tytoniu na wybrane składniki mineralne: wapń, magnez, żelazo, cynk i selen – przegląd badań
Więcej
Ukryj
1
Zakład Zdrowia Publicznego, Pomorski Uniwersytet Medyczny, Szczecin
Autor do korespondencji
Patrycja Kuźmicka
Zakład Zdrowia Publicznego, Pomorski
Uniwersytet Medyczny, ul. Żołnierska 48, 71-210 Szczecin
Med Og Nauk Zdr. 2012;18(4):409-415
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie i cel pracy:
Niewiele wiadomo na temat wpływu palenia tytoniu na gospodarkę mineralną organizmu
oraz stopnia, w jakim palenie tytoniu zaburza równowagę biopierwiastków, a także na temat możliwości wykorzystania
tej wiedzy w naukach o żywieniu i/lub w profilaktyce nowotworów.
Cel:
Celem pracy był przegląd aktualnego piśmiennictwa w zakresie wpływu palenia tytoniu na wybrane składniki mineralne:
wapń, magnez, żelazo, cynk i selen.
Dodatkowo w pracy opisane zostały formy chemioprofilaktyki w przypadku niedoborów analizowanych biopierwiastków,
ze szczególnym uwzględnieniem rekomendacji żywieniowych dla osób palących.
Skrócony opis stanu wiedzy:
W wielu badaniach wykazano znaczący wpływ palenia tytoniu na gospodarkę mineralną
wapnia i selenu. Na temat wpływu palenia tytoniu na gospodarkę mineralną magnezu wiadomo bardzo niewiele, jakkolwiek
pierwiastek ten może odgrywać istotną rolę w profilaktyce chorób układu krążenia, na które szczególnie są narażone osoby
palące. Z przeglądu badań wynika, że palenie tytoniu nie wpływa w znaczący sposób na gospodarkę mineralną cynku i żelaza.
Podsumowanie:
Z dokonanego przeglądu badań wynika, że palenie tytoniu wpływa na gospodarkę mineralną wapnia
i selenu. Niedobory wapnia i selenu, na które mogą być narażone osoby palące, najlepiej uzupełniać, zwiększając udział
w diecie produktów żywnościowych bogatych w wapń i selen. Równie ważne to rzucić palenie.
Suplementacja diety wapniem i selenem może mieć korzystny wpływ, tj. zmniejszyć ryzyko nowotworu u osób z dużym
ryzykiem wystąpienia raka jelita grubego i płuca, tym niemniej nie jest zalecana dla populacji ogólnej.
Introduction:
Little is known about the influence of smoking on concentrations of trace elements and to what extent smoking disturbs the balance of these bioelements, and if it is possible to take advantage of this knowledge in sciences related to nutrition and/or in cancer prophylaxis.
Objective:
To make a review of current scientific research concerning the influence of smoking on selected trace elements: calcium, magnesium, iron, zinc and selenium. Additionally, forms of chemoprophylaxis are described in the case of deficiency of the analysed bioelements, with particular consideration of nutritional recommendations for smokers.
Brief description of the state of knowledge:
: Many studies confirmed the considerable effect of smoking on the concentrations of calcium and selenium. Very little is known about the influence of smoking on the levels of magnesium; however, this element may play an essential role in the prophylaxis of cardiovascular system diseases, to which smokers are especially exposed. It follows from the review, that smoking does not exert a significant effect on the concentrations of zinc and iron.
Conclusions:
The study shows that tobacco smoking affects the mineral metabolism of calcium and selenium. Smokers are recommended to supplement calcium and selenium deficiencies by increasing the amount of food products abundant in calcium and selenium in their diet, and equally important – by discontinuing smoking. Supplementation of the diet with calcium and selenium might have a beneficial effect by decreasing the risk of cancer in people who are at higher risk of colon and lung cancer. This is not recommended, however, for the general population.
REFERENCJE (39)
1.
Jarosz M, Dzieniszewski J. (red.) Suplementy diety a zdrowie. Porady lekarzy i dietetyków. Rozdział: Czy „zwyczajowe” żywienie zawiera niezbędne makro- i mikroskładniki? Zawartość składników mineral¬nych w diecie. 2008: 27-31.
2.
Gawęcki J, Mossor-Pietraszewska T. (red.) Kompendium wiedzy o żywności, żywieniu i zdrowiu.. Część III, Żywienie. Rozdział 2, Podstawowe składniki pożywienia. Składniki mineralne. 2008: 233-238.
3.
Charkiewicz AE, Szpak A, Poniatowski B, Korecki J, Sawicki Z. Zawartość składników mineralnych w diecie mężczyzn zamieszkujących Białystok. Bromat Chem Toksykol. 2009; 3: 625-628.
4.
Gertig H, Przysławski J. Bromatologia zarys nauki o żywności i żywieniu. Wyd. 1. Rozdział 4, Składniki mineralne. 2007: 177-237.
5.
Fiedurek J. Rola żywności i żywienia w profilaktyce i terapii chorób człowieka. Rozdział: Rola podstawowych składników żywności. Sole mineralne i mikroelementy 2007: 70-92.
6.
Sikorski Z. E. (red.) Chemia żywności. Wyd. 5 zmien. T. 3. Odżywcze i zdrowotne właściwości składników żywności. Rozdział 6.6.2., Czynniki wpływające na przyswajalność składników mineralnych 2007: 195.
7.
Sikorski Z. E. (red.) Chemia żywności. Wyd. 5 zmien. T. 3. Odżywcze i zdrowotne właściwości składników żywności. 2007. Rozdział 4.7., Substancje ochronne: 138-148.
8.
Brot C, Jorgensen N, Sorensen O. The influence of smoking on vitamin D status and calcium metabolism. Eur J Clin Nutr. 1999; 53: 920-926.
9.
Morabia A, Bernstein M, Antonini S. Smoking, dietary calcium and vitamin D deficiency in women: a population-based study. Eur J Clin Nutr. 2000; 54: 684-689.
10.
Krall E A, Dawson-Hughes B. Smoking increases bone loss and decreases intestinal calcium absorption. J Bone Miner Res. 1999; 14: 215-220.
11.
Sirola J, Kroger H, Honkanen R, Sandini L, Tuppurainen M, Jurvelin J. i wsp. Smoking may impair the bone protective effects of nutritional calcium: a population-based approach. J Bone Miner Res. 2003; 18: 1036-1042.
12.
Yahata Y, Aoyagi K, Okano K, Yoshimi I, Kusano Y, Kobayashi M. i wsp. Metacarpal bone mineral density, body mass index and lifestyle among postmenopausal Japanese women: relationship of body mass index, physical activity, calcium intake, alcohol and smoking to bone mineral density: the Hizen-Oshima study. Tohoku J Exp Med. 2002; 196:123-129.
13.
Valimaki M, Karkkainen M, Lamberg-Allardt C, Laitinen K, Alhava E, Heikkinen J. i wsp. Exercise, smoking, and calcium intake during adolescence and early adulthood as determinants of peak bone mass. BMJ 1994; 309: 230-235.
14.
Nakonieczna-Rudnicka M, Bachanek T, Rogowska W. Stężenie jonów wapnia w ślinie oraz wartość pH śliny u palących papierosy kobiet i mężczyzn. Prz Lek. 2009; 66: 652-654.
15.
Nechifor M, Chelarescu D, Mandreci I, Cartas N. Magnesium influence on nicotine pharmacodependence and smoking. Magnes Res. 2004; 17: 176-181.
16.
Li W, Zheng T, Altura BT, Altura BM. Magnesium modulates contractile responses of rat aorta to thiocyanate: a possible relationship to smoking-induced atherosclerosis. Toxicol Appl Pharmacol. 1999; 157: 77-84.
17.
Suliburska J, Duda G, Krejpcio Z. Wpływ palenia papierosów na stężenie wybranych mikroelementów w surowicy krwi i włosach osób dorosłych. Prz Lek. 2007; 64: 710-712.
18.
Kocyigit A, Erel O, Gur S. Effects of tobacco smoking on plasma selenium, zinc, copper and iron concentrations and related antioxidative enzyme activities. Clin Biochem. 2001; 34: 629-633.
19.
Gonzalez-Reimers E, Martin-Gonzalez MC, Galindo-Martin L, Duran-Castellon MC, Aleman-Valls MR, Velasco-Vazquez J, i wsp. Hair zinc, copper and iron: relationships with quality of diet, tobacco smoking and nutritional status. Trace Elements and Electrolytes 2008; 25: 35-40.
20.
Arnold DL, Williams M, Miller R, Qiu C, Sorensen T. Iron deficiency anemia, cigarette smoking and risk of abruptio placentae. J Obstet Gynaecol Res. 2009; 35: 446-452.
21.
Lin Y, Caffrey J, Chang M, Dowling N, Lin J. Cigarette smoking, cad¬mium exposure, and zinc intake on obstructive lung disorder. Respir Res. 2010; 11: 53.
22.
Galan P, Viteri F, Bertrais S, Czernichow S, Faure H, Arnaud J, i wsp. Serum concentrations of beta-carotene, vitamins C and E, zinc and selenium are influenced by sex, age, diet, smoking status, alcohol con¬sumption and corpulence in a general French adult population. Eur J Clin Nutr. 2005; 59: 1181-1190.
23.
Erguder I, Ucar A, Ariturk I, Erguder T, Avci A, Hasipek S, i wsp. The effects of cigarette smoking on serum oxidant status, and cholesterol, homocysteine, folic acid, copper, and zinc levels in university students. Turk J Med Sci. 2009; 39: 513-517.
24.
Gromadzińska J, Reszka E, Bruzelius K, Wąsowicz W, Akesson B. Sele¬nium and cancer: biomarkers of selenium status and molecular action of selenium supplements. Eur J Nutr. 2008; 47: 29-50.
25.
Lloyd B, Lloyd RS, Clayton BE. Effect of smoking, alcohol, and other factors on the selenium status of a healthy population. J Epidemiol Community Health 1983; 37: 213-217.
26.
Ellingsen D, Thomassen Y, Rustad P, Molander P, Aaseth J. The time-trend and the relation between smoking and circulating selenium concentrations in Norway. J Trace Elem Med Biol. 2009; 23: 107-115.
27.
Kafai M, Ganji V. Sex, age, geographical location, smoking, and alcohol consumption influence serum selenium concentrations in the USA: Third National Health and Nutrition Examination Survey, 1988-1994. J Trace Elem Med Biol. 2003; 17: 13-18.
28.
Luty-Frąckiewicz A, Jethon Z, Januszewska L. Effect of smoking and alcohol consumption on the serum selenium level of Lower Silesian population. Sci Total Environ. 2002; 285: 89-95.
29.
Ellingsen D, Thomassen Y, Aaseth J, Alexander J. Cadmium and selenium in blood and urine related to smoking habits and previous exposure to mercury vapour. J Appl Toxicol. 1997; 17: 337-343.
30.
Gertig H, Przysławski J. Bromatologia. Zarys nauki o żywności i żywieniu. Wyd. 1. 2007. Rozdział 9.3., Suplementy diety: 385-386.
31.
Sikorski ZE. (red.) Chemia żywności. Wyd. 5 zmien. T. 1. Składniki żywności. 2007. Rozdział 4, Składniki mineralne. Rozdział 4.3. Straty w przetwórstwie i możliwości ich uzupełnienia: 97-98.
32.
Sikorski ZE. (red.) Chemia żywności. Wyd. 5 zmien. T. 1. Składniki żywności. 2007. Rozdział 5, Dodatki do żywności. Rozdział 5.6.2. Sole mineralne: 130-131.
33.
Gawęcki J, Mossor-Pietraszewska T. (red.) Kompendium wiedzy o żywności, żywieniu i zdrowiu. 2008. Część III, Żywienie. Rozdział 1, Istota racjonalnego żywienia i podstawowe pojęcia z tym związane. Suplement diety: 205.
34.
Gawęcki J, Mossor-Pietraszewska T. (red.) Kompendium wiedzy o żywności, żywieniu i zdrowiu. 2008. Część II, Żywność. Rozdział 6, Znakowanie żywności. Suplementy diety: 171-172.
35.
Jarosz M, Dzieniszewski J. (red.) Suplementy diety a zdrowie. Porady lekarzy i dietetyków. 2008. Rozdział: Suplementy diety a zapobieganie i leczenie chorób nowotworowych: 130-136.
36.
Zatoński W. (red.) Europejski kodeks walki z rakiem. Wyd. 3. 2009. Rozdział 3, Inne aspekty nieobjęte zaleceniami: 88-90.
37.
Chevallier L. 51 zaleceń dietetycznych w wybranych stanach chorobowych. Wyd. 1. 2010. Rozdział 35, Nikotyna, rzucanie palenia i odżywianie: 184-188.
38.
Swanson Ch, Longnecker M, Veillon C, Howe M, Levander O, Taylor P, i wsp. Selenium intake, age, gender and smoking in relation to indices of selenium status of adults residing seleniferous area. Am J Clin Nutr. 1990; 52: 858-862.
39.
Gertig H, Przysławski J. Bromatologia. Zarys nauki o żywności i żywieniu. Wyd. 1. 2007. Rozdział 8.2.5. Normy zapotrzebowania na składniki mineralne: 355-359.