PRACA ORYGINALNA
Świadomość rodziców na temat zagrożenia zdrowia dzieci wynikającego z narażenia na wybrane substancje chemiczne przechodzące z opakowań z tworzyw sztucznych do żywności
Więcej
Ukryj
1
Koło naukowe przy Katedrze Zdrowia Środowiskowego, Wydział Nauk o Zdrowiu w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Polska
2
Katedra Zdrowia Środowiskowego, Zakład Zdrowia Środowiskowego, Wydział Nauk o Zdrowiu w Bytomiu, Polska
Autor do korespondencji
Weronika Osmala-Kurpiewska
Katedra Zdrowia Środowiskowego, Zakład Zdrowia Środowiskowego, Wydział Nauk o Zdrowiu w Bytomiu, Piekarska 18, 41-902, Bytom, Polska
Med Og Nauk Zdr. 2021;27(3):297-305
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie i cel:
Wśród substancji chemicznych przenikających do produktów spożywczych z opakowań z tworzyw sztucznych wymienić należy w szczególności bisfenol A, ftalany, polistyren oraz związki perfluorowane. Mogą one w sposób niekontrolowany migrować do żywności, stwarzając tym samym zagrożenie dla zdrowia konsumentów, szczególnie dzieci. Celem pracy była ocena poziomu wiedzy rodziców na temat substancji chemicznych przechodzących z opakowań z tworzyw sztucznych do żywności oraz ich wpływu na zdrowie dzieci.
Materiał i metody:
Grupę badaną stanowiło 300 rodziców dzieci w wieku 1−7 lat. Narzędzie badawcze stanowił autorski
kwestionariusz ankiety. Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej (test chi² Pearsona). Istotność statystyczną przyjęto na poziomie α = 0,05.
Wyniki:
Świadomość rodziców na temat zagrożenia zdrowia dzieci wynikającego z narażenia na wybrane substancje chemiczne przechodzące z opakowań z tworzyw sztucznych do żywności jest niewystarczająca. Większość badanych rodziców nie zna substancji toksycznych obecnych w opakowaniach żywności z tworzyw sztucznych oraz nie potrafi określić ich negatywnego wpływu na zdrowie dzieci. Mimo iż niektórzy rodzice deklarowali, że spotkali się z takimi oznaczeniami jak BPA, ftalany, PFC czy polistyren na opakowaniach żywności, wiedza ta nie wpływa na ich decyzje podczas zakupów.
Wnioski:
Konieczne jest opracowanie programów edukacyjnych i profilaktycznych w celu zwiększenia wiedzy na temat zagrożeń i następstw zdrowotnych związanych z przenikaniem substancji toksycznych z opakowań do żywności.
Introduction and objective:
Among chemicals that penetrate from plastic packaging to food products, bisphenol A, phthalates, polystyrene and perfluorinated compounds should be mentioned. They can migrate uncontrollably into food, creating the risk to the health of consumers, especially children. The aim of the study was to assess parents’ level of knowledge about chemicals passing from plastic packaging to food and their impact on children’s health.
Material and methods:
The study group included 300 parents of children aged 1–7 years. The research instrument
was an author-constructed questionnaire. The results were statistically analyzed (Pearson’s chi-squared test). The level of statistical significance was set at α = 0.05.
Results:
Results Parents’ awareness of health risk for children resulting from exposure to selected chemicals from plastic food packaging is insufficient. Most parents in the study do not know toxic substances present in plastic food packaging and are unable to determine their negative impact on children’s health. Although some parents declared that they encountered BPA, phthalate, PFC or polystyrene on the labels of food packaging, this knowledge does not affect their purchasing decisions.
Conclusions:
Parents’ awareness of risk to their children’s health resulting from exposure to selected chemicals that pass from plastic packaging to food is insufficient. It is necessary to develop
educational and preventive programmes in order to expand knowledge about threats and health consequences related to the penetration of toxic substances from packaging to food.
Antonowicz K, Osmala-Kurpiewska W, Piekut A. Świadomość rodziców na temat zagrożenia zdrowia dzieci wynikającego z narażenia na wybrane substancje chemiczne przechodzące z opakowań z tworzyw sztucznych do żywności. Med. Og Nauk Zdr.
REFERENCJE (46)
1.
Rudkowski Z. Narażenie środowiskowe i wpływ na zdrowie dzieci chemikaliów zawartych w materiałach plastikowych. Med Srod. 2013; 16(1): 7–15.
2.
Popowicz R, Lesiów T. Zasady Działania Innowacyjnych Opakowań Aktywnych w Przemyśle Żywnościowym. Nauki Inż Technol. 2014; 1(12): 82–99.
3.
Groh K, Geueke B, Martin O, et al. Overview of intentionally used food contact chemicals and their hazards. Environ Int. 2021; 150: 106225.
4.
Rasmussen S. Revisiting the Early History of Synthetic Polymers: Cri-tiques and New Insights. Ambix. 2018; 65(4): 356–372.
5.
Worm B, Lotze H, Jubinville I, et al. Plastic as a Persistent Marine Pollutant. Annu Rev Environ Resour. 2017; 42(1): 1–26.
6.
Alabi A, Ologbonjaye I, Awosolu O, et al. Public and Environmental Health Effects of Plastic Wastes Disposal: A Review. J Toxicol Risk Assess. 2019; 5:021.
7.
Branża tworzyw sztucznych. Wzrost znaczenia polskich producentów na świecie, Departament Strategii I Analiz Międzynarodowych, Wrzesień 2019. URL:
https://wspieramyeksport.pl/ap... PKO_TWORZYWA_SZTUCZNE_2019_FINAL_PWEpdf.pdf. (dostęp: 16.01.2019).
8.
Kozera-Szałkowska A. Rynek tworzyw sztucznych – produkcja, zapotrzebowanie, zagospodarowanie odpadów. Polimery. 2019; 64: 750–756.
9.
Wasiak W. Rynek i przemysł opakowań w Polsce w 2017 roku. Ocena Polskiej Izby Opakowań. Biuletyn Opakowaniowy PIO. 2018; 2(134): 18–19.
10.
Rogala D, Kulik-Kupka K, Spychała A, i wsp. Bisfenol A – niebezpieczny związek ukryty w tworzywach sztucznych. Probl Hig Epidemiol. 2016; 97(3): 213–219.
11.
Łaszczyca D, Paradowska K, Makarova K. Zanieczyszczenie środowiska bisfenolem A. Biuletyn wydziału farmaceutycznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. 2015; 1: 1–15.
12.
Moon MK. Concern about the Safety of Bisphenol A Substitutes. Dia-betes Metab J. 2019; 43(1): 46–48.
13.
Makowska K, Szymańska K, Palus K, i wsp. Wpływ bisfenolu A na kodo-wanie chemiczne włókien nerwowych koniuszka serca świni domowej. Med. Weter. 2017; 73(9): 572–578.
14.
Łopacka J, Lipińska A, Rafalska U. Zmiany zachodzące w materiale opakowaniowym i w żywności w trakcie obróbki mikrofalowej. Probl Hig Epidemiol. 2015; 96(1): 77–83.
15.
Kulik-Kupka K, Nowak J, Korzonek-Szlacheta I, i wsp. Wpływ dysrup-torów endokrynnych na funkcje organizmu. Postępy Hig Med Dosw. 2017; 71: 1231–1238.
16.
Gao H, Yang B, Li N, et al. Bisphenol A and Hormone – Associated Cancers: Current Progress and Perspectives. Medicine (Baltimore). 2015; 94(1): e211.
17.
Sawicka E, Boszkiewicz K, Wolniak M, i wsp. Znaczenie ekspozycji środowiskowej na wybrane ksenoestrogeny w patogenezie raka piersi. Postępy Hig Med Dosw. 2020; 74: 155–170.
18.
Krupa K, Wolny A, Dziubanek G. Ryzyko zdrowotne związane z na-rażeniem na ftalany – jak skutecznie ochronić dzieci przed ftalanami? Zagrożenia zdrowotne wśród dzieci i młodzieży. [W:] Seń M, Dębska G, red. Naukowa. Kraków: Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne- Oficyna Wydawnicza AFM: 2011: 115–122.
19.
Lien Y-J, Ku H-Y, Su P-H, et al. Prenatal Exposure to phthalate esters and behavioral syndromes in children at 8 years of age: Taiwan maternal and infant cohort study. Environ Health Perspect. 2015; 123(1): 95–100.
20.
Zota A, Philips C, Mitro S. Recent Fast Food Consumption and Bisphenol A and Phthalates Exposures among the U.S. Population in NHANES, 2003–2010. Environ Health Perspect. 2016; 124(10): 1521–1528.
21.
Kirchnawy C, Hager F, Piniella V, et al. Potential endocrine disrupting properties of toys for babies and infants. PLoS ONE. 2020; 15(4): e0231171.
22.
Szefczyk-Polowczyk L, Respondek M. Poziom wykształcenia rodziców a świadomość w zakresie środowiskowych zagrożeń zdrowia dzieci. Med Srod. 2015; 18(2): 58–65.
23.
Książek S, Kida M, Koszelnik K. Występowanie perfluorowanych związków organicznych w środowisku i fizykochemiczne metody usuwania ich z roztworów wodnych. JCEEA. 2015; 62(2): 221–238.
24.
Rudkowski Z. Chemizacja środowiska a zdrowie dzieci. Fam Med Primary Care Rev. 2012; 14(3): 497–500.
25.
Surma M, Wiczkowski W, Zieliński H, i wsp. Determination of Selected Perfluorinated Acids (PFCAs) and Perfluorinated Sulfonates (PFASs) in Food Contact Materials Using LC-MS/MS. Packag. Technol Sci. 2015; 28: 789–799.
26.
Schaider L, Balan S, Blum A, et al. Fluorinated compounds in U.S. fast food packaging. Environ Sci Technol Lett. 2017; 4(3): 105–111.
27.
Wolny A, Krupa K. Narażenie populacji na perfluorowane związki alifatyczne – świadomość zagrożeń. J Ecol Health. 2012; 16(1): 10–15.
28.
Frisbee S, Shankar A, Knox S, et al. Perfluorooctanoic acid, perfluorooc-tanesulfonate, and serum lipids in children and adolescents: results from the C8 Health Project. Arch Pediatr Adolesc Med. 2010; 164(9): 860–869.
29.
Grandjean P, Wreford E, Budtz-Jorgensen E, et al. Serum Vaccine Antibody Concentrations in Children Exposed to Perfluorinated Com-pounds. JAMA. 2012; 307(4): 391–397.
30.
Martín J, Rodríguez-Gómez R, Zafra-Gómez A, et al. Validated method for the determination of perfluorinated compounds in placental tissue samples based on a simple extraction procedure followed by ultra-high performance liquid chromatography–tandem mass spectrometry analysis. Talanta. 2016; 150: 169–176.
31.
Kik K, Bukowska B, Sicińska P. Polystyrene nanoparticles: Sources, occurrence in the environment, distribution in tissues, accumulation and toxicity to various organisms. Environ Pollut. 2020; 262:114297.
32.
Turner A. Foamed Polystyrene in the Marine Environment: Sources, Additives, Transport, Behavior, and Impacts. Environ Sci Technol. 2020; 54(17): 10411–10420.
33.
Urban S, Michałowska M. Determinanty wyboru konsumentów do-tyczące miejsca zakupu. Raport z badań. Nauki o Zarządzaniu. 2013; 3(16): 133–153.
34.
Kowalska A. Wiedza konsumentów na temat bezpieczeństwa żywności i stosowane przez nich sposoby ograniczania ryzyka zagrożenia. Handel Wewnętrzny. 2018; 2(373): 246–260.
35.
Pell T, Eliot M, Chen A, et al. Parental Concern about Environmental Chemical Exposures and Children›s Urinary Concentrations of Phtha-lates and Phenols. J Pediatr. 2017; 186: 138–144.e3.
36.
Colgate E, Casas K, Bucci M, et al. Bisphenol A and Phthalates: Public Knowledge and Risk Perception. Int J. 2016; 27–36.
37.
Bucci M, Casas K, Colgate E, et al. Bisphenol A and phthalates: public knowledge and risk perception. Public Health Project. 2010; 24(2): 41–43.
38.
Rudel R, Gray J, Engel C, et al. Food packaging and bisphenol A and bis (2-ethyhexyl) phthalate exposure: findings from a dietary intervention. Environ Health Perspect. 2011; 119(7): 914–920.
39.
Kasemsup R, Naiyana N. Knowledge, attitudes and practices relating to plastic containers for food and drinks. J Med Assoc Thai. 2011; 94(3): 121–125.
40.
Goldinger D, Demierre A, Zoller O, et al. Endocrine activity of alter-natives to BPA found in thermal paper in Switzerland. Regul Toxicol Pharmacol. 2015; 71(3): 453–462.
41.
Lorber M, Schecter A, Paepke O, et al. Exposure assessment of adult intake of bisphenol A (BPA) with emphasis on canned food dietary exposures. Environ Int. 2015; 77: 55–62.
42.
Dickson Spillmann M, Siegrist M, Carmen K, et al. Phthalate Exposure Through Food and Consumers’ Risk Perception of Chemicals in Food. Risk Anal. 2009; 29(8): 1170–1181.
43.
Ciecierska M. Ocena poziomu świadomości konsumentów w zakresie migracji niepożądanych substancji chemicznych do żywności z opakowań i materiałów będących w kontakcie z żywnością. Nauki Inż Technol. 2014; 4(15).
44.
Scherer L, Maynard A, Dolinoy D, et al. The psychology of ‘regrettable substitutions’: Examining consumer judgements of Bisphenol A and its alternatives. Health Risk Soc. 2014; 16(7–8): 649–666.
45.
Consumers’ knowledge and utilisation practices regarding plastic food and beverage packaging and containers. URL:
http://reposi-tor y.nw u.ac.za/ bitstrea m/ha nd le/10394/31201/va ndenBergMS. pdf?isAllowed=y&sequence=1 [08.02.2021 r.].
46.
Giuliani A, Zuccarini M, Cichelli A, et al. Critical Review on the Pre-sence of Phthalates in Food and Evidence of Their Biological Impact. Int J Environ Res Public Health. 2020; 17(16): 5655.