Rola profilaktyki pozytywnej w kształtowaniu zdrowia holistycznego

Wprowadzenie i cel pracy:
W artykule podjęto problematykę profilaktyki oraz zdrowia, zaprezentowano zmianę podejścia do obu zjawisk oraz podkreślono współczesne rozumienie zdrowia w perspektywie holistycznej. Celem pracy jest zwrócenie uwagi na rolę profilaktyki pozytywnej jako oddziaływania ukierunkowanego na pomnażanie zasobów tkwiących w jednostce oraz jej otoczeniu celem wzmacniania zdrowia w sferze somatycznej, psychicznej i społecznej.

Skrócony opis stanu wiedzy:
Przez dziesięciolecia zdrowie definiowano przy użyciu kategorii obiektywnych. Zgodnie z modelem biomedycznym akcent kładziono na chorobę oraz czynniki ją warunkujące. Stopniowo zaczęto uznawać rolę czynników psychospołecznych w zaburzeniach somatycznych oraz aktywności własnej człowieka w kreowaniu zdrowia, rozumianego także w kategoriach rozwoju jednostki i społeczeństwa. Zmiana ta wiązała się z przyjęciem modelu biopsycho-społecznego oraz holistycznej wizji człowieka. Konsekwentnie, dalszy postęp w tej problematyce związany był z rozwojem zagadnień profilaktyki i promocji zdrowia. Przeniesiono akcent z koncentracji na czynnikach zagrażających zdrowiu na mechanizmy go warunkujące.

Podsumowanie:
W artykule została przedstawiona zmiana w podejściu do zdrowia i choroby oraz działań o charakterze promocyjno-profilaktycznym. Zaprezentowano przejście od paradygmatu patogenetycznego (biomedycznego), koncentrującego się na chorobie do psychospołecznego i salutogenetycznego, kładącego nacisk na mechanizmy zdrowia. Ukazano także zmiany w obszarze profilaktyki, w której zaczęto dostrzegać rolę jednostki jako aktywnego kreatora zdrowia holistycznego.

Introduction and objective.:
The article deals with the issues of prevention and health, presenting a change in the approach to both phenomena, and also emphasizes the contemporary understanding of health from a holistic perspective. The aim of the study is to draw attention to the role of prevention as a positive influence, targeted to multiply the resources stored in individuals and their environment so as to enhance health in the somatic, psychological and social spheres.

Brief description the state of knowledge.:
For decades, health was defined by using objective categories. According to the biomedical model, the emphasis was placed on the disease and the factors that condition it. Gradually, the role of psychosocial factors in somatic disorders and human activity in creating health, understood also in terms of individual development as well as the development of society, began to be recognized. This change was associated with the adoption of the biopsychosocial model and a holistic vision of the human being. Consequently, further progress concerning the issues was associated with the question of development of prevention and health promotion. The emphasis has shifted from the focus on factors threatening health to the mechanisms which condition it.

Summary:
This article presents a change in the approach to health and disease, as well as promotional-prevention measures. It presents a shift from the pathogenic paradigm (biomedical) focusing on disease, to the psychosocial and salutogenic, with the emphasis on health mechanisms. The changes in the area of prevention, where the role of the individual as an active creator of holistic health, has been recognized.

REFERENCJE (50)

Domaradzki J. O definicjach zdrowia i choroby. Folia Medica Lodziensia, 2013; 40 (1): 5–29.

eISSN:	2084-4905
ISSN:	2083-4543