PRACA ORYGINALNA
Rola lekarzy rodzinnych w propagowaniu i monitorowaniu stosowania hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) u kobiet w okresie klimakterium na terenie województwa lubelskiego w latach 2006–2007
Więcej
Ukryj
1
Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
2
GSK Commercial Sp. z o.o.; Dział Medyczny, Warszawa
3
I Katedra i Klinika Ginekologii Onkologicznej i Ginekologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
Autor do korespondencji
Agnieszka Grafka
I Katedra i Klinika Ginekologii Onkologicznej
i Ginekologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
Med Og Nauk Zdr. 2013;19(4):406-412
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie:
W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczących praktycznej realizacji opieki zdrowotnej nad kobietą
w okresie klimakterium, prowadzonej przez lekarzy rodzinnych z województwa lubelskiego.
Cel pracy:
Celem pracy była ocena stosowania hormonalnej terapii zastępczej przez lekarzy rodzinnych z terenu województwa
lubelskiego u kobiet w okresie klimakterium.
Materiał i metody:
Dane uzyskano od lekarzy rodzinnych, którzy wypełniali kwestionariusz z pytaniami dotyczącymi m.in.
sposobów postępowania medycznego w okresie okołomenopauzalnym oraz roli lekarza rodzinnego w realizowaniu opieki
zdrowotnej nad kobietą w okresie klimakterium. Pytano również o znajomość wskazań i przeciwwskazań do hormonalnej
terapii zastępczej oraz motywy podejmowania decyzji o jej zastosowaniu. W badaniu epidemiologicznym posłużono się
ankietą opracowaną przez autorów pracy. Wywiady ankieterskie przeprowadzono w roku 2006 i 2007 na potrzeby badań
prowadzonych w Katedrze i Klinice Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. W badaniu wzięło udział
45 lekarzy rodzinnych pracujących w podstawowej opiece zdrowotnej na terenie województwa lubelskiego.
Wyniki:
Na podstawie badań własnych stwierdzono, że zainteresowanie lekarzy rodzinnych diagnostyką dolegliwości
okołomenopauzalnych i monitorowaniem hormonalnej terapii zastępczej jest niewystarczające. W chwili obecnej lekarz
rodzinny w województwie lubelskim jest słabym ogniwem systemu ochrony zdrowia w obszarze diagnostyki okresu okołomenopauzalnego
i monitorowania hormonalnej terapii zastępczej. Ta sytuacja wynika z zakresu szkolenia specjalizacyjnego
i kompetencji przyznanych lekarzowi rodzinnemu przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Wnioski:
Wyniki badań własnych mogą być wykorzystane w reorganizacji systemu ochrony zdrowia oraz bezpośrednio
na poziomie praktyki lekarskiej. Polepszenie opieki nad zdrowiem kobiet w okresie klimakterium przez lekarzy rodzinnych
wymaga zorganizowania szkoleń uzupełniających oraz aktualizujących wiadomości.
Introduction:
The study presents the results of research on the practical health care implementation for climacteric women by general
practitioners in Lublin Voivodeship.
Aim:
The aim of this study was to assess the use of hormone replacement therapy among climacteric women by general
practitioners in Lublin Voivodeship.
Material and Methods:
Data were obtained from general practitioners who completed a questionnaire about, inter alia, ways of medical practices
during the perimenopausal period and the role of general practitioners in the provision of health care for climacteric
women. They were also asked about knowledge concerning indications and contraindications to hormone replacement
therapy and the reasons for deciding on its use. A questionnaire designed by the authors was used in the epidemiological
study. Research was conducted in 2006–2007 in the Department of Internal Diseases at the Medical University in Lublin.
The study involved 45 general practitioners working in primary health care in Lublin Voivodeship.
Based on own study, it was confirmed that general practitioners’ interest in the perimenopausal symptoms diagnostics and hormone replacement therapy monitoring is insufficient
Results:
Currently, a general practitioner in Lublin Voivodeship is the
weakest link in the health care system when dealing with the diagnostics of the perimenopausal period and monitoring
hormone replacement therapy. This situation results from the range of specialized training and competences conferred
on a general practitioner by the National Health Fund.
Conclusions:
The presented results may be used in the health care system reorganization and directly at the level of medical practice.
Improving health care for women during menopause by general practitioners requires the organization of additional
training and updating of knowledge in this area.
REFERENCJE (36)
1.
Bińkowska M, Pietrzak B, Dębski R. Hormonalna terapia zastępcza w grupie kobiet polskich w wieku 45–54 lat. Wiedza, opinia, stosowanie. Przegl Menopauzal. 2005; 2: 19–27.
2.
Bodera P, Poznański S, Dobrzański P. Menopauza – fizjologiczny okres w życiu kobiety. Przewodnik Lekarza. 2005; 5: 74–77.
3.
Grzechocińska B. Problemy okresu menopauzy. Możliwości terapii. Medycyna Rodzinna. 2004; 2: 55–60.
4.
Stachowiak G, Zając A, Pertyński T. Wpływ zespołu policystycznych jajnikow na przebieg okresu menopauzy. Przegl Menopauzal. 2013; 2: 146–149.
5.
Mondul AM, Rodriguez C, Jacobs EJ, Calle EE. Age at the natural menopause and cause-specific mortality. Am J Epidemiol. 2005; 162: 1089–1097.
6.
Bińkowska M. Hormonalna terapia zastępcza – zagrożenia. Przegl Menopauzal. 2002; 1: 7–10.
7.
Rossouw JE, Anderson GL, Prentice RL, LaCroix AZ, Kooperberg C, Stefanick ML i wsp. Writing Group for the Women’s Health Initiative Investigators. Risk and benefits of estrogen plus progestin in healthy postmenopausal women: principal results From the Women’s Health Initiative randomized controlled trial. JAMA. 2002; 288: 321–233.
8.
Kanadys W. Hormonalna terapia zastępcza – terapia ciągłych kontrowersji. Przegl Menopauzal. 2004; 2: 30–38.
9.
Suchecka-Rachoń K, Rachoń D. Rola hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) u kobiet w okresie pomenopauzalnym. Choroby Serca i Naczyń. 2005; 2: 115–124.
10.
Dąbrowska J, Naworska B, Dąbrowska-Galas M, Skrzypulec-Plinta V. Rola wysiłku fizycznego w okresie menopauzy. Przegl Menopauzal. 2012; 6: 445–448.
11.
Gabriel M, Pawlaczyk K, Krasiński Z, Dzieciuchowicz Ł. Niewydolność żylna u kobiet w wieku pomenopauzalnym. Przegl Menopauzal. 2011; 4: 279–283.
12.
Pertyński T, Stachowiak G. Czym się kierować w doborze progestagenu do terapii hormonalnej wieku menopauzalnego? Przegl Menopauzal. 2008; 3: 132–137.
13.
Spaczyński M. Wprowadzenie do Rekomendacji Zarządu Głownego PTG w sprawie stosowania hormonalnej terapii zastępczej (Stan wiedzy na dzień 10.07.2004 r. – prof. dr hab. n. med. Tomasz Pertyński) Ginekol Prakt. 2004; 4: 2–4.
14.
Pertyński T, Stachowiak G, Stetkiewicz T, Faflik U. Wpływ przezskórnej terapii hormonalnej na ryzyko zakrzepowo-zatorowe u kobiet w okresie menopauzy. Przegl Menopauzal. 2006; 2: 92–95.
15.
Barczyński B, Kotarski J. Terapia hormonalna a choroba zakrzepowo- -zatorowa. Przegl Menopauzal. 2008; 3: 127–131.
16.
Warren MP. A comparative review of the risks and benefits of hormone replacement therapy regimens. Am J Obstet Gynecol. 2004; 190: 1141–1167.
17.
Cushman M, Kuller LH, Prentice R, Rodabough RJ, Psaty BM, Stafford RS i wsp. Women’s Health Initiative Investigators.: Estrogen plus progestin and risk of venous thrombosis. JAMA. 2004; 292: 1573–1580.
18.
Fergusson GA, Takane Y. Analiza statystyczna w psychologii i pedagogice. Warszawa: PWN; 1999.
19.
Watała C. Biostatystyka – wykorzystanie metod statystycznych w pracy badawczej w naukach biomedycznych. Bielsko-Biała: Alfa Medica Press; 2002.
21.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 stycznia 2013 r. w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystow.
22.
Ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Dz.U. 2011 nr 113 poz. 658.
23.
Fillit H, Luine V. The neurobiology of gonadal hormones and cognitive decline in late life. Maturitas. 1997; 26: 159–164.
24.
Tang MX, Jacobs D, Stern Y, Marder K, Schofield P, Gurland B i wsp. Effect of oestrogen during menopause on risk and age at onset of Alzheimer disease. Lancet. 1996; 348: 429–432.
25.
Herrington DM, Reboussin DM, Klein KP, Sharp PC, Shumaker SA, Snyder TE i wsp. The estrogen replacement and atherosclerosis (ERA) study: study design and baseline characteristics of the cohort. Control Clin Trials. 2000; 21: 257–285.
27.
Woźniakowska E, Milart P, Woźniak S, Wrona W, Szkodziak P, Paszkowski M, Czuczwar P, Paszkowski T. Standardy hormonalnej terapii zastępczej po Women’s Health Initiative – przegląd najnowszych doniesień dotyczących znaczenia drogi podania dla profilu bezpieczeństwa terapii. Przegl. Menopauzal. 2013; 1: 83–86.
28.
Rossouw JE, Prentice RL, Manson JE, Wu L, Barad D, Barnabei VM, Ko M, LaCroix AZ, Margolis KL, Stefanick ML. Postmenopausal hormone therapy and risk of cardiovascular disease by age and years since menopause. JAMA. 2007; 297(13): 1465–77.
29.
Stachowiak P, Jastrzębska B, Motyl O,Michalska M, Kardyńska K, Pelczarska M, Bielińska I, Przybycień K. Ocena wpływu hormonalnej terapii zastępczej na występowanie choroby wieńcowej po 8 latach obserwacji. Folia Cardiologica Excerpta. 2010; 5(6): 388–393.
30.
Million Women Study Collaborators. Ovarian cancer and hormone replacement therapy in the Million Women Study. Lancet. 2007; 369: 1–8.
31.
Panay N. Does hormone replacement therapy cause breast cancer? Commentary on Shapiro et al. papers, Parts 1–5. Journal of Family Planning and Reproductive Health Care. 2013; 0: 1–3.
32.
Rekomendacje Zarządu Głownego PTG w sprawie stosowania hormonalnej terapii zastępczej (10.07.2004.). Ginekologia Po Dyplomie. 2004; 6.
33.
Kornacewicz-Jach Z, Czarnecka D, Rynkiewicz A, Kotarski J, Paszkowski T, Pertyński T i wsp. Stanowisko zespołu ekspertow Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Menopauzy i Andropauzy na temat wpływu terapii hormonalnej okresu menopauzalnego na układ sercowo-naczyniowy. Kardiol Pol. 2009; 67: 72–76.
34.
Drews K, Seremak-Mrozikiewicz A. Indywidualna hormonalna terapia zastępcza? Przegl Menopauzal. 2004; 4: 38–47.
35.
Pertyński T. Diagnostyka i terapia wieku menopauzalnego. Warszawa: Wydawnictwo Urban & Partner, 2004.
36.
Pertyński T, Stachowiak G, Stetkiewicz T. Rola ginekologa w okresie pre i okołomenopauzalnym. Przegl Menopauzal. 2007; 11: 63–69.