Online first
Bieżący numer
Archiwum
O czasopiśmie
Polityka etyki publikacyjnej
System antyplagiatowy
Instrukcje dla Autorów
Instrukcje dla Recenzentów
Zespół Redakcyjny
Komitet Redakcyjny
Recenzenci
Wszyscy recenzenci
2023
2022
2021
2020
2019
2018
2017
2016
Kontakt
Bazy indeksacyjne
Klauzula przetwarzania danych osobowych (RODO)
PRACA ORYGINALNA
Promocja zdrowia w aspekcie asortymentu produktów oferowanych przez sklepiki szkolne
1
Zakład Technologii i Oceny Jakości Żywności, Wydział Zdrowia Publicznego, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
2
Zakład Profilaktyki Chorób Żywieniowozależnych, Wydział Zdrowia Publicznego, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
3
Zakład Żywienia Człowieka, Wydział Zdrowia Publicznego, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Med Og Nauk Zdr. 2013;19(4):420-424
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie:
Sposób żywienia jest jednym z podstawowych czynników warunkujących stan zdrowia ludzi. Prawidłowe żywienie zapewnia dzieciom i młodzieży odpowiedni wzrost i rozwój. Ważne jest wykształcenie właściwych nawyków żywieniowych w tej grupie jako podstawy prozdrowotnych zachowań.
Cel:
Celem pracy była analiza asortymentu produktów oferowanych przez sklepiki szkolne.
Materiał i metody:
Badaniem objęto 10 szkół gimnazjalnych miasta Jaworzno. Analizę asortymentu produktów oferowanych przez sklepiki przeprowadzono na podstawie bezpośrednich obserwacji i rozmów ze sprzedawcami. Narzędziem wykonawczym obserwacji była autorsko opracowana tabela.
Wyniki:
Sklepiki szkolne oferowały szeroki lecz zbliżony asortyment produktów. Dominowały produkty niezalecane do codziennego spożycia, tj. słodycze, słodzone napoje gazowane, słone przekąski. W większości sklepików (8 sklepików) młodzież miała ograniczoną lub też w ogóle nie miała możliwości otrzymania produktów prozdrowotnych, tj. produktów mlecznych, owoców, warzyw czy kanapek. Tylko dwa sklepiki wyeliminowały ze sprzedaży słodzone napoje gazowane oraz chipsy, wprowadzając do sprzedaży owoce, które dostępne były każdego dnia. Ponadto w jednym z tych sklepików młodzież mogła codziennie zakupić świeże kanapki z ciemnego pieczywa oraz ciepłą herbatę. Żaden sklepik nie oferował uczniom warzyw. Produkty mleczne w postaci jogurtów smakowych każdego dnia można było otrzymać tylko w jednej szkole.
Wnioski:
Badania ukazują brak lub ograniczoną możliwość otrzymania w sklepikach szkolnych produktów prozdrowotnych, które mogłyby stanowić zdrowy posiłek spożywany w szkole, będąc jednocześnie alternatywą dla słodkich i słonych przekąsek czy słodzonych napojów gazowanych. Przykład dwóch sklepików, w których wyeliminowano produkty niezalecane do codziennego spożycia na rzecz produktów prozdrowotnych, ukazuje konieczność prowadzenia wśród właścicieli sklepików działań edukacyjnych, mających na celu zwrócenie uwagi na odpowiedni dobór asortymentu.
Sposób żywienia jest jednym z podstawowych czynników warunkujących stan zdrowia ludzi. Prawidłowe żywienie zapewnia dzieciom i młodzieży odpowiedni wzrost i rozwój. Ważne jest wykształcenie właściwych nawyków żywieniowych w tej grupie jako podstawy prozdrowotnych zachowań.
Cel:
Celem pracy była analiza asortymentu produktów oferowanych przez sklepiki szkolne.
Materiał i metody:
Badaniem objęto 10 szkół gimnazjalnych miasta Jaworzno. Analizę asortymentu produktów oferowanych przez sklepiki przeprowadzono na podstawie bezpośrednich obserwacji i rozmów ze sprzedawcami. Narzędziem wykonawczym obserwacji była autorsko opracowana tabela.
Wyniki:
Sklepiki szkolne oferowały szeroki lecz zbliżony asortyment produktów. Dominowały produkty niezalecane do codziennego spożycia, tj. słodycze, słodzone napoje gazowane, słone przekąski. W większości sklepików (8 sklepików) młodzież miała ograniczoną lub też w ogóle nie miała możliwości otrzymania produktów prozdrowotnych, tj. produktów mlecznych, owoców, warzyw czy kanapek. Tylko dwa sklepiki wyeliminowały ze sprzedaży słodzone napoje gazowane oraz chipsy, wprowadzając do sprzedaży owoce, które dostępne były każdego dnia. Ponadto w jednym z tych sklepików młodzież mogła codziennie zakupić świeże kanapki z ciemnego pieczywa oraz ciepłą herbatę. Żaden sklepik nie oferował uczniom warzyw. Produkty mleczne w postaci jogurtów smakowych każdego dnia można było otrzymać tylko w jednej szkole.
Wnioski:
Badania ukazują brak lub ograniczoną możliwość otrzymania w sklepikach szkolnych produktów prozdrowotnych, które mogłyby stanowić zdrowy posiłek spożywany w szkole, będąc jednocześnie alternatywą dla słodkich i słonych przekąsek czy słodzonych napojów gazowanych. Przykład dwóch sklepików, w których wyeliminowano produkty niezalecane do codziennego spożycia na rzecz produktów prozdrowotnych, ukazuje konieczność prowadzenia wśród właścicieli sklepików działań edukacyjnych, mających na celu zwrócenie uwagi na odpowiedni dobór asortymentu.
Introduction:
The mode of nutrition is one of the main determinants of human health. Adequate nutrition provides proper growth and development of children and adolescents. The training of appropriate nutritional habits in this population group is very important as a basis for health promoting behaviours.
Aim:
The objective of the study was an analysis of the assortment of products offered by school shops.
Material and Methods:
The study involved 10 junior high schools in Jaworzno. The analysis of the assortment of products offered by schools shops was performed based on direct observation and interviews with shopkeepers. The study instrument was a table constructed by the author.
Results:
School shops offer a wide but similar range of products. There dominated products which are not recommended for everyday s, i.e. sweets, sweet sparkling soft drinks and salty snacks. In most shops (8 shops) adolescents had a limited or no opportunity to buy healthy products such as: dairy products, fruit or vegetables, and sandwiches. Only two shops have eliminated sale of sweet sparkling soft drink and chips, introducing fruits that were available every day. In addition, only in one shop adolescents could buy fresh sandwiches with brown bread and hot tea every day. None of the shops offered any vegetables for the schoolchildren. Only in one school it was possible to buy dairy products in the form of favoured yogurts every day.
Conclusions:
Studies show no or limited opportunity to buy healthy products, which could provide a healthy meal at school while being an alternative to sweets and salty snacks and sweet sparkling drinks. The example of two shops where the products not recommended for daily consumption have been eliminated on behalf of healthy products shows the need for education of owners of the shops concerning appropriate selection of assortment.
The mode of nutrition is one of the main determinants of human health. Adequate nutrition provides proper growth and development of children and adolescents. The training of appropriate nutritional habits in this population group is very important as a basis for health promoting behaviours.
Aim:
The objective of the study was an analysis of the assortment of products offered by school shops.
Material and Methods:
The study involved 10 junior high schools in Jaworzno. The analysis of the assortment of products offered by schools shops was performed based on direct observation and interviews with shopkeepers. The study instrument was a table constructed by the author.
Results:
School shops offer a wide but similar range of products. There dominated products which are not recommended for everyday s, i.e. sweets, sweet sparkling soft drinks and salty snacks. In most shops (8 shops) adolescents had a limited or no opportunity to buy healthy products such as: dairy products, fruit or vegetables, and sandwiches. Only two shops have eliminated sale of sweet sparkling soft drink and chips, introducing fruits that were available every day. In addition, only in one shop adolescents could buy fresh sandwiches with brown bread and hot tea every day. None of the shops offered any vegetables for the schoolchildren. Only in one school it was possible to buy dairy products in the form of favoured yogurts every day.
Conclusions:
Studies show no or limited opportunity to buy healthy products, which could provide a healthy meal at school while being an alternative to sweets and salty snacks and sweet sparkling drinks. The example of two shops where the products not recommended for daily consumption have been eliminated on behalf of healthy products shows the need for education of owners of the shops concerning appropriate selection of assortment.
REFERENCJE (19)
1.
Charzewska J, Rychlik E, Wolnicka K, Wajszczyk B. Zasady prawidłowego żywienia. Dzieci i młodzież. W: Praktyczny Podręcznik Dietetyki. Jarosz M, (red.). IŻŻ; 2010:78–89.
2.
Ziemlański Ś. Podstawy prawidłowego żywienia człowieka. Cykl o zdrowym żywieniu. Instytut Danone; Warszawa; 1998.
3.
Bryl W. Otyłość u dzieci i młodzieży – interwencja, jaka, kiedy i dla kogo? Family Medicine&Primary Care Review; 2009; 11(3): 555–559.
4.
Rabiasz B, Jarosz M. Problem nadmiaru masy ciała wśród dzieci i młodzieży wiejskiej województwa podkarpackiego. Zdr Publ. 2010; 120(2):136–138.
5.
Szymocha M, Bryła M, Maniecka‑Bryła I. Epidemia otyłości w XXI wieku. Zdr Publ. 2009; 119(2):207–212.
6.
Woynarowska B. Zdrowe żywienie i aktywność fizyczna. W: Edukacja zdrowotna. Woynarowska B, (red.). Warszawa: PWN; 2010:298–327.
7.
Gajewska M, Zawieska D. Zachowania żywieniowe uczniów szkoły podstawowej w opinii dzieci i ich rodziców. Roczn. PZH. 2009; 60(4): 347–351.
8.
Roszko‑Kirpsza I, Olejnik BJ, Zalewska M, Marcinkiewicz S, Maciorkowska E. Wybrane nawyki żywieniowe a stan odżywienia dzieci i młodzieży regionu Podlasia. Probl Hig Epidemiol. 2011; 92(4): 799–805.
9.
Woynarowska B, Mazur J, Kowalewska A. Organizacja żywienia uczniów w szkole a profilaktyka nadwagi i otyłości. Zdr Publ. 2008; 118(2): 132–137.
10.
Wolnicka K, Jarosz M, Jaczewska‑Schuetz J. Analiza żywienia zbiorowego w Polsce w szkołach podstawowych i gimnazjach ze szczególnym uwzględnieniem ilości stołówek szkolnych, liczby uczniów korzystających z posiłków szkolnych oraz struktury finansowania tych posiłków. Żyw Człow Metab. 2009; XXXVI(5–6): 723–735.
11.
Jarosz M. Otyłość, żywienie, aktywność fizyczna, zdrowie Polaków. IŻŻ; Warszawa; 2006.
12.
Główny Urząd Statystyczny: Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2011/2012. GUS; Warszawa; 2012.
13.
Szymander‑Buszka K, Waszkowiak K, Jędrusek-Golińska A, Sulima E, Skowrońska M. Ocena asortymentu sklepików w szkołach miasta Poznania. Probl Hig Epidemiol. 2010; 91(4): 628–631.
14.
Wójt-Kempa M, Lewandowska O. Środowiskowe uwarunkowania otyłości u dzieci ze szczególnym uwzględnieniem środowiska szkolnego. Piel Zdr Publ. 2011; 1(4): 333–342.
15.
Gajda R, Jeżewska‑Zychowicz M. Zachowania żywieniowe młodzieży mieszkającej w województwie świętokrzyskim – wybrane aspekty. Probl Hig Epidemiol. 2010; 91(4):611–617.
16.
Urbańska I, Czarniecka‑Skubina E. Częstotliwość spożycia przez młodzież produktów spożywczych oferowanych w sklepikach szkolnych. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość. 2007; 3(52): 193–204.
17.
Opiela R, Załuska D. Realizacja programu „Trzymaj Formę” w roku szkolnym 2006/2007 jako istotny element profilaktyki otyłości wśród gimnazjalistów oraz uczniów ostatnich klas szkół podstawowych w województwie zachodniopomorskim. Probl Hig Epidemiol. 2009; 90(1): 126–133.
18.
Łukasiewicz D, Bachanek T, Kozłowska A. Nawyki żywieniowe dzieci i młodzieży ze szkoły podstawowej, gimnazjalnej i liceum na podstawie sprzedaży w sklepikach szkolnych. Zdr Publ. 2004; 14(1): 37–41.
19.
Szczerbiński R, Makowska K, Szczesiul PG. Dożywianie uczniów w szkołach województwa podlaskiego w 2003 roku. Roczn PZH. 2004; 55(4): 337–345.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2084-4905 |
| ISSN: | 2083-4543 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
