PRACA PRZEGLĄDOWA
Problem świadomej zgody na amputację u chorej ze zgorzelą kończyn dolnych – aspekty etyczne
Więcej
Ukryj
1
Klinika Chorób Wewnętrznych, Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1 w Lublinie
2
Zakład Etyki i Filozofii Medycyny Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
Med Og Nauk Zdr. 2012;18(3):189-192
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wstęp:
Niedokrwienie kończyn dolnych jest zespołem klinicznym o złożonej etiologii. Krytyczne niedokrwienie manifestuje się bólem spoczynkowym kończyn, dochodzić może także do powstania martwicy i zgorzeli. W przypadku wielopoziomowych, rozsianych zmian miażdżycowych w tętnicach kończyn dolnych oraz współistniejącej zgorzeli skutecznym leczeniem ratującym życie jest amputacja. W pracy opisujemy przypadek 70-letniej chorej obciążonej cukrzycą typu 2, miażdżycą oraz krytycznym niedokrwieniem kończyn dolnych, która została przyjęta do szpitala w stanie wstrząsu septycznego, z rozległą zgorzelą obejmującą stopy i podudzia. Na podstawie opinii chirurga, pacjentkę zakwalifikowano do amputacji obu kończyn dolnych na poziomie uda. Z powodu ciężkiego stanu ogólnego pacjentka była leczona w oddziale intensywnej opieki medycznej. Po ustabilizowaniu czynności układu krążenia, chorej zaproponowano amputację kończyn. Ponieważ pacjentka jednak nie wyraziła zgody na takie leczenie, stosowano leczenie zachowawcze. Na wyraźne żądanie chorą wypisano do domu po kilkutygodniowym pobycie. Przedstawiony przypadek kliniczny był nie tylko źródłem problemów medycznych, ale także źródłem dylematów etycznych. Na uwagę zasługuje kwestia wyrażenia świadomej zgody, autonomia i poszanowanie prawa do samostanowienia oraz z ocena poziomu kompetencji do decydowania o własnym losie. Uzyskanie świadomej zgody pacjenta na leczenie jest podstawową normą deontologiczną (czyli zasadą), jak również podstawą legalności działania lekarza. Zgoda, aby mogła być uznana za świadomą, musi być wyrażona dobrowolnie przez kompetentnego pacjenta, który otrzymał niezbędne informacje na temat swojej sytuacji medycznej.
Introduction:
Lower limb ischemia is a clinical syndrome with a complex etiology. Critical ischaemia usually leads to rest pain in the extremities, it may also lead to a necrosis and gangrene. In the case of multi-level, scattered atheromatous changes in the arteries of the lower extremities with co-existing gangrene, amputation is an effective and life-saving treatment. In this report, the case of 70-year-old patient is described with type 2 diabetes, atherosclerosis, and critical lower limb ischemia, who was admitted to hospital with septic shock and extensive gangrene involving the foot and lower leg. Based on the advice of the surgeon, the patient was qualified for the amputation of both lower limbs at the thigh. Due to the severe general condition, the patient was treated in an intensive care unit. After stabilization of cardiovascular function, amputation of the lower limbs was proposed. The patient did not express her consent to such treatment, therefore, conservative treatment was applied. At the explicit request of the patient, she was discharged home after several weeks of hospitalization with progressive gangrene of both extremities. The presented clinical case was not only a medical challenge, but also a source of ethical dilemmas. In particular, attention should be paid to the discussion of problems related to the issue of informed consent, patient autonomy, respect for the right to self-determination, and assessment of competence to decide about own fate. Obtaining an informed consent is both a principle of medical deontology as well as a basis of the legality of a physician›s action. In order to consider a consent as conscious, it must be expressed voluntarily by a competent patient who has obtained the necessary information about own medical situation.
Key words: lower limb gangrene, amputation, informed consent, autonomy, ethics, bioethics, deontology
REFERENCJE (14)
1.
Appelbaum P. Assesment of patients› competence to consent to treatment. N Eng J Med. 2007; 357(18): 1834-1840.
2.
Atras A, Marczewski K. Znaczenie świadomej zgody pacjenta na działania medyczne. Zdr Publ. 2004; 114(3): 350-355.
3.
Beauchamp T, Childress J. Zasady etyki medycznej. Warszawa, Wydawnictwo Książka i Wiedza; 1996: 131-200.
4.
Etchells E, Sharpe G, Walsh P, Williams J, Singer P. Bioethics for clinicians: 1. Consent. Can Med Assoc J. 1996; 155(2): 177-180.
5.
Kodeks Etyki Lekarskiej z dnia 2 stycznia 2004 (tekst jednolity; zawierający zmiany uchwalone w Toruniu 20 września 2003 przez Nadzwyczajny VII Krajowy Zjazd Lekarzy).
http://www.nil.org.pl/__data/a... pdf_file/0003/4764/Kodeks-Etyki-Lekarskiej.pdf (dostęp: 30.03.2010).
6.
Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jednolity). Dziennik Ustaw 2008, nr 136, poz. 857.
7.
Ross N. Improving surgical consent. Lancet 2004; 364(9436): 812-813.
8.
Etchells E, Sharpe G, Elliott C, Singer P. Bioethics for clinicians: 3. Capacity. Can Med Assoc. 1996; 155(6): 657-661.
9.
Patryn R, Sak J, Kiciński P, Kołodziejczyk B. Etyczne i medyczne aspekty stosowania preparatów krwi u Świadków Jehowy. Zdr Publ. 2007; 117(4): 485-489.
10.
Dunn L, Nowrangi M, Palmer B, Jeste D, Saks E. Assesing decisional capacity for clinical research or treatment: a review of instruments. Am J Psychiatry. 2006; 163: 1323-1334.
11.
Etchells E, Darzins P, Silberfield M, Singer P, McKenny J, Naglie G, i wsp. Assesment of patient capacity to consent to treatment. J Gen Intern Med. 1999; 14: 27-34.
12.
Fassai S, Bianchi Y, Stiefel F, Weber G. Assesment of the capcity to consent to treatment in patients admitted to acute medical wards. BMC Med Ethics. 2009; 10(15)
http://biomedcentral.com/1472-... (dostęp: 30.03.2010).
13.
Czarkowski M. Jak zakładać szpitalne komisje etyczne. Pol Merk Lek. 2010; 165: 207-210.
14.
Komitet Doradczy Etyki Klinicznej Instytutu Pomnika – Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie.
http://www.czd.pl/index.php?op..._ content&view=article&id=605&Itemid=389 (dostęp: 10.11.2011).