Online first
Bieżący numer
Archiwum
O czasopiśmie
Polityka etyki publikacyjnej
System antyplagiatowy
Instrukcje dla Autorów
Instrukcje dla Recenzentów
Zespół Redakcyjny
Komitet Redakcyjny
Recenzenci
Wszyscy recenzenci
2023
2022
2021
2020
2019
2018
2017
2016
Kontakt
Bazy indeksacyjne
Klauzula przetwarzania danych osobowych (RODO)
PRACA ORYGINALNA
Poczucie własnej skuteczności u osób niewidomych i słabowidzących
1
Instytut Nauk o Zdrowiu, Collegium Medicum, Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce, Polska
2
Polskie Towarzystwo Terapii EMDR, Polska
Autor do korespondencji
Ewa Jachymczyk
Instytut Nauk o Zdrowiu, Collegium Medicum, Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce, Polska
Instytut Nauk o Zdrowiu, Collegium Medicum, Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce, Polska
Med Og Nauk Zdr. 2024;30(2):146-152
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie i cel:
Poczucie własnej skuteczności odgrywa kluczową rolę w psychologii zdrowia. Określane jest jako przekonanie i wiara jednostki, że jest w stanie wykonać daną czynność, realizować zadania i osiągnąć zamierzone cele w różnych okolicznościach. Stopień postrzegania własnej skuteczności jest fundamentem motywacji i aktywności człowieka, a osoby z niepełnosprawnością wzrokową mogą doświadczać zdecydowanie więcej niepowodzeń. Głównym celem pracy była ocena poziomu własnej skuteczności u osób niewidomych i słabowidzących.
Materiał i metody:
Badaną populację stanowiły osoby niewidome i słabowidzące w wieku 30–55 lat. W badaniu wzięły udział 194 osoby z niepełnosprawnością wzroku. Badanie zostało przeprowadzone z wykorzystaniem Skali Uogólnionej Własnej Skuteczności (GSES) oraz kwestionariusza własnej konstrukcji.
Wyniki:
Analiza wyników badania wykazała, że respondentów cechowało przeciętne poczucie własnej skuteczności. Badani, których charakteryzował niski poziom poczucia własnej skuteczności (1–4 steny), stanowili 33,4% ogółu. Osoby o przeciętnym poziomie samooceny (5–6 stenów) stanowili łącznie 18,6%. Niemal połowa badanych (48,0%) wykazywała wysoki poziom poczucia własnej skuteczności (7–10 stenów).
Wnioski:
1. Poczucie własnej skuteczności u osób niewidomych i słabowidzących kształtowało się na poziomie przeciętnym. 2. Cechy społeczno-demograficzne, takie jak wykształcenie wyższe i aktywność zawodowa, determinowały wyższy poziom poczucia własnej skuteczności i samooceny. 3. Czas i okoliczności wystąpienia niepełnosprawności różnicują poziom poczucia własnej skuteczności.
Poczucie własnej skuteczności odgrywa kluczową rolę w psychologii zdrowia. Określane jest jako przekonanie i wiara jednostki, że jest w stanie wykonać daną czynność, realizować zadania i osiągnąć zamierzone cele w różnych okolicznościach. Stopień postrzegania własnej skuteczności jest fundamentem motywacji i aktywności człowieka, a osoby z niepełnosprawnością wzrokową mogą doświadczać zdecydowanie więcej niepowodzeń. Głównym celem pracy była ocena poziomu własnej skuteczności u osób niewidomych i słabowidzących.
Materiał i metody:
Badaną populację stanowiły osoby niewidome i słabowidzące w wieku 30–55 lat. W badaniu wzięły udział 194 osoby z niepełnosprawnością wzroku. Badanie zostało przeprowadzone z wykorzystaniem Skali Uogólnionej Własnej Skuteczności (GSES) oraz kwestionariusza własnej konstrukcji.
Wyniki:
Analiza wyników badania wykazała, że respondentów cechowało przeciętne poczucie własnej skuteczności. Badani, których charakteryzował niski poziom poczucia własnej skuteczności (1–4 steny), stanowili 33,4% ogółu. Osoby o przeciętnym poziomie samooceny (5–6 stenów) stanowili łącznie 18,6%. Niemal połowa badanych (48,0%) wykazywała wysoki poziom poczucia własnej skuteczności (7–10 stenów).
Wnioski:
1. Poczucie własnej skuteczności u osób niewidomych i słabowidzących kształtowało się na poziomie przeciętnym. 2. Cechy społeczno-demograficzne, takie jak wykształcenie wyższe i aktywność zawodowa, determinowały wyższy poziom poczucia własnej skuteczności i samooceny. 3. Czas i okoliczności wystąpienia niepełnosprawności różnicują poziom poczucia własnej skuteczności.
Introduction and objective:
Self-efficacy plays a central role in health psychology. It is defined as an individual›s belief and faith that he or she is able to perform a particular activity, complete tasks and achieve intended goals under a variety of circumstances. The degree of perceived self-efficacy is fundamental to a person›s motivation and activity, and people with visual impairments may experience significantly more failure. The main objective of the study was to assess the level of self-efficacy in blind and visually impaired people.
Material and methods:
The study population consisted of blind and partially sighted people aged 30–55 years. A total of 194 visually impaired people participated in the study. The study was conducted using the Generalised Self-Efficacy Scale (GSES) and a self-constructed questionnaire.
Results:
Analysis of the survey results showed that the respondents were characterised by an average sense of self-efficacy. Respondents characterised by a low level of self-efficacy (1–4 sten) accounted for 33.4% of the total. Respondents characterised by an average level of self-efficacy (5–6 sten) accounted for a total of 18.6%. Almost half of the respondents (48.0%) showed a high level of self-efficacy (7–10 sten).
Conclusions:
1. The level of self-efficacy in blind and partially sighted people was at an average level. 2. Socio-demographic characteristics such as tertiary education and occupational activity determined higher levels of self-efficacy and selfesteem. 3. The timing and circumstances of the onset of disability differentiate the level of self-efficacy.
Self-efficacy plays a central role in health psychology. It is defined as an individual›s belief and faith that he or she is able to perform a particular activity, complete tasks and achieve intended goals under a variety of circumstances. The degree of perceived self-efficacy is fundamental to a person›s motivation and activity, and people with visual impairments may experience significantly more failure. The main objective of the study was to assess the level of self-efficacy in blind and visually impaired people.
Material and methods:
The study population consisted of blind and partially sighted people aged 30–55 years. A total of 194 visually impaired people participated in the study. The study was conducted using the Generalised Self-Efficacy Scale (GSES) and a self-constructed questionnaire.
Results:
Analysis of the survey results showed that the respondents were characterised by an average sense of self-efficacy. Respondents characterised by a low level of self-efficacy (1–4 sten) accounted for 33.4% of the total. Respondents characterised by an average level of self-efficacy (5–6 sten) accounted for a total of 18.6%. Almost half of the respondents (48.0%) showed a high level of self-efficacy (7–10 sten).
Conclusions:
1. The level of self-efficacy in blind and partially sighted people was at an average level. 2. Socio-demographic characteristics such as tertiary education and occupational activity determined higher levels of self-efficacy and selfesteem. 3. The timing and circumstances of the onset of disability differentiate the level of self-efficacy.
Dębska AE, Szpringer M, Jachymczyk E, Beyger K. Poczucie własnej skuteczności u osób niewidomych i słabowidzących. Med Og Nauk Zdr. 2024; 30(2): 146–152. doi: 10.26444/monz/189643
REFERENCJE (25)
1.
Kulpa M, Kosowicz M, Ziętalewicz U, et al. Poczucie własnej skuteczności u pacjentów z chorobami onkologicznymi. Porównanie z danymi populacyjnymi. Medycyna Paliatywna 2016;8(2):75–79.
2.
Makkiyan RA, Malekitabar M, Farahbakhsh K. Attachment Styles and Self-Eficacy in Blind and Non-blind Female High School Students. Journal of Practice in Clinical Psychology 2016;4(4):237–248. https://doi.org/10.18869/acadp....
3.
Farrand K, Wild TA, Hilson MP. Self-Efficacy of Students with Visual Impairments Before and After Participation in an Inquiry-Based Camp. Journal of Science Education for Students with Disabilities. 2016;19(1):50–60. https://doi.org/10.14448/jsesd....
4.
Rodek V. Poczucie własnej skuteczności jako czynnik różnicujący samodzielne uczenie się studentów. Studia Edukacyjne. 2020;58:107–122. https://doi.org/10.14746/se.20....
5.
Byra S. Poczucie własnej skuteczności w kontekście radzenia sobie w sytuacjach trudnych kobiet i mężczyzn z niepełnosprawnością ruchową. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu. 2011;17(3):127–134.
6.
Rogala D, Ossowski R. Poziom poczucia własnej skuteczności kobiet ciężarnych a wybrane aspekty przebiegu porodu. Pielęgniarstwo Polskie. 2017;3(65):450–458. https://doi.org/10.20883/pielp....
7.
Płaczkiewicz M. Teoria społecznego uczenia się a wychowanie dziecka w wieku przedszkolnym. Społeczeństwo. Edukacja. Język. 2016;4:129–137.
8.
Kuczyńska-Kwapisz J. Człowiek z niepełnosprawnością narządu wzroku w społeczeństwie. Pedagogika Społeczna. 2021;1–2(79–80):85–102.
9.
Czerwińska M. Osoby z niepełnosprawnością wzroku w świecie kultury – specyfika i uwarunkowania uczestnictwa inkluzywnego. Kultura i Edukacja. 2019;1(123):58–76. https://doi.org/10.15804/kie.2....
10.
Bańka A. Poczucie Samoskuteczności. Konstrukcja i struktura czynnikowa Skali Poczucia Samoskuteczności w Karierze Międzynarodowej. Poznań–Warszawa: Stowarzyszenie Psychologia i Architektura; 2016. https://doi.org/10.14691/PS.20....
11.
Carr A. Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu i ludzkich siłach. Poznań: Wydawnictwo Zysk i Spółka; 2009.
12.
Heszen-Celińska I, Sęk H. Psychologia zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN; 2020.
13.
Rogalińska A, Furmaga J, Czyżewski W. Wpływ stresu na układ odpornościowy w przebiegu choroby nowotworowej z perspektywy biomedycznej. Psychoonkologia. 2017;21(2):58–65. https://doi.org/10.5114/pson.2....
14.
Wierzejska J. Poczucie własnej skuteczności pedagogów szkolnych a ich stres zawodowy. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J–Paedagogia-Psychologia. 2018;31(1):23–40. https://doi.org/10.17951/j.201....
15.
Wieland-Lenczowska D. Samoskuteczność jako predyktor reakcji na traumę. Psychologia Wychowawcza. 2018;55(13):196–211. https://doi.org/10.5604/01.300....
16.
Szabała B. Radzenie sobie w sytuacjach trudnych a samoocena osób słabowidzących. Niepełnosprawność – Dyskursy Pedagogiki Specjalnej. 2020;38:100–116.
17.
Szabała B. Strategie radzenia sobie ze stresem osób słabowidzących – rola przekonań na temat świata i własnej skuteczności. Roczniki Pedagogiczne. 2022;14(50),3: 41–60. https://doi.org/10.18290/rped2....
18.
Czerwińska K, Kucharczyk I. Tyflopsychologia. Realizacja zadań rozwojowych w biegu życia przez osoby z niepełnosprawnością wzroku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN; 2019.
19.
Czerwińska K, Kucharczyk I. Funkcjonowanie poznawcze u osób tracących wzrok w późnej dorosłości – przegląd badań. Niepełnosprawność – Dyskursy Pedagogiki Specjalnej. 2019;35:214–226. https://doi.org/10.4467/254395....
20.
Ciszewska K. Poczucie własnej skuteczności autora bloga ciepiącego na SMA. Analiza kategorialna narracji. Zbliżenia Cywilizacyjne. 2022;18(4):31–48. https://doi.org/10.21784/ZC.20....
21.
2Baumgart M, Szpinda M, Radzimińska A, et al. Poczucie własnej skuteczności a zachowania zdrowotne. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(8):226–235. https://doi.org/10.5281/zenodo....
22.
Badanie finansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, wykonane przez PENTOR Research International, nt. Badania wpływu kierunku i poziomu wykształcenia na aktywność zawodową osób niepełnosprawnych, cz. 2: Perspektywa osób niewidomych i niedowidzących; 2010. https://www.pfron.org.pl/filea... (access: 2024.04.21).
23.
Plewka C. Kierowanie własnym rozwojem zawodowym. Studium teoretyczne i egzemplifikacje praktyczne. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej; 2015.
24.
Diener E, Lucas RE, Oishi S. Subjective Well-Being: The Science of Happiness and Life Satisfaction. In: Snyder CR, Lopez SJ, eds. Handbook of Positive Psychology. New York: Oxford University Press; 2002. p. 63–73.
25.
Świechowski W. Samoskuteczność a zadowolenie z życia – teoretyczne i empiryczne aspekty badań nad środowiskiem zawodowym osób nie w pełni sprawnych. Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania. 2018;3(28):25–44.
| eISSN: | 2084-4905 |
| ISSN: | 2083-4543 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
