PRACA PRZEGLĄDOWA
Pacjent – choroba – medyk. Znaczenie i role w komunikacji
Więcej
Ukryj
1
Wydział Pedagogiki i Psychologii, Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie; Zakład Informatyki i Statystyki Zdrowia, Instytut Medycyny Wsi w Lublinie
Med Og Nauk Zdr. 2011;17(2):105-110
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie i cel pracy:
Praca podejmuje problem komunikacji pomiędzy pacjentem i medykiem w kontekście choroby. Zwykło się sądzić, że w trakcie porady medycznej, role uczestników są jasno określone: medyk jest autorytetem, a pacjent podporządkowuje się jego woli. Celem pracy jest poszerzenie aspektowości zagadnienia poprzez przegląd współczesnych badań dotyczących potrzeb pacjenta, z uwzględnieniem rozumienia istoty choroby przez obie strony relacji (pacjent-medyk).
Opis stanu wiedzy:
Pojmowanie zjawiska choroby zaprezentowane zostało w kontekście dwóch zasadniczych modeli filozoficznych: mechanicystycznego i systemowego. Rozważania nad pojęciem choroby pokazują, że łatwo może ono ulec alienacji i stać się samodzielnym bytem, a nie przedmiotowym łącznikiem między pacjentem a medykiem. Dla jej zrozu- mienia należy odwołać się do pacjenta, ponieważ tylko on posiada własny, osobisty i bezpośredni wgląd w stan swojego organizmu. Dlatego, tak niebagatelne znaczenie w leczeniu przypisuje się roli pacjenta, jego motywacji do leczenia, za- ufaniu do medyka, poczuciu bezpieczeństwa itd., itp., stanu psychiki który pozwoli medykowi dotrzeć do wiedzy pacjen- ta w procesie komunikacji. Podkreśla się również, że komunikacja z pacjentem stanowi nieodzowny warunek skutecznej diagnozy, terapii, opieki i pielęgnacji. Przedstawiono korzyści, jakie medyk osiąga z dobrej komunikacji z pacjentem, do których należą: 1) spadek napięcia emocjonalnego u pacjenta, 2) uzyskanie dokładnych danych, co pozwala skutecznie rozpoznać chorobę, 3) zmniejszenie się oporu pacjenta wobec terapii i medyka, 4) wzrost zaufania pacjenta wobec medyka,
5) wzrost aktywności pacjenta w terapii, 6) wzrost poziomu satysfakcji pacjenta, a co za tym idzie, zmniejszenie liczby skarg na poszczególnych medyków i na służbę zdrowia w ogóle.
Podsumowanie:
Aby zrozumieć proces komunikacji w układzie pacjent-choroba-medyk, należy go postrzegać z perspek- tywy co najmniej trzech nauk: socjologii, psychologii i medycyny. Pozwala to rozpoznać i pokonać bariery w komunikacji pacjent-choroba-medyk co przekłada się na bezpośrednie korzyści dla medyka i pacjenta.
Introduction and objective of the study:
The study tackles the problem of patient-physician communication in the
context of illness. It has been commonly considered that while providing medical advice the roles of the participants are
clearly specifi ed: the physician is the authority, and the patient submits to the physician’s will. The objective of the study is
to expand the aspects of this problem by a review of contemporary studies concerning patient demands, with consideration
of the understanding of the essence of disease by the two parties of the patient-physician relationship.
Description of the state of knowledge:
Comprehension of the phenomenon of an illness has been presented in the context
of two principal philosophical models: mechanistic and systemic. Considerations of the concept of disease show that it
may easily be alienated and become an independent entity, and not a physical link between patient and physician. In order
to understand this concept, one should refer to a patient, because only the patient possesses independent, personal and
direct insight into the state of his/her own body. Therefore, such a great importance is ascribed to the role of patient, his/her
motivation for treatment, trust in a doctor, feeling of security, etc., and psychical state, which would allow the physician to
arrive at patient knowledge in the process of communication. It is also emphasized that communication with a patient is an
inseparable precondition for an eff ective diagnosis, therapy, care and nursing. Benefi ts are presented which a doctor obtains
from good communication with a patient which cover: 1) reduction of emotional tension in a patient, 2) obtaining precise
data which allows an eff ective diagnosis, 3) decrease in patient resistance towards therapy and the physician, 4) increase
in patient trust in a physician, 5) increase in patient activity in therapy, 6) increase in patient satisfaction and, consequently,
reduction in the number of complaints about individual physicians and the medical staff in general.
Summing up:
In order to understand the process of communication in the patient-disease-physician system, it should
be perceived from the aspect of at least three scientifi c disciplines: sociology, psychology and medicine. This enables the
recognition and overcoming of barriers in patient-disease-physician communication, which is transformed into direct
benefi ts for the physician and the patient.
REFERENCJE (17)
1.
Szewczyk K. Troska, zaufanie i sprawiedliwość jako wartość ustanawiająca w etyce medycznej. Wrocław: Astrum 2000;167-181.
2.
Szewczyk K. Dobro, zło i medycyna. Filozofi czne podstawy bioetyki kulturowej. Warszawa- Łodź: PWN 2001:201-248.
3.
Widłak-Piernikowa T, Jaworska E, Michalska E, Sprusińska E. Wielki słownik medyczny. Warszawa: PZWL 1996:174.
4.
Wolff HR, Pedersen SA, Rosenberg R. Filozofi a medycyny. Warszawa: PWN 1993:102-117.
6.
Guzek JW. Patofi zjologia człowieka w zarysie. Warszawa: PZWL 2002.
7.
Zielonka A. Medycyna zwykła i niezwykła. Szczecin: PHU „Astra” 1992;17.
9.
Piątkowski W. Choroba jako zjawisko socjologiczne, W: Zdrowie i choroba. Wybrane problemy socjologii medycyny; oficyna wydawnicza Atut; Wrocław 2002:24-30.
10.
Baranowicz I. Rola społeczna chorego, W: Zdrowie i choroba. Wybrane problemy socjologii medycyny; ofi cyna wydawnicza Atut; Wrocław 2002:75-81.
11.
Barański J. Niektore aspekty komunikowania się lekarza z pacjentem, W: Zdrowie i choroba. Wybrane problemy socjologii medycyny; oficyna wydawnicza Atut; Wrocław 2002:162-167.
12.
Salmon P. Psychologia w medycynie, GWP; Gdańsk 2002:78-90,139- 152.
13.
Biesaga T. Pacjent jako osoba, W: Problematy i dylematy współczesnej medycyny, Ogolnopolska Konferencja Naukowa; Lublin 2005.
14.
Pupek-Musialik D. Pacjent–lekarz: relacja pozytywna a może konfl ikt postaw czy interesow, W: Problematy i dylematy wspołczesnej medycyny, Ogolnopolska Konferencja Naukowa; Lublin 2005.
15.
Aleksandrowicz J, Duda H. U progu medycyny jutra; PZWL; Warszawa 1988.
16.
Heszen-Niejodek I. Lekarz i pacjent. Badania psychologiczne. Krakow: Univeritas 1992.
17.
Lukas W, Gałuszka A, Zarychta A. Aktualne potrzeby edukacji pediatrycznej w specjalności lekarza rodzinnego. W: Norska-Borowka I, Lukas W. red. Wybrane problemy pediatryczne w praktyce lekarza rodzinnego. Katowice ZP ŚAM 1999:5-24.