PRACA PRZEGLĄDOWA
Ortoreksja – nowa jednostka chorobowa związana z zaburzonymi wzorcami odżywiania
Więcej
Ukryj
1
Studentka Wydziału Medycznego, kierunek Dietetyka, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Polska
2
Katedra i Zakład Fizjologii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Polska
Autor do korespondencji
Emilia Korek
Katedra i Zakład Fizjologii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, ul. Święcickiego 6, 60-781 Poznań, Polska
Med Og Nauk Zdr. 2020;26(2):102-105
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie:
Pojęcie orthorexia nervosa zaproponował w 1997 roku amerykański lekarz Steven Bratman. O ortoreksji mówi się wtedy, gdy codzienne aktywności zostają podporządkowane czasochłonnemu planowaniu, kupowaniu oraz przygotowywaniu posiłków.
Cel pracy:
Głównym celem pracy jest przybliżenie ortoreksji jako stosunkowo nowego i nieznanego zaburzenia jedzenia. W artykule przedstawiono również stosowane metody diagnostyki i leczenia tej choroby oraz grupy ryzyka.
Skrócony opis stanu wiedzy:
Dokładna liczba osób cierpiących na ortoreksję nie jest znana. Prawdopodobnie jest to spowodowane tym, że chorzy rzadko przyznają się do tego, że mają problem z jedzeniem, a tym bardziej nie zgłaszają się do specjalistów w celu podjęcia leczenia. Brakuje także jednolitej definicji tej choroby i kryteriów diagnostycznych. Łączy ona bowiem cechy zaburzeń odżywiania, zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych oraz zaburzeń somatoformicznych. Cechami przemawiającymi za rozpoznaniem ortoreksji są: nadmierne przywiązanie do zdrowego stylu życia, obecność cech osobowości obsesyjno-kompulsywnej, sztywność zachowań związanych z przygotowaniem posiłków, a także występowanie negatywnych konsekwencji wynikających z ich utrzymywania. Niestety zachowania te niosą niebezpieczne konsekwencje: od niedożywienia i niedoborów składników pokarmowych, będących efektem restrykcyjnej i mało urozmaiconej diety, po zaburzenia funkcjonowania społecznego spowodowanych izolacją i strachem przed oceną ze strony otoczenia.
Podsumowanie:
Granica między dbaniem o racjonalne odżywianie a obsesją na tym punkcie jest bardzo cienka. Ogół zagadnień związanych z ortoreksją przedstawionych w artykule jasno wskazuje, że mimo braku jednolitej definicji oraz kryteriów diagnostycznych tej choroby nie powinno się jej bagatelizować.
Introduction:
The term orthorexia nervosa was coined in 1997 by American physician Steven Bratman. Orthorexia is considered when daily activities are subordinated to time-consuming planning, buying and preparing meals.
Objective:
The main aim of the study is presentation of the problem of orthorexia as a relatively new and unknown eating disorder. The article also presents the methods of diagnosis and treatment, as well as the groups at-risk for this disorder.
Brief description of the state of knowledge:
The exact number of people suffering from orthorexia is unknown. This is probably due to the fact that patients rarely admit that they have a problem with eating, and even more so, they do not report to specialists for treatment. There is also a lack of uniform definition and diagnostic criteria. It combines the features of eating disorders, obsessive compulsive disorder and somatoform disorders. Features that support the diagnosis of orthorexia are: excessive attachment to a healthy lifestyle, the presence of obsessive-compulsive personality traits and rigidity of behaviour associated with the preparation of meals, as well as the occurrence of negative consequences resulting from the maintenance of this behaviour. Unfortunately, these behaviours carry dangerous consequences: from malnutrition and nutrient deficiencies, due to a restrictive and not very varied diet, to disorders of social functioning caused by isolation and fear of judgement by the environment.
Conclusions:
There is a very thin line between looking after rational nutrition and obsession on it. All issues related to or-thorexia presented in the article clearly indicate that despite the lack of a uniform definition and diagnostic criteria, it should not be underestimated.
REFERENCJE (16)
1.
Lech M, Orywal K, Waszkiewicz N. Zaburzenia odżywiania. In: Ostrowska L, Orywal K, Stefańska E, Lech M, Waszkiewicz N. Diagnostyka Laboratoryjna w Dietetyce. 1th ed. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie; 2018: 132–151. ISBN: 978-83-200-5584-9.
2.
McComb S, Mills J. Orthorexia nervosa: A review of psychosocial risk factors. Appetite 2019; 140: 50–75. DOI: 10.1016/j.appet.2019.05.005.
3.
Janas-Kozik M, Zejda J, Stochel M, Brożek G, Janas A, Jelonek I. Ortoreksja – nowe rozpoznanie? Psychiatr Pol. 2012; 46(3): 441–450.
4.
Bratman S, Knight D. Health food junkies: overcoming the obsession with healthful eating. 1th Ed. New York: Broadway Books; 2000. ISBN: 978-0767906302.
5.
Kałędkiewicz E, Doboszyńska A. Ortoreksja na tle innych zaburzeń odżywiania. Forum Med Rodz. 2013; 7(6): 307–315. ISSN: 1897–3590.
6.
Donini LM, Marsili D, Graziani MP, Imbriale M, Cannela C. Orthorexia nervosa: validation of a diagnosis questionnaire. Eat Weight Disord. 2005; 10(2): e28–32. DOI: 10.1007/BF03327537.
7.
Stochel M, Janas-Kozik M, Zejda J, Hyrnik J, Jelonek I, Siewiec A. Walidacja kwestionariusza ORTO-15 w grupie młodzieży miejskiej w wieku 15–21 lat. Psychiatr Pol. 2015; 49(1): 119–134. DOI: 10.12740/PP/25962.
8.
Dunn TM, Bratman S. On orthorexia nervosa: A review of the literature and proposed diagnostic criteria. Eat Behav. 2016; 21: 11–7. DOI: 10.1016/j.eatbeh.2015.12.006.
9.
Chard C, Hilzendegen C, Barthels F, Stroebele-Benschop N. Psychometrice valuation of the English version of the Düsseldorf Orthorexia Scale (DOS) and the prevalence of orthorexia nervosa among a U.S. student sample. Eat Weight Disord. 2019; 24(2): 275–281. DOI: 10.1007/s40519-018-0570-6.
10.
Aksoydan E, Camci N. Prevalence of orthorexia nervosa among Turkish performance artists. Eat Weight Disord. 2009; 14(1): 33–37. DOI: 10.1007/bf03327792.
11.
Brytek-Matera A, Donini L, Krupa M, Poggiogalle E, Hay P. Orthorexia nervosa and self-attitudinal aspects of body image in female and male university students. J Eat Disord. 2015, 3: 2. DOI: 10.1186/s40337-015-0038-2.
12.
Almeida C, Vieira Borba V, Santos L. Orthorexia nervosa in a sample of Portuguese fitness participants. Eat Weight Disord. 2018; 23(4): 443–451. DOI: 10.1007/s40519-018-0517-y.
13.
Segura-Garcia C, Ramacciotti C, Rania M, Aloi M, Caroleo M, Bruni A, et al. The prevalence of orthorexia nervosa among eating disorder patients after treatment. Eat Weight Disord. 2015; 20(2): 161–166. DOI: 10.1007/s40519-014-0171-y.
14.
Barthels F, Meyer F, Huber T i in. Orthorexic eating behaviour as a coping strategy in patients with anorexia nervosa. Eat Weight Disord. 2017; 22(2): 269–276.
15.
Dittfeld A, Gwizdek K, Koszowska A, Nowak J, Brończyk-Puzoń A, Jagielski P, et al. Assessing the Risk of Orthorexia in Dietetic and Physiotherapy Students Using the BOT (Bratman Test for Orthorexia). Pediatr Endocrinol Diabetes Metab. 2016; 22(1): 6–14. DOI: 10.18544/PEDM-22.01.0044.
16.
Turner P, Lefevre C. Instagram use is linked to increased symptoms of orthorexia nervosa. Eat Weight Disord. 2017; 22(2): 277–284. DOI: 10.1007/s40519-017-0364-2.