PRACA PRZEGLĄDOWA
Niefarmakologiczne metody postępowania u chorych z otępieniem
Więcej
Ukryj
1
Pracownia Diagnostyki i Terapii Chorób Neurodegeneracyjnych. Instytut Medycyny Wsi w Lublinie.
2
Zakład Problemów Zdrowotnych Wieku Podeszłego. Instytut Medycyny Wsi w Lublinie
3
Lubuska Wyższa Szkoła Zdrowia Publicznego w Zielonej Górze.
Autor do korespondencji
Edyta Długosz-Mazur
Pracownia Diagnostyki i Terapii
Chorób Neurodegeneracyjnych. Instytut Medycyny Wsi w Lublinie
Med Og Nauk Zdr. 2013;19(4):458-462
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie.:
Społeczeństwo starzejące się oznacza dla praktyk lekarza rodzinnego coraz większą liczbę pacjentów z chorobą Alzheimera lub innymi formami otępienia. Dostępne leczenie spowalnia proces neurodegeneracyjny, jednak postępująca dysfunkcja mózgu chorego oznacza postępujące zaburzenia funkcjonowania poznawczego, a w efekcie coraz bardziej zaburzone funkcjonowanie chorego w życiu codziennym. Ograniczona skuteczność leków kieruje uwagę pacjentów,
a szczególnie ich opiekunów, w stronę dodatkowych metod, które pomogą w codziennym życiu pacjenta.
Cel pracy:
Przedstawienie metod pozafarmakologicznych stosowanych u pacjentów z otępieniem, opisywanych przez
specjalistów zajmujących się tą problematyką.
Skrócony opis stanu wiedzy:
Generalnie uważa się, że metody niefarmakologiczne stosowane u chorych z otępieniem
spełniają dwie ważne funkcje. Po pierwsze, wspomagają działanie dostępnych farmaceutyków, po drugie, mogą poprawić
lub zniwelować wiele objawów psychiatrycznych obserwowanych w otępieniu. Niestety, brakuje obiektywnych, uzasadnionych
metodologicznie badań, które w ujęciu statystycznym pokazują skuteczność takich form interwencji w proces
chorobowy. Mimo to wielu ekspertów zauważa, jak ważną rolę odgrywają one w życiu chorego i opiekuna. W artykule
przytaczamy założenia takich metod terapii jak: kognitywna, reminiscencyjna, walidacyjna, zajęciowa, środowiskowa.
Podsumowanie:
Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie o rodzaj stosowanych w otępieniu oddziaływań niefarmakologicznych
oraz o skuteczność tych działań. Podsumowanie stanowią rekomendacje zespołu ekspertów Polskiego Towarzystwa
Alzheimerowskiego, którzy w 2012 roku zajęli stanowisko w tej sprawie.
Introduction:
In the practice of a family physician, ageing society means an increasing number of patients suffering from Alzheimer’s
disease or other forms of dementia. Pharmacological treatment slows down the process of neurodegeneration; however,
the progressing dysfunction of the brain is accompanied by progressive cognitive function disorders and, in consequence,
increasingly more disturbed functioning of a patient in daily life. The lack of satisfactory effectiveness of the drugs available
directs the attention of patients and their caregivers towards additional methods of intervention. Therefore, there is a need
for both pharmacological and non-pharmacological forms of treatment, which would improve patient outcome and reduce
the burden on the caregiver.
Aim:
Presentation of non-pharmacological methods used in the process of treatment of patients with dementia.
Brief description of the state of knowledge:
It is generally considered that non-pharmacological methods applied in patients
with dementia have two important functions. Firstly, they augment the effect of pharmaceutics, secondly may improve or
eliminate many behavioural psychiatric symptoms of dementia. Unfortunately, there is a lack of objective, methodologically
justified studies which would statistically confirm the effectiveness of such forms of intervention. Despite this, many experts
notice how important these interventions are in the life of patients and their caregivers. Non-pharmacological methods are
expected to improve patients’ functioning and their quality of life. The article presents the assumptions of such therapies
as: cognitive, reminiscence, validation, occupational and environmental.
Summery:
The study is an attempt to provide an answer to the question concerning the type of non-pharmacological intervention
methods applied in dementia, and their effectiveness. Recommendations of the Polish Society of Alzheimer’s Disease experts
concerning non-pharmacological methods of dementia management are presented and discussed.
REFERENCJE (25)
1.
Opala G. Epidemiologia otępień. W: Leszek J. (red.).Choroby otępienie. Teoria i praktyka. Continuo. Wrocław; 2011.
2.
Karakuła H, Kulik TB, Makara-Studzińska M. Rodzina w zdrowiu i chorobie. Poradnik dla lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Polskie Towarzystwo Medycyny Ogólnej i Rodzinnej. Lublin; 2001.
3.
Kulik TB. Znaczenie systemów społecznego wsparcia w zdrowiu i chorobie. Medycyna Ogólna. 1996; 31. 2: 145–148.
4.
Gustaw K, Woźnica I, Bylina J. Rozpowszechnienie zespołów otępiennych, w tym choroby Alzheimera, w populacji mieszkańców województwa lubelskiego. Medycyna Ogólna. 2008; 14 (XLIII): 4.
5.
Kiejna A. Epidemiologia choroby Alzheimera. W: Choroby otępienie. Teoria i praktyka. Continuo. Leszek J. (red.). Wrocław; 2011.
6.
Barcikowska M, Kwieciński H. Choroba Alzheimera: Od beta-amyloidu do bezradnego człowieka. Medipress Psychiatria i Neurologia, 1997; 1(1): 16–22.
7.
Selmes J, Selmes AM. Jak żyć z chorobą Alzheimera. Polska Fundacja Alzheimerowska. Warszawa; 1992.
8.
Winblad B. Choroba Alzheimera; epidemiologia, koszty i strategia leczenia. Neur.Neurochir.Pol. 3; 1999: 77–78.
9.
Klasyfikacja Zaburzeń Psychicznych i Zaburzeń Zachowania ICD-10. Instytut Psychiatrii i Neurologii. Vesalius. Kraków Warszawa; 1998.
10.
Borzym A. Oddziaływania niefarmakologiczne w otępieniu. W: Choroba Alzheimera. Parnowski T. (red.). Wydawnictwo Lekarskie Warszawa: PZWL; 2010: 49–51.
11.
Jak radzić sobie z chorobą Alzheimera. Poradnik dla opiekunów. Sadowska A.(red.). Polskie Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Chorobą Alzheimera. Warszawa; 1998.
12.
Sadowska A. Organizacja pomocy w opiece nad chorym z chorobą Alzheimera. W: Leszek J. (red.). Choroby otępienie. Teoria i praktyka. Continuo, Wrocław; 2011.
13.
Milanowska K. Terapia zajęciowa. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa; 1965.
14.
Grossberg GT, Kamat SM. Choroba Alzheimera. Najnowsze strategie diagnostyczne i terapeutyczne. Warszawa: Medisfera; 2011.
15.
Sobów T. Zasady postępowania terapeutycznego w zespołach otępiennych. W: Przegląd Neurologiczny. Tom III; 2007.
16.
Kłoszewska I. Niefarmakologiczne postępowanie w otępieniu. W: Diagnostyka i leczenie otępień. Rekomendacje zespołu ekspertów Polskiego Towarzystwa Alzheimerowskiego. Medisfera; 2012: 106–108.
17.
Tondi L, Ribani L, Bottazzi M, Viscomi G, Vulcano V. Validation therapy in nursing home: a case control study. W: Arch Gerontol Geriatr. 44. Supl. 1; 2007: 407–411.
18.
Spector A, Orrell M, Davies S, Woods B. Reality orientation for dementia. Cochrane database. Sys. Rev.; 2000; 4.
19.
Neal M., Briggs M. Validation therapy for dementia. Cochrane database. Sys. Rev.; 2003; 3.
20.
Woods B, Spector A, Jones C. Reminiscence therapy for dementia. Cochrane database. Sys. Rev. 2. Review; 2005.
21.
Kotapka‑Minc S. Zestaw ćwiczeń usprawniających pamięć i inne funkcje poznawcze. MedMedia. Wydawnictwo medyczne. Warszawa.
22.
Romeo B, Eder G. Selbst – Erhaltungs – Terapie (SET): Konzept einer neuropsychologischen Therapiebei Alzheimer- Kranken. Gerontopsychologie und Psychiatrie. 4; 1992: 267–282.
23.
Wenz M, Romeo B. Self – Maintenance –Theraphy in Alzheimer’s Disease. Neuropsychological Rehabiliatation. 11; 2001: 333–335.
24.
Romeo B. Integratives Behandlungsprogramm für Demenzkranke und betreuende Angehörige. Brücken in die Zukunf. Vorträge auf der 10. Jahrestagung von Alzheimer Europe. Deutsche Alzheimer Gesellschaft, Berlin; 2001: 68–81.
25.
Romero B. Ja to wszystko wiem, ale jestem tylko człowiekiem: skuteczna pomoc w unikaniu błędów przez opiekunów, Alzheimer Europe, Warsaw; 2011.