Online first
Bieżący numer
Archiwum
O czasopiśmie
Polityka etyki publikacyjnej
System antyplagiatowy
Instrukcje dla Autorów
Instrukcje dla Recenzentów
Zespół Redakcyjny
Komitet Redakcyjny
Recenzenci
Wszyscy recenzenci
2023
2022
2021
2020
2019
2018
2017
2016
Kontakt
Bazy indeksacyjne
Klauzula przetwarzania danych osobowych (RODO)
PRACA PRZEGLĄDOWA
Kształcenie elektroradiologów w Polsce – zawód przyszłości czy więzień systemu? Perspektywy rozwoju elektroradiologii
1
Collegium Medicum Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, Polska
Autor do korespondencji
Bartłomiej Nowak
Collegium Medicum Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, al. IX Wieków Kielc 19A, 25-317 Kielce, Polska
Collegium Medicum Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, al. IX Wieków Kielc 19A, 25-317 Kielce, Polska
Med Og Nauk Zdr. 2023;29(1):20-28
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie i cel:
Personel medyczny stanowi bazę każdego systemu zdrowotnego i jest zarazem podstawowym zasobem warunkującym odpowiedni poziom dostępności i jakości usług medycznych. Elektroradiolodzy i technicy elektroradiologii stanowią nieodzowny element zespołu diagnostycznego i terapeutycznego, w skład którego wchodzą również lekarze różnych innych profesji, pielęgniarki i fizycy medyczni. Celem niniejszej pracy jest charakterystyka grupy zawodowej, systemu kształcenia elektroradiologów i techników elektroradiologii, przedstawienie ich roli w systemie opieki zdrowotnej oraz aktualnych uregulowań prawnych zawodu i perspektywy ich zmian.
Metody przeglądu:
Dokonano przeglądu i oceny aktualnych regulacji prawnych i publikacji obejmujących kształcenie i rolę elektroradiologów. Przeanalizowano również sytuację tej grupy zawodowej w innych krajach, m.in. europejskich.
Opis stanu wiedzy:
Technicy elektroradiologii i elektroradiolodzy należą do zawodów medycznych nieuregulowanych ustawowo. Wymagana jest reforma w ich kształceniu, uregulowanie ich kompetencji zawodowych oraz medycznych.
Podsumowanie:
Obecnie problemem w służbie zdrowia są braki kadrowe oraz spadek liczby lekarzy specjalistów, w tym radiologów. Rozwiązaniem mogłaby być reforma edukacyjna kształcenia podyplomowego elektroradiologów, polegająca obrazową. Sam rozwój teleradiologii zewnętrznej stosowanej obecnie w wielu placówkach ze względu na ograniczenie liczby specjalistów mógłby być przyczynkiem do przyznania elektroradiologom większej autonomii i odciążenia specjalistów nadzorujących badania w pracowniach diagnostycznych.
Personel medyczny stanowi bazę każdego systemu zdrowotnego i jest zarazem podstawowym zasobem warunkującym odpowiedni poziom dostępności i jakości usług medycznych. Elektroradiolodzy i technicy elektroradiologii stanowią nieodzowny element zespołu diagnostycznego i terapeutycznego, w skład którego wchodzą również lekarze różnych innych profesji, pielęgniarki i fizycy medyczni. Celem niniejszej pracy jest charakterystyka grupy zawodowej, systemu kształcenia elektroradiologów i techników elektroradiologii, przedstawienie ich roli w systemie opieki zdrowotnej oraz aktualnych uregulowań prawnych zawodu i perspektywy ich zmian.
Metody przeglądu:
Dokonano przeglądu i oceny aktualnych regulacji prawnych i publikacji obejmujących kształcenie i rolę elektroradiologów. Przeanalizowano również sytuację tej grupy zawodowej w innych krajach, m.in. europejskich.
Opis stanu wiedzy:
Technicy elektroradiologii i elektroradiolodzy należą do zawodów medycznych nieuregulowanych ustawowo. Wymagana jest reforma w ich kształceniu, uregulowanie ich kompetencji zawodowych oraz medycznych.
Podsumowanie:
Obecnie problemem w służbie zdrowia są braki kadrowe oraz spadek liczby lekarzy specjalistów, w tym radiologów. Rozwiązaniem mogłaby być reforma edukacyjna kształcenia podyplomowego elektroradiologów, polegająca obrazową. Sam rozwój teleradiologii zewnętrznej stosowanej obecnie w wielu placówkach ze względu na ograniczenie liczby specjalistów mógłby być przyczynkiem do przyznania elektroradiologom większej autonomii i odciążenia specjalistów nadzorujących badania w pracowniach diagnostycznych.
Introduction and objective:
Medical personnel are the basis of every health system and are also an essential resource that determines the level of availability and quality of medical services. Electroradiologists are an inseparable element of the diagnostic and therapeutic team, which also includes physicians of various professions, nurses and medical physicists. The aim of this study is to characterise the professional group, the training system for electroradiologists and electroradiology technicians, their role in the healthcare system, and the current legal regulation of the profession and the prospects for change.
Review methods:
A review and evaluation was carried out of present legal regulations and publications covering the education and role of electroradiologists. The situation of the professional group in other countries, including Europe was also analysed.
Abbreviated description of the state of knowledge:
Electroradiology technicians and electroradiologists are among the medical professions not regulated by legislation. Reform in training, regulation of professional competence and creation of some autonomy is required in view of the medical profession›s staffing crisis.
Summary:
At a time of staff shortages in the health care sector and a decrease in the specialist medical doctors, including radiologists, a solution could be educational reform of postgraduate training for electroradiologists by expanding their role in, among other things, diagnostic imaging. The development of external teleradiology, which is currently used in many institutions due to the reduction in the number of specialists, could itself be a contribution to creating greater autonomy for electroradiologists and easing the workload of specialists supervising examinations in diagnostic departments.
Medical personnel are the basis of every health system and are also an essential resource that determines the level of availability and quality of medical services. Electroradiologists are an inseparable element of the diagnostic and therapeutic team, which also includes physicians of various professions, nurses and medical physicists. The aim of this study is to characterise the professional group, the training system for electroradiologists and electroradiology technicians, their role in the healthcare system, and the current legal regulation of the profession and the prospects for change.
Review methods:
A review and evaluation was carried out of present legal regulations and publications covering the education and role of electroradiologists. The situation of the professional group in other countries, including Europe was also analysed.
Abbreviated description of the state of knowledge:
Electroradiology technicians and electroradiologists are among the medical professions not regulated by legislation. Reform in training, regulation of professional competence and creation of some autonomy is required in view of the medical profession›s staffing crisis.
Summary:
At a time of staff shortages in the health care sector and a decrease in the specialist medical doctors, including radiologists, a solution could be educational reform of postgraduate training for electroradiologists by expanding their role in, among other things, diagnostic imaging. The development of external teleradiology, which is currently used in many institutions due to the reduction in the number of specialists, could itself be a contribution to creating greater autonomy for electroradiologists and easing the workload of specialists supervising examinations in diagnostic departments.
Nowak B. Kształcenie elektroradiologów w Polsce – zawód przyszłości czy więzień systemu? Perspektywy rozwoju elektroradiologii. Med Og Nauk Zdr. 2023; 29(1): 20–28. doi: 10.26444/monz/161715
REFERENCJE (78)
1.
Karkowski T. Dostosowywanie zasobów kadry medycznej do potrzeb starzejącego się społeczeństwa. Zdrowie Publiczne i Zarządzanie. 2015;13(1):82–94. doi:10.4467/20842627OZ.15.008.4121.
3.
Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, DzU 2011 nr 112, poz.654 (access: 27.09.2022).
4.
Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, DzU 1997 nr 28 poz. 152 (access: 15.09.2022).
5.
Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej, DzU 2011 nr 174 poz. 1039 (access: 15.09.2022).
6.
Ustawa z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich, DzU 1991 nr 41 poz. 179 (access: 15.09.2022).
7.
Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o diagnostyce laboratoryjnej, DzU 2001 nr 100 poz. 1083 (access: 15.09.2022).
8.
Ustawa z dnia 25 września 2015 r. o zawodzie fizjoterapeuty, DzU 2015 poz 1994 (access: 15.09.2022).
9.
Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym, DzU 2006 nr 191 poz. 1410 (access: 27.09.2022).
10.
Projekt ustawy o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych. https://legislacja.rcl.gov.pl/... (access: 27.09.2022).
11.
Ustawa z dnia 20 lipca 1950 r. o zawodzie felczera, DzU 1950 nr 36 poz. 336 (access: 15.09.2022).
12.
Projekt ustawy o niektórych zawodach medycznych https://legislacja. rcl.gov.pl/projekt/12355717/katalog/12849358#12849358 (access: 27.09.2022).
13.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach, DzU 2012 poz. 184 (access: 27.09.2022).
14.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, DzU 2012 poz. 7 (access: 15.09.2022).
15.
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 15 czerwca 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wzorcowych efektów kształcenia, DzU 2012 poz. 744 (access: 27.09.2022).
16.
Bróż O. Prawne uregulowania wykonywania zawodów medycznych jako część systemu ochrony zdrowia w Polsce. Uniwersytet Rzeszowski, Polska ZNUR Prawo. 2020;28:25–39. doi:10.15584/znurprawo.2020.28.2.
17.
Dyrektywa 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych, OJ L 255, 30.09.2005, p. 22–142 (access: 27.09.2022).
18.
Urbanik A. Radiologia polska w XIX i XX wieku. Wydawnictwo Indygo Zahir Media, Uniwersytet Jagielloński; 2019.
19.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2007 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, DzU 2007 nr 124 poz.860 (access: 2.10.2022).
20.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 21 stycznia 2005 r. w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach: asystentka stomatologiczna, dietetyk, higienistka stomatologiczna, opiekunka dziecięca, ortoptystka, protetyk słuchu, ratownik medyczny, technik dentystyczny, technik elektroniki medycznej, technik elektroradiolog, technik farmaceutyczny, technik masażysta, technik ortopeda i terapeuta zajęciowy, DzU 2005 nr 26 poz. 217 (access: 2.10.2022).
21.
Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym, DzU 2005 nr 164 poz.1365 (access: 2.10.2022).
22.
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 13 czerwca 2006 r. w sprawie nazw kierunków studiów, DzU 2006 nr 121 poz. 838 (access: 2.10.2022).
23.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 lipca 2011 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami, DzU 2021 nr 151 poz. 896 (access: 2.10.2022).
24.
Odpowiedź na interpelację w sprawie konieczności uregulowania kwestii dotyczących zawodu technika elektroradiologii. http://orka2.sejm. gov.pl/IZ6.nsf/main/43F39BC1 (access: 2.10.2022).
25.
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 26 września 2016 r. w sprawie charakterystyk drugiego stopnia Polskiej Ramy Kwalifikacji typowych dla kwalifikacji uzyskiwanych w ramach szkolnictwa wyższego po uzyskaniu kwalifikacji pełnej na poziomie 4 – poziomy 6–8, DzU 2016 poz. 1594 (access: 2.10.2022).
26.
Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, DzU 2018 poz. 1668 (access: 2.10.2022).
30.
Ustawa z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych, DzU 2017 poz. 1473 (access: 2.10.2022).
33.
Wojtusik D. Rola elektroradiologa w diagnostyce chorób oczu. Inżynier i Fizyk Medyczny. 2015;4(3):159–62.
35.
Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe, DzU 2001 nr 3 poz. 18 (access: 3.10.2022).
36.
Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie ogłoszenia wykazu wzorcowych procedur radiologicznych z zakresu radiologii – diagnostyki obrazowej i radiologii zabiegowej, DzUrzMin Zdr 2015. 78 (access: 3.10.2022).
40.
Lass P. Kształcenie pracowników ochrony zdrowia – elektroradiologia jako przykład dysfunkcji systemowej. Konferencja: Jakość 2010: Systemy zarządzania w ochronie zdrowia doświadczenia oraz nowe trendy. Warszawa; 2010.
41.
Malicki J. Potencjalne zmiany w kształceniu przed- i podyplomowym fizyków medycznych i elektroradiologów w Polsce. Poznań: Konferencja Polskiego Towarzystwa Fizyki Medycznej; 2016.
42.
Pasieka E, Lewandowski J, Zuk J. The role and responsibilities of a radiographer in a cardiac cath-lab. J Public Health Nurs Med Rescue. 2014;1:11–14.
43.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu programów zdrowotnych, DzU 2013 poz. 1505 (access: 1.10.2022).
44.
Cowling C. A global overview of the changing roles of radiographers. Radiography. 2008;14:e28–32. doi:10.1016/j.radi.2008.06.001.
45.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 września 2021 r. w sprawie minimalnych wymagań dla jednostek ochrony zdrowia prowadzących działalność związaną z narażeniem w celach medycznych, polegającą na udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu rentgenodiagnostyki, radiologii zabiegowej lub diagnostyki związanej z podawaniem pacjentom produktów radiofarmaceutycznych, DzU 2021 poz. 1725 (access: 1.10.2022).
46.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 października 2021 r. w sprawie minimalnych wymagań dla jednostek ochrony zdrowia prowadzących działalność związaną z narażeniem w celach medycznych, polegającą na udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu radioterapii i leczenia za pomocą produktów radiofarmaceutycznych, DzU 2021 poz. 1890 (access: 1.10.2022).
47.
Pasieka E, Milewski R, Cieślik T. Zagrożenia w środowisku pracy elektroradiologa i technika elektroradiologii w ocenie pacjenta. PPNoZ. 29 maj 2019;57(4):467–71. doi: 10.20883/issn.1643-3203.
48.
Radiografia w epoce cyfrowej: fizyka – ekspozycja – biologia radiacyjna. 2nd ed. Springfield, Illinois: Charles C Thomas Pub Ltd; 2014. p. 888.
49.
Hughes JS, Watson SJ, Jones AL, Oatway WB. Review of the radiation exposure of the UK population. J Radiol Prot. 2005;25(4):493–6. doi: 10.1088/0952-4746/25/4/010.
50.
Temperton D.H. Pregnancy and Work in Diagnostic Imaging Departments. British Institute of Radiology. London. 2009 (access: 1.10.2022).
51.
Samerdokiene V, Atkocius V, Kurtinaitis J, Valuckas KP. Occupational exposure of medical radiation workers in Lithuania, 1950–2003. Radiat Prot Dosimetry. 2008;130(2):239–43. doi:10.1093/rpd/ncm490.
52.
Motevalli M, Borhanazad AM. Assessment of occupational exposure in medical practice in Tehran, Iran. Romanian Reports in Physics. 2015;67:431–8.
53.
Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 3 kwietnia 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej, DzU 2017 poz. 884 (access: 1.10.2022).
54.
Ustünsöz B. Hospital infections in radiology clinics. Diagn Interv Radiol. 2005;11(1):5–9.
55.
Kirsch M, Vogg I, Hosten N, Fleßa S. Quality management in a radiological practice: Experiences with a certification for DIN EN ISO 9001:2000. Eur J Radiol. 2010;75(1):1–8. doi:10.1016/j.ejrad.2009.03.059.
56.
EN 60601-2-33:2002/A1:2005 – Medical electrical equipment – Part 2–33: Particular requirements for the safety of magnetic resonance equipment for medical diagnosis iTeh Standards Store. https://standards.iteh.ai/cata... (access: 1.10.2022).
57.
PN-EN 60601-2-22:2013-07 – wersja polska. https://sklep.pkn.pl/pn-en-606... (access: 1.10.2022).
58.
Feychting M. Health effects of static magnetic fields – a review of the epidemiological evidence. Prog Biophys Mol Biol. 2005;87(2–3):241–6. doi:10.1016/j.pbiomolbio.2004.08.007.
59.
Sokół M, Waligórski M, Wicher M, Walecki J. Bezpieczeństwo w pracowni rezonansu magnetycznego. Inżynier i Fizyk Medyczny. 2016;5.
60.
European Commission. Directorate-General for Energy and Transport. European Commission guidelines on clinical audit for medical radiological practices (diagnostic radiology, nuclear medicine and radiotherapy). Radiation Protection. Luxemburg: Publication Office of the European Union; 2009.
61.
Sześcidło D. Ochrona zdrowia – czekając na katastrofę. Jak jej uniknąć. Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego; 2019. p. 1–14.
62.
Pismo przewodnie wraz z uwagami Porozumienie.pdf, Google Docs. https://drive.google.com/file/... (access: 2.10.2022).
63.
Couto JG, McFadden S, Bezzina P, McClure P, Hughes C. An evaluation of the educational requirements to practise radiography in the European Union. Radiography. 2018;24(1):64–71. doi:10.1016/j.radi.2017.07.009.
64.
Žunić L. The Legal Framework for Academic Professional Development for Radiographers in Higher Education. Medicine, Law & Society. 2019;12(1):65–84. doi:10.18690/mls.12.1.65-84.2019.
65.
McNulty JP, England A, Shanahan MC. International perspectives on radiography practice education. Radiography. 2021;27(4):1044–51. doi:10.1016/j.radi.2021.04.004.
66.
Björkman B, Fridell K, Tavakol Olofsson P. Plausible scenarios for the radiography profession in Sweden in 2025. Radiography. 2017;23(4):314–20. doi:10.1016/j.radi.2017.07.002.
67.
Milner RC, Snaith B. Are reporting radiographers fulfilling the role of advanced practitioner? Radiography (Lond). 2017;23(1):48–54. doi:10.1016/j.radi.2016.09.001.
68.
Westbrook C. Opening the debate on MRI practitioner education – Is there a need for change? Radiography (Lond). 2017;23 Suppl 1:S70–4. doi:10.1016/j.radi.2016.12.011.
69.
Smith S, Reeves P. The extension of the role of the diagnostic radiographer in the UK National Health Service over the period 1995–2009. Eur J Radiography. 2009;1:108–14. doi:0.1016/j.ejradi.2010.08.003.
70.
Brealey S, Scally A. Bias in plain film reading performance. British J Radiol. 2001;74:307–16. doi:10.1259/bjr.74.880.740307.
71.
Mckenzie GA, Mathers SA, Graham DT, Chesson RA. Radiographer performed general diagnostic ultrasound: current UK practice. Radiography (London 1995). 2000;6(3):179–88. doi:10.1053/radi.2000.0247.
72.
McLaughlin L, McConnell J, McFadden S, Bond R, Hughes C. Methods employed for chest radiograph interpretation education for radiographers: A systematic review of the literature. Radiography (Lond). 2017;23(4):350–7. doi:10.1016/j.radi.2017.07.013.
73.
Bujnowska M, Zakrzewska-Blusiewicz M. Opinie ratowników medycznych o możliwości wykorzystania badania ultrasonograficznego w zespołach ratownictwa medycznego. Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im Witelona w Legnicy. 2017;3(24). (access: 30.09.2022).
74.
Zarzeka A, Panczyk M. Pielęgniarki i studenci pielęgniarstwa wobec rozszerzenia uprawnień zawodowych pielęgniarek i położnych w zakresie wystawiania recept oraz samodzielnego kierowania na badania diagnostyczne – sprawozdanie ze spotkania. Pielęgniarstwo Pol. 2015; 3(57):358–360.
75.
Szkolenie: USG dla fizjoterapeutów. Terapia sonofeedback – Kraków https://med-coach.pl/szkolenia... (access: 30.09.2022).
78.
Świerczyńska-Kaczor U. Efektywność usług teleradiologicznych. Problemy Zarządzania. 2011;9/3:211–226.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2084-4905 |
| ISSN: | 2083-4543 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
