Online first
Bieżący numer
Archiwum
O czasopiśmie
Polityka etyki publikacyjnej
System antyplagiatowy
Instrukcje dla Autorów
Instrukcje dla Recenzentów
Zespół Redakcyjny
Komitet Redakcyjny
Recenzenci
Wszyscy recenzenci
2023
2022
2021
2020
2019
2018
2017
2016
Kontakt
Bazy indeksacyjne
Klauzula przetwarzania danych osobowych (RODO)
PRACA ORYGINALNA
Jakość diety i wybrane zachowania żywieniowe
słuchaczy uniwersytetów trzeciego wieku
w województwie śląskim
1
Zakład Fizjoterapii w Chorobach Narządów Wewnętrznych, Akademia Wychowania Fizycznego, im. Jerzego Kukuczki w Katowicach, Mikołowska 72a, 40-065 Katowice, Polska
2
Wydział Medyczny, GWSH, ul. Harcerzy Września 3, 40-659 Katowice
Autor do korespondencji
Laura Jadwiga Piejko
Zakład Fizjoterapii w Chorobach Narządów Wewnętrznych, Akademia Wychowania Fizycznego, im. Jerzego Kukuczki w Katowicach, Mikołowska 72a, 40-065 Katowice, Polska, Mikołowska 72 a, 40-065 Katowice, Polska
Zakład Fizjoterapii w Chorobach Narządów Wewnętrznych, Akademia Wychowania Fizycznego, im. Jerzego Kukuczki w Katowicach, Mikołowska 72a, 40-065 Katowice, Polska, Mikołowska 72 a, 40-065 Katowice, Polska
Med Og Nauk Zdr. 2018;24(1):49-53
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel pracy:
Prawidłowe odżywianie jest głównym czynnikiem wpływającym na zachowanie zdrowia oraz sprawności psychofizycznej człowieka. Czynnik ten nabiera szczególnego znaczenia w przypadku osób starszych, obciążonych większym ryzykiem chorób. Celem pracy była ocena jakości diety i wybranych zachowań żywieniowych słuchaczy uniwersytetów trzeciego wieku.
Materiał i metody:
Zbadano 217 osób (194 kobiety i 23 mężczyzn), o średniej wieku 65,2 ± 6,2 lat), słuchaczy uniwersytetów trzeciego wieku w województwie śląskim. Do badań wykorzystano kwestionariusz QEB (Questionnaire of Eating Behaviour). Wyniki zweryfikowano statystycznie za pomocą testów: chi-kwadrat, U Manna-Whitney’a, ANOVA Kruskala–Wallisa oraz współczynnika korelacji rang Spearmana.
Wyniki:
Większość słuchaczy cechowały nadmierna masa ciała (BMI > 25) i występowanie przewlekłych chorób niezakaźnych. Jakość diety była zależna od płci i wiedzy żywieniowej respondentów. Nie odnotowano różnic w większości analizowanych zachowań zdrowotnych kobiet i mężczyzn, a jedynie w zakresie dosładzania napojów. Dieta słuchaczy charakteryzowała się umiarkowanym natężeniem cech zarówno korzystnych, jak i niekorzystnych dla zdrowia, przy czym w diecie mężczyzn w istotnie większym stopniu niż w diecie kobiet występowało wysokie natężenie cech niesprzyjających zdrowiu. Zachowania antyzdrowotne związane m.in. ze słodzeniem napojów dotyczyły częściej mężczyzn i osób o mniejszej wiedzy żywieniowej.
Wnioski:
Uzyskane wyniki sugerują, że wyższy poziom wiedzy żywieniowej i płeć żeńska sprzyjają prozdrowotnym zachowaniom żywieniowym wśród studentów uniwersytetów trzeciego wieku. Słuchacze popełniają jednak błędy żywieniowe, których podłożem może być niewystarczająca wiedza na temat zasad odżywiania. Konieczne są dalsze działania w kierunku edukacji prozdrowotnej tej grupy osób.
Prawidłowe odżywianie jest głównym czynnikiem wpływającym na zachowanie zdrowia oraz sprawności psychofizycznej człowieka. Czynnik ten nabiera szczególnego znaczenia w przypadku osób starszych, obciążonych większym ryzykiem chorób. Celem pracy była ocena jakości diety i wybranych zachowań żywieniowych słuchaczy uniwersytetów trzeciego wieku.
Materiał i metody:
Zbadano 217 osób (194 kobiety i 23 mężczyzn), o średniej wieku 65,2 ± 6,2 lat), słuchaczy uniwersytetów trzeciego wieku w województwie śląskim. Do badań wykorzystano kwestionariusz QEB (Questionnaire of Eating Behaviour). Wyniki zweryfikowano statystycznie za pomocą testów: chi-kwadrat, U Manna-Whitney’a, ANOVA Kruskala–Wallisa oraz współczynnika korelacji rang Spearmana.
Wyniki:
Większość słuchaczy cechowały nadmierna masa ciała (BMI > 25) i występowanie przewlekłych chorób niezakaźnych. Jakość diety była zależna od płci i wiedzy żywieniowej respondentów. Nie odnotowano różnic w większości analizowanych zachowań zdrowotnych kobiet i mężczyzn, a jedynie w zakresie dosładzania napojów. Dieta słuchaczy charakteryzowała się umiarkowanym natężeniem cech zarówno korzystnych, jak i niekorzystnych dla zdrowia, przy czym w diecie mężczyzn w istotnie większym stopniu niż w diecie kobiet występowało wysokie natężenie cech niesprzyjających zdrowiu. Zachowania antyzdrowotne związane m.in. ze słodzeniem napojów dotyczyły częściej mężczyzn i osób o mniejszej wiedzy żywieniowej.
Wnioski:
Uzyskane wyniki sugerują, że wyższy poziom wiedzy żywieniowej i płeć żeńska sprzyjają prozdrowotnym zachowaniom żywieniowym wśród studentów uniwersytetów trzeciego wieku. Słuchacze popełniają jednak błędy żywieniowe, których podłożem może być niewystarczająca wiedza na temat zasad odżywiania. Konieczne są dalsze działania w kierunku edukacji prozdrowotnej tej grupy osób.
Objectives:
Proper nutrition is the major factor affecting the maintenance of human health and psychophysical fitness. This factor becomes especially important in the case of elderly people, who are at higher risk of diseases. The objective of the study was evaluation of the quality of diet and selected dietary behaviours among students of the Universities of the Third Age.
Material and methods:
The study included 217 persons (194 females and 23 males), mean age 65.2±6.2, attending Universities of the Third Age in the Silesian Region, and was conducted using the Questionnaire of Eating Behaviour (QEB). The results were statistically verifies by means of the following tests: chi-square test, Mann-Whitney U test, Kruskal-Wallis ANOVA and the nonparametric Spearman rank correlation coefficient.
Results:
The majority of respondents were characterised by an excessive body weight (BMI>25) and presence of chronic non-communicable diseases. The quality of diet depended on the respondents’ gender and nutritional knowledge. No differences were observed in the majority of the analyzed behaviours of males and females, the differences were noted only with respect to the sweetening of beverages. The respondents’ diet was characterized by a moderate intensity of both health promoting behaviours and those that were anti-health, with a statistically higher number of males than females showing greater intensity of characteristics unfavourable for health. Anti-health behaviours related with sweetening of beverages more frequently concerned males and respondents with lower nutritional knowledge.
Conclusions:
The obtained results suggest that a higher level of nutritional knowledge and female gender are conducive for pro-health eating behaviours of the students; however, they make dietary errors, probably due to insufficient nutritional knowledge. Further actions are necessary in the area of health education of this population group.
Proper nutrition is the major factor affecting the maintenance of human health and psychophysical fitness. This factor becomes especially important in the case of elderly people, who are at higher risk of diseases. The objective of the study was evaluation of the quality of diet and selected dietary behaviours among students of the Universities of the Third Age.
Material and methods:
The study included 217 persons (194 females and 23 males), mean age 65.2±6.2, attending Universities of the Third Age in the Silesian Region, and was conducted using the Questionnaire of Eating Behaviour (QEB). The results were statistically verifies by means of the following tests: chi-square test, Mann-Whitney U test, Kruskal-Wallis ANOVA and the nonparametric Spearman rank correlation coefficient.
Results:
The majority of respondents were characterised by an excessive body weight (BMI>25) and presence of chronic non-communicable diseases. The quality of diet depended on the respondents’ gender and nutritional knowledge. No differences were observed in the majority of the analyzed behaviours of males and females, the differences were noted only with respect to the sweetening of beverages. The respondents’ diet was characterized by a moderate intensity of both health promoting behaviours and those that were anti-health, with a statistically higher number of males than females showing greater intensity of characteristics unfavourable for health. Anti-health behaviours related with sweetening of beverages more frequently concerned males and respondents with lower nutritional knowledge.
Conclusions:
The obtained results suggest that a higher level of nutritional knowledge and female gender are conducive for pro-health eating behaviours of the students; however, they make dietary errors, probably due to insufficient nutritional knowledge. Further actions are necessary in the area of health education of this population group.
REFERENCJE (24)
1.
Kozieł D, Kaczmarczyk M, Naszydłowska E, Gałuszka R. Wpływ kształ¬cenia w uniwersytecie trzeciego wieku na zachowania zdrowotne ludzi starszych. Studia Med. 2008; 12: 23–28.
2.
Morgulec-Adamowicz N, Rutkowska I, Rekowski W, Kosmol A, Bed¬narczuk G. Zajęcia aktywności fizycznej w Uniwersytetach Trzeciego Wieku w Polsce. Gerontol Pol. 2011; 19(3–4): 190–198.
3.
Prystupa T, Bolach E, Bolach B, Juliusz M, Paliga Z. Ocena sprawności fizycznej kobiet po 60. roku życia. Pedagog Psychol, Med-Biol Probl Phys Train Sports. 2012; 05: 137–147.
4.
Prusik K. Kryteria ilościowe i jakościowe oceny zdrowia pozytywnego kobiet w starszym wieku. Pedagog, Psihol Med-Biol Probl Fiz Vihov Sport. 2011; 1: 130–134.
5.
Kozirok W, Baumgart A, Babicz-Zielinska E. Postawy i zachowania konsumentów wobec żywności prozdrowotnej. Bromat Chem Toksyk. 2012; 45(3): 1030–1034.
6.
Wądołowska L, Krusińska B. Procedura opracowania danych żywienio¬wych z kwestionariusza QEB, 2014. Pobrane 11 grudnia 2015, z http:// www.uwm.edu.pl/edu/lidiawadolowska/.
7.
Krzepota J, Florkiewicz B, Biernat E. Poziom aktywności fizycznej słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku o zróżnicowanym indeksie masy ciała. Med. Ogólna Nauk Zdr. 2013; 19(2): 200–205.
8.
Stawarska A, Tokarz A, Kolczewska M. Ocena ilościowa składników mineralnych i witamin w dietach ludzi starszych zrzeszonych w wy¬branych warszawskich stowarzyszeniach społecznych. Cz. III. Bromat Chem Toksyk. 2009; 42: 117–122.
9.
Bąk-Sosnowska M, Skrzypulec-Plinta V. Health behaviors, health definitions, sense of coherence, and general practitioners’ attitudes towards obesity and diagnosing obesity in patients. Arch Med Sci. 2017; 13: 433–440.
10.
Walczak Z, Kwiatkowska M. Evaluation of nutritional habits and the body mass index (BMI) of students of the University of the Third Age at the Koszalin University of Technology. J Med Sci. 2016; 85: 15–21.
11.
Tańska M, Babicz-Zielińska E, Przysławski J. Postawy osób starszych wobec zdrowia i żywności o działaniu prozdrowotnym. Probl Hig Epidemiol. 2013; 94(4): 915–918.
12.
Friedrich M, Goluch-Koniuszy Z. Ocena wpływu prozdrowotnej edu¬kacji żywieniowej i wynikających stąd zmian zachowań żywieniowych na wartości wskaźników antropometrycznych i wskaźników przemian węglowodanowo-lipidowych u kobiet w wieku 65–85 lat. Probl Hig Epidemiol 2014; 95(4): 934–940.
13.
Jurczak I, Barylski M, Irzmański R. Znaczenie diety u osób w podeszłym wieku – ważny aspekt prewencji zdrowia czy nieistotna codzienność? Geriatria 2011; (5): 127–133.
14.
Gruszka K, Kubicka K, Jonak W, Sobiech KA, Steciwko A. Preferred and undesirable products in the dietary habits of women. Adv Clin Exp Med. 2014; 23(1): 111–116.
15.
Myszkowska-Ryciak J, Bujko J, Malesza M. Ocena sposobu żywienia kobiet w podeszłym wieku zrzeszonych w Uniwersytecie Trzeciego Wieku w Warszawie. Żyw Człow. 2003; 1–2(30): 357–361.
16.
Muszalik M, Zielińska-Więczkowska H, Kędziora-Kornatowska K, Kornatowski T. Ocena wybranych zachowań sprzyjających zdrowiu wśród osób starszych w oparciu o Inwentarz Zachowań Zdrowotnych Juczyńskiego w aspekcie czynników socjo-demograficznych. Probl Hig Epidemiol 2013; 94: 509–513.
17.
Kurpas D, Mroczek B, Bielska D. The correlation between quality of life, acceptance of illness and health behaviors of advanced age patients. Arch Gerontol Geriat. 2013; 56(3): 448–456.
18.
Smoleń E, Gazdowicz L, Żyłka-Reut A. Zachowania zdrowotne osób starszych. Piel XXI w. 2011; 3(36): 5–9.
19.
Zadworna-Cieślak M, Ogińska-Bulik N. Zachowania zdrowotne osób w wieku senioralnym – rola optymizmu. Psychogeriatr Pol. 2013; 10(4): 145–56.
20.
Kwiatkowska M, Walczak Z. Qualitative evaluation of diets of students at the University of the Third Age at Koszalin University of Technology. Rocz Państw Zakł Hig. 2016; 67: 17–22.
21.
Galiński G, Czarnocińska J, Zaborowicz K. Ocena jakości diety studentów w zależności od ich płci i wiedzy żywieniowej. Bromat Chem Toksyk. 2016, 3, 474–478.
22.
Krajewska-Pędzik A, Ratajczak J, Stępień-Słodkowska M. Ocena sposobu żywienia słuchaczek uniwersytetu trzeciego wieku. Akt Ruch Ludzi Róznym Wiek. 2014; 1(21).
23.
Piórecka B, Twardzik D, Jagielski P, Schlegel-Zawadzka M. Sposób żywienia a ryzyko niedożywienia wśród słuchaczy Uniwersytetu Trze¬ciego Wieku z Krakowa i powiatu wielickiego. Zdr Publ Zarz. 2013; 11(3): 271–278.
24.
Suliga E. Zachowania zdrowotne związane z żywieniem osób dorosłych i starszych. Hyge Publ Health. 2010; 45(1): 44–48.
| eISSN: | 2084-4905 |
| ISSN: | 2083-4543 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
