Wprowadzenie i cel:
W Polsce liczba zachorowań na czerniaka skóry wykazuje tendencję wzrostową w populacji bez względu na płeć. Jego agresywność sprawia, że jest to jeden z najczęstszych guzów przerzutowych. Czerniaki mają wiele cech, które pomagają w ich diagnozie. Cechy te są określane przy użyciu kryteriów ABCD(E) i Glasgow. Wczesne wykrycie czerniaka w niskim stadium miejscowym daje większą szansę na wyleczenie i wiąże się z lepszymi czynnikami prognostycznymi.

Metody przeglądu:
W artykule przedstawiono przegląd aktualnej wiedzy na temat profilaktyki, diagnostyki i leczenia czerniaka, wskazano na potrzebę szerszego stosowania profilaktyki pierwotnej oraz podkreślono rolę samobadania skóry

Opis stanu wiedzy:
Edukacja w zakresie profilaktyki czerniaka musi być ukierunkowana i powinna koncentrować się na zachowaniach, na które pacjent może wpływać i modyfikować, a także na działaniach profilaktycznych podejmowanych w celu wyeliminowania czynników ryzyka, a także rozpoznania wczesnych objawów czerniaka skóry. Należą do nich: regularne wizyty u dermatologa i poddawanie się badaniom dermatoskopowym, stosowanie kremów z filtrem przeciwsłonecznym o wysokim współczynniku UV, noszenie specjalnej odzieży ochronnej, okularów przeciwsłonecznych i nakryć głowy podczas przebywania na słońcu, umiarkowana ekspozycja na słońce, unikanie oparzeń słonecznych, odpowiedzialne korzystanie z solarium.

Podsumowanie:
Rola profilaktyki i szybkiej diagnozy staje się kluczowa we wczesnej diagnostyce czerniaka i wdrażaniu terapii celowanej. Szybka reakcja na pierwsze objawy choroby może również przyspieszyć proces jej diagnozy i leczenia oraz wpłynąć na czas przeżycia pacjentów.