Online first
Bieżący numer
Archiwum
O czasopiśmie
Polityka etyki publikacyjnej
System antyplagiatowy
Instrukcje dla Autorów
Instrukcje dla Recenzentów
Zespół Redakcyjny
Komitet Redakcyjny
Recenzenci
Wszyscy recenzenci
2023
2022
2021
2020
2019
2018
2017
2016
Kontakt
Bazy indeksacyjne
Klauzula przetwarzania danych osobowych (RODO)
PRACA PRZEGLĄDOWA
Glikokortyosteroidy a układ rozrodczy
1
Katedra i Zakład Fizjologii, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
2
Klinika Urologii i Onkologii Urologicznej, Uniwersytecki Szpital Kliniczny we Wrocławiu
3
Zakład Anatomii Prawidłowej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
Autor do korespondencji
Anna Otlewska
Katedra i Zakład Fizjologii, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, al. Wiązowa 7/1, 53-127 Wrocław, Polska
Katedra i Zakład Fizjologii, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, al. Wiązowa 7/1, 53-127 Wrocław, Polska
Med Og Nauk Zdr. 2018;24(2):92-95
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Glikokortykosteroidy (GKS) są powszechnie stosowane w leczeniu różnych chorób dzięki ich działaniu immunosupresyjnemu i przeciwzapalnemu. Dobrze poznany został ich wpływ na wystąpienie powikłań metabolicznych, zwiększenie ryzyka sercowo-naczyniowego czy zmian w wyglądzie zewnętrznym. Glikokortykosteroidy mogą jednak również prowadzić do
różnych powikłań w zakresie funkcjonowania układu rozrodczego oraz zaburzać prawidłowy przebieg ciąży. Z drugiej strony należy też pamiętać, że GKS znajdują zastosowanie w zapobieganiu niektórym powikłaniom położniczym. Większość powikłań steroidoterapii wynika z wpływu glikokortykosteroidów na funkcjonowanie osi podwzgórze–przysadka–gonady. Do działań niepożądanych ze strony układu płciowego związanych z przyjmowaniem steroidoterapii należą: zaburzenia miesiączkowania, zaburzenia płodności, obniżenie libido, rozwój hirustyzmu i powikłania związane z ciążą, jak: zahamowanie wzrostu płodu, wtórna niedoczynność nadnerczy płodu czy rozwój stanu przedrzucawkowego u kobiety ciężarnej. GKS są jednocześnie stosowane w stymulacji dojrzewania płuc płodu przy zagrażającym porodzie przedwczesnym czy w zapobieganiu maskulinizacji zewnętrznych narządów płciowych przy ryzyku wystąpienia wrodzonego przerostu nadnerczy. Podczas doboru terapii należy pamiętać, że poszczególne stosowane w terapii glikokortykosteroidy różnią się między sobą profilem działania, w tym stopniem przechodzenia przez łożysko, co ma istotne następstwa kliniczne.
Glucocorticoids (GKS) are widely used in the treatment of various diseases due to their immunosuppressive and anti-inflammatory effects. Their influence on the occurrence of metabolic complications, the increase of cardiovascular risk or changes in external appearance, is well-known. However, glucocorticosteroids may also lead to various complications in the functioning of the reproductive system and may interfere with the normal course of pregnancy. On the other hand, it should also be remembered that GKS are used in the prevention of some obstetric complications. Most of the complications of steroid therapy result from the effect of glucocorticoids on the functioning of the hypothalamic-pituitary-gonads axis. Adverse effects on the part of the genital system associated with the reception of steroids include: menstrual disorders, impaired fertility, lower libido, development of hirustism and pregnancy-related complications, such as: foetal growth suppression, secondary foetal adrenal insufficiency or pre-eclampsia development in a pregnant woman. At the same time, GKS are used to stimulate foetal lung maturation when there is a threat of preterm delivery and in preventing the masculinization of the external genital organs and the risk of congenital adrenal hyperplasia. When choosing a therapy, it should be remembered that the individual glucocorticosteroids used in the therapy differ in their profile of action, including the degree of passage through the placenta, which has significant clinical consequences.
REFERENCJE (45)
1.
Ruiz-Irastorza G, Danza A, Khamashta M, Glucocorticoid use and abuse in SLE, Rheumatology 2012; 51, s. 1145–1153.
2.
Sharma ST, Nieman LK, Feelders RA, Cushing’s syndrome: epidemiology and developments in disease management, Clinical Epidemiology 2015; 7, 281–293.
3.
Olesińska M, Ostanek L, Majdan M, Kosowicz M, Teliga-Czajkowska J, Wiland P. Płodność, planowanie ciąży i farmakoterapia w okresie ciąży, połogu i karmienia piersią u chorych na reumatoidalne zapalenie steroidów oraz inne zapalne choroby stawów, Reumatologia 2014; 52(1), s. 7–21.
4.
Judd LL, Schettler PJ, Brown ES, Wolkowitz OM et al, Adverse Consequences of Glucocorticoid Medication: Psychological, Cognitive, and Behavioral Effects. Am J Psychiatry 2014; 171, 1045–1051.
5.
Strugalska-Cynowska MH, Współczesne leczenie miastenii i perspektywy na przyszłość. Polski Przegląd Neurologiczny 2006; 2(3), s. 151–157.
6.
Spruit MA, Thomeer MJ, Gosselink R, Wuyts WA, Hypogonadism in male outpatients with sarcoidosis. Respiratory Medicine 2007; 101, s. 2502–2510.
7.
Diernaes J, Bygum A, Poulsen PL, Unmasking sarcoidosis following surgery for Cushing disease, Dermato-Endocrinology 2016; 6(1), s. 104.
8.
Ignaszak-Szczepaniak M, Horst-Sikorska W. Choroby układu oddechowego a układ dokrewny – część II Objawy i zespoły endokrynne w przebiegu chorób układu oddechowego. Forum Medycyny Rodzinnej 2011; 5(1), s. 6–15.
9.
Whirledge S, Cidlowski JA, Glucocorticoids, Stress, and Fertility. Minerva Endocrinol. 2010; 35(2), s. 109–125.
10.
Valea A, Morar A, Dumitru DP, Carsote M, Ghemigian A, Dumitrache C. Infertility as the onset of Cushing’s disease: is pasireotide a treatment option? ARS Medica Tomitana 2015; 3(21), s. 128–131.
11.
Alexandraki KI, Kaltsas GA, Pharmacological Management of Cushing’s Disease, JSM Thyroid. Disord. Manag. 2017; 2(1), s. 1–10.
12.
Crawford M, Kennedy L. Testosterone replacement therapy: role of pituitary and thyroid in diagnosis and treatment. Transl. Androl. Urol. 2016; 5(6), s. 850–858.
13.
Broś U, Droździk M. Drugs affecting fertility in men. Farmacja Polska 2014; 70(4), s. 224–228.
14.
Joseph DN, Whirledge S. Stress and the HPA Axis: Balancing Homeostasis and Fertility. Int. J. Mol. Sci. 2017; 18, s. 1–15.
15.
Putowski M, Podgórniak M, Padała O, Zawiślak J, Piróg M, Sadowska M. Stres i jego negatywny wpływ na rozrodczość człowieka. European Journal of Medical Technologies 2014; 3(4), s. 24–28.
16.
Lunenfeld B, Mskhalaya G, Zitzmann M, Arver S, Kalinchenko S, Tishova Y, Morgentaler A. Recommendations on the diagnosis, treatment and monitoring of hypogonadism in men. Aging Male 2015; 18(1), s. 5–15.
17.
Miller A. Gynaecological Symptoms. British Medical Journal 1972; 2, s. 456–458.
18.
Valassi E, Santos A, Yaneva M, Toth M, Strasburger CJ et al. The European Registry on Cushing’s syndrome: 2-year experience. Baseline demographic and clinical characteristics. European Journal of Endocrinology 2011; 165, s. 383–392.
19.
Lake MG, Krook LS, Cruz SV. Pituitary Adenomas: An Overview, Am Fam Physician. 2013; 88(5), s. 319–327.
20.
Marek B, Krysiak R, Okopień B. Choroby nadnerczy w ciąży. Endokrynologia Polska 2009; 60(4), s. 331–342.
21.
Fourman LT, Fazeli PK. Neuroendocrine Causes of Amenorrhea – An Update. J. Clin. Endocrinol. Metab. 2015; 100(3), s. 812–824.
22.
Chrousos GP, Torpy DJ, Gold PW. Interactions between the Hypothalamic-Pituitary Adrenal Axis and the Female Reproductive System: Clinical Implications. Annals of Internal Medicine 1998; 129(3), s. 229–240.
23.
Nonato DR, Barbosa VS, Rodrigues DL, Amaral PC, Assis MR, da Silva NA. Menstrual disturbances in systemic lupus erythematosus patients using immunossuppressants, Bras. J. Rheumatol. 2010; 50(5), s. 501–515.
24.
Brann DW, Mahesh VB. Role of Corticosteroids in Female Reproduction. The FASEB Journal 1992; 5(12), s. 2691–2698.
25.
Whirledge S, Cidlowski JA. A Role for Glucocorticoids in Stress-Impaired Reproduction: Beyond the Hypothalamus and Pituitary. Endocrinology 2013; 154(12), s. 4450–4468.
26.
Manteuffel G. Central nervous regulation of the hypothalamic-pituitary – adrenal axis and its impact on fertility, immunity, metabolism and a welfare – a review. Arch. Tierz. Dummerstorf 2002; 45(6), s. 575–595.
27.
Kemp MW, Newnham JP, Challis JG, Jobe AH, Stock SJ. The clinical use of corticosteroids in pregnancy. Human Reproduction Update 2016; 22(2), s. 240–259.
28.
Motyl O, Droździk M. Transportery leków w łożysku a farmakoterapia w okresie ciąży. Ginekol. Pol. 2016; 87, s. 305–309.
29.
Radwan P, Radwan-Kwiatek K, Kwiatek M, Skrzydło-Radomańska B. Wpływ nieswoistych zapaleń jelit na płodność oraz przebieg ciąży i porodu. Przegląd Gastroenterologiczny 2008; 3(6), s. 295–301.
30.
Szczeblowska D, Serwin D, Hebzda A, Wojtuń S, Grys I. Nieswoiste zapalenia jelit a płodność, przebieg ciąży, porodu i karmienie piersią. Pediatr. Med. Rodz. 2011; 7(2), s. 104–109.
31.
Kamiński P, Barcz E. Wybrane aspekty farmakoterapii w ciąży. Nowa Medycyna 2000; 8, artykuł ze strony: http://www.czytelniamedyczna.p....
32.
Putała-Pośpiech M, Robak E. Układowe choroby tkanki łącznej w ciąży – postępowanie terapeutyczne. Część 2: inne układowe choroby tkanki łącznej. Przegląd Lekarski 2012; 69 (11), s. 1226–1229.
33.
Fowden AL, Giussani DA, Forhead AJ. Intrauterine Programming of Physiological Systems: Causes and Consequences. Physiology 2006; 21, s. 29–37.
34.
Cottrell EC, Seckl JR. Prenatal stress, glucocorticoids and the programming of adult disease. Frontiers in Behavioral Neuroscience 2009; 3(19), s. 1–9.
35.
Trakakis E, Dracopoulou-Vabouli M, Dacou-Voutetakis C, Basios G, Chrelias C, Kassanos D. Infertility reversed by glucocorticoids and full-term pregnancy in a couple with previously undiagnosed nonclassic congenital adrenal hyperplasia. Fertility and Sterility 2011; 96(4), s. 1048–1050.
36.
Corenblum B, Rowe T, Taylor PJ. High-dose, short-term glucocorticoids for the treatment of infertility resulting from premature ovarian failure. Fertility and Sterility 1993; 59(5), s. 988–991.
37.
Lin-Su K, Nimkarn S, New MI. Diagnostyka i terapia wrodzonego przerostu nadnerczy. W: Altchek A, Deligdisch L, Pediatric, Adolescent, & Young Adult Gynecology, Blackwell Publishing 2009; s. 29–40.
38.
Kimber-Trojnar Ż, Leszczyńska-Gorzelak B, Marciniak B, Bartosiewicz J, Oleszczuk J. Leczenie tokolityczne w zagrażającym porodzie przedwczesnym. Ginekol. Pol. 2010; 81, s. 120–124.
39.
Joanna Grzesik-Gąsior J, Granisz E, Bień A, Rzońca E. Położna w profilaktyce porodów przedwczesnych. Journal of Education, Health and Sport 2017; 7(8), s. 1461–1476.
40.
Bomba-Opoń D, Drews K, Huras H, Laudański P, Paszkowski T, Wielgoś M. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące indukcji porodu. Ginekologia i Perinatoologia Praktyczna 2017; 2(2), 58–71.
41.
Rundell K, Panchal B. Preterm Labor: Prevention and Management, American Family Physician 2017; 95(6), s. 366–372.
42.
Marek M. Wybór metody antykoncepcji u kobiet z chorobami reumatycznymi. Varia Medica 2017; 1(1), s. 87–91.
43.
El Osta R, Almont T, Diligent C, Hubert N et al. Anabolic steroids abuse and male infertility. Basic and Clinical Andrology 2016; 26(2), s. 1–8.
44.
Fraietta R, Zylberstejn DS, Esteves SC. Hypogonadotropic Hypogonadism Revisited, Clinics 2013; 68(S1), s. 81–88.
45.
Rabijewski M. Leczenie hipogonadyzmu u mężczyzn w wieku rozrodczym. Przegląd Urologiczny 2015; 2(90).
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2084-4905 |
| ISSN: | 2083-4543 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
