PRACA ORYGINALNA
Funkcjonowanie społeczne starszych osób niepełnosprawnych na przykładzie pacjentów hospitalizowanych w oddziale rehabilitacji
Więcej
Ukryj
1
Zakład Profilaktyki Chorób Układu Krążenia, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
2
Pracownia Pedagogiki i Dydaktyki Medycznej, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
Med Og Nauk Zdr. 2012;18(3):219-224
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie:
Na zakres funkcjonowania społecznego osoby starszej wpływa wiele czynników, m.in. zmiany stanu zdrowia, aktywność zawodowa lub wycofanie się z niej, status ekonomiczny, stresujące wydarzenia życiowe, zawężenie stosunków międzyludzkich, utrata pozycji społecznej, bilans własnego życia, poziom wykonywanego wysiłku fizycznego, stopień zaangażowania w życie. Proces starzenia się bywa przyśpieszany przez choroby, które mogą zaburzać sprawność funkcjonalną i prowadzić do utrwalonej niepełnosprawności.
Cel pracy:
Celem pracy była analiza funkcjonowania społecznego (w obszarach wykonywania podstawowych i złożonych czynności życiowych, poruszania się w przestrzeni, zaangażowania w życie środowiska lokalnego oraz wykorzystania czasu wolnego) starszych osób niepełnosprawnych, hospitalizowanych w oddziale rehabilitacji.
Materiał i metody:
Badaniami objęto 122 osoby w wieku powyżej 65 lat hospitalizowane z powodu przebytego udaru mózgu (68,9%) lub protezoplastyki stawu (31,1%). Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego przy użyciu autorskiego kwestionariusza wywiadu.
Wnioski:
1. Funkcjonowanie społeczne badanych osób było znacznie ograniczone w zakresie wykonywania złożonych czynności życiowych, możliwości lokomocyjnych, korzystania z komunikacji publicznej oraz aktywności społecznej i spędzania czasu wolnego. 2. Stwierdzono niższą samodzielność pacjentów po przebytym udarze mózgu aniżeli pacjentów po protezoplastyce stawu. 3. Istnieje pilna potrzeba reaktywizacji starszych osób niepełnosprawnych, z uwzględnieniem wytycznych WHO dotyczących promocji aktywności fizycznej dostosowanej do indywidualnych możliwości i zainteresowań.
Introduction:
The areas of social functioning of the elderly are influenced by a number of factors, such as changes in health status, occupational activity or retirement, economic status, stressful experiences, shrinking of interpersonal relations, loss of social position, balance of life achievements, level of physical effort, and degree of involvement in life affairs. The process of ageing may be accelerated by diseases which may disturb functional fitness and lead to permanent disability.
Objective:
The objective of the presented study was analysis of social functioning of elderly disabled patients hospitalized in a rehabilitation department from the aspect of performing basic and complex life functions, moving around, involvement in the life of the local community, and leisure activities.
Material and methods:
The research covered a group of 122 disabled aged > 65, hospitalized due to cerebral stroke (68.9%)
or prosthesoplasty of a joint (31.1%). The study was carried out using a self-designed questionnaire
Conclusions:
1. Social functioning of the respondents was largely limited with respect to performing complex life functions, locomotor abilities, use of public transport, as well as social activity and spending free time. 2. It was found that patients who had undergone cerebral stroke were less self-reliant than those after prosthesoplasty of a joint. 3. There is an urgent need to reactivate the disabled elderly with consideration of the WHO directives concerning promotion of physical activities adjusted to individual capabilities and interests
REFERENCJE (34)
1.
Kiwerski J. Wspołczesne poglądy na rehabilitację. W: Kiwerski J. red. Rehabilitacja medyczna. Warszawa: Wyd Lek. PZWL; 2005: 26-37.
2.
Ossowski R. Funkcjonowanie społeczne osob starszych w okresie poźnej dorosłości. W: Kędziora-Kornatowska K, Muszalik M, red. Kompendium.
3.
pielęgnowanie pacjentow w starszym wieku. Lublin: Wyd. Czelej; 2007: 28-35.
4.
Tobiasz-Adamczyk B. Społeczne aspekty starzenia się i starości. W: Grodzicki T, Kocemba J, Skalska A, red. Geriatria z elementami gerontologii. Gdańsk: Wyd. Via Medica: 2007: 37-41.
5.
Kocemba J. Starzenie się człowieka. W: Grodzicki T, Kocemba J, Skalska A, red. Geriatria z elementami gerontologii. Gdańsk: Wyd. Via. Medica; 2007: 6-13.
6.
Pędich W. Gerontologia i geriatria. W: Grodzicki T, Kocemba J, Skalska A, red. Geriatria z elementami gerontologii. Gdańsk: Wyd. Via Medica;.2007: 2-5.
7.
World Health Organization. The world health report. Geneva: WHO; 2000.
8.
Kobayashi A, Niewada M, Członkowska A. Udar mozgu – wybrane aspekty epidemiologiczne. www.udarmozgu.pl/dla_lekarzy/poglady_aspekty.html. (dostęp: 2011.01.06.).
9.
Włodarczyk R, Kiciński A. Wymienna plastyka stawow. W: Dega W, Senger A, red. Ortopedia i rehabilitacja. Warszawa: Wyd. Lek. PZWL;. 1996: 192-199.
10.
Informacje o wynikach kontroli realizacji świadczeń zdrowotnych w zakresie wszczepiania endoprotez stawu biodrowego. Krakow: NIK;.listopad 2004.
11.
Krasuski A. Zmiany zwyrodnieniowo–przeciążeniowe dużych stawow. W: Kiwerski J, red. Rehabilitacja medyczna. Warszawa: Wyd. Lek. PZWL; 2005: 560-564.
12.
Modrzewski K. Wstęp. W: Modrzewski K, red. Protezoplastyka rewizyjna stawow biodrowych. Lublin: Wyd. Folium; 2000: 6.
13.
Ślusarz R, Beuth W, Książkiewicz B. Ocena czynnościowa chorych z krwotokiem podpajęczynowkowym. Udar Mozgu 2008; 10(2): 55–60.
14.
Szczygielska D, Pop T, Maciejczak A. Ocena postępow rehabilitacji prowadzonej w domu pacjenta z rozpoznanym udarem mozgu. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego 2009; 2: 174-179.
15.
Macheta A, Pryjma J, Andres J. Systemy punktowe do oceny świadomości u chorych z urazami ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Folia Medica Cracoviensia 2001; 4: 65-72.
16.
Brola W, Czernicki J. Porownanie skal uszkodzenia stosowanych w ocenie pacjentow po udarze mozgu. Post Rehab. 1999; 13: 37-43.
17.
Opara J.: Skale udarow. Opole: Oficyna Wydaw. Politechnika Opolska; 1999.
18.
Opara J. Klinimetria w spastyczności. Post Psychiatr Neurol. 2004; supl. 2(18): 13-16.
19.
Pierson S. H. Outcome measures in spasticity management. Muscle & Nerve 1997; supl 6: 36-40.
20.
Morris S. Ashworth and Tardieu scales: their clinical relevance for measuring spasticity in adult and paediatric neurological populations. Physic Ther Rev. 2002; 7: 53-62.
21.
Granger C V, Hamilton B B, Keith R A Zielesny M, Sherwin FS. Advances in functional assessment for medical rehabilitation. Top Geriat Rehabil. 1986; 1: 59-74.
22.
Opara J, Szeliga-Cetnarska M, Chromy M, Dmytyk J, Ickowicz T. Skale udarow „Repty”. Wskaźnik funkcjonalny „Repty” dla oceny czynności życia codziennego u chorych z niedowładem połowiczym po udarze mozgowym. Neurol Neurochir Pol. 1998; 32: 803-812.
23.
Wade D T. Measurement in Neurological Rehabilitation. Oxford: Oxford University Press; 1992.
24.
Carr J H, Shepherd R B, Nordholm L. Investigation of a new motor assessment scale for stroke patients. Physic Ther. 1985; 65: 175-180.
25.
Lincoln N, Leadbitter D. Assessment of motor function in stroke patients. Physiotherapy 1979; 65: 48-51.
26.
Chydziński W. Techniki kinezyterapeutyczne stosowane w rehabilitacji. W: Kiwerski J, red. Rehabilitacja medyczna. Warszawa: Wyd. Lek. PZWL; 2005: 70-93.
27.
Bulenda T, Zabłocki J. Ludzie niepełnosprawni a państwo. Wyd. Instytutu Filozofii i Socjol. Warszawa: PAN; 1994.
28.
Strugała M, Talarska D. Evaluation of functional independence of stroke patients covered by institutional care with the use of the functional independence scale. Probl Hig Epidemiol 2009; sup.1(90): 47-52.
29.
Brzeziński J, Siuta J, red. Metodyczne i statystyczne problemy psychologii. Poznań: Wyd. Zyski i S–ka; 2006: 47-75.
30.
Koprowiak E, Nowak B. Style życia ludzi starszych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Lublin: Wyd. Neurocentrum; 2007: 372–375.
31.
Kamusińska E, Lelonek B. Analysis of leisure activities for disabled people aged ≥65 as a basis for planning health education diagnosis. Zdr Pub. 2011; 121(4): 382-386.
33.
Kaczmarczyk M, Trafiałek E. Aktywizacja osob w starszym wieku jako szansa na pomyślne starzenie. Gerontologia Polska. Gdańsk: Wyd. Via Medica; 2007: 15(4): 116-118.
34.
Wizner B. Promocja zdrowia i aktywności prozdrowotnej. W: Grodzicki T, Kocemba J, Skalska A, red. Geriatria z elementami gerontologii. Gdańsk: Wyd. Via Medica; 2007: 53-61.