Online first
Bieżący numer
Archiwum
O czasopiśmie
Polityka etyki publikacyjnej
System antyplagiatowy
Instrukcje dla Autorów
Instrukcje dla Recenzentów
Zespół Redakcyjny
Komitet Redakcyjny
Recenzenci
Wszyscy recenzenci
2023
2022
2021
2020
2019
2018
2017
2016
Kontakt
Bazy indeksacyjne
Klauzula przetwarzania danych osobowych (RODO)
PRACA ORYGINALNA
Ocena zwyczajów żywieniowych i jakości diety w grupie młodzieży za pomocą kwestionariusza (FFQ) i indeksu prozdrowotnej diety (pHDI-10)
1
Department of Nutrition and Drug Research, Institute of Public Health,
Faculty of Health Sciences, Jagiellonian University Medical College, Kraków, Poland
2
Collegium Masoviense - Higher School of Health Sciences, Żyrardow, Poland
Autor do korespondencji
Ewa Błaszczyk-Bębenek
Jagiellonian University Medical College, Institute of Public Health, Faculty of Health Sciences, Jagiellonian University Collegium Medicum, ul. Skawińska 8, 31-066 Krakow, Poland
Jagiellonian University Medical College, Institute of Public Health, Faculty of Health Sciences, Jagiellonian University Collegium Medicum, ul. Skawińska 8, 31-066 Krakow, Poland
Med Og Nauk Zdr. 2022;28(3):250-257
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie i cel pracy:
Nieprawidłowe zachowania żywieniowe stanowią poważne wyzwanie dla zdrowia publicznego, zwłaszcza w populacjach młodzieży, gdyż młodzi ludzie mogą być narażeni na długotrwałe powikłania zdrowotne w wieku dorosłym. Celem pracy była ocena niektórych zwyczajów żywieniowych i jakości diety młodzieży mieszkającej w południowej Polsce pod kątem jej cech prozdrowotnych.
Materiał i metody:
Badaniem objęto 381 nastolatków w wieku od 10 do 16 lat. Oceny zachowań żywieniowych i sposobu żywienia uczestników dokonano za pomocą kwestionariusza (FFQ), a jakość diety oceniono w aspekcie nasilenia występowania żywności o potencjalnie korzystnym wpływie na zdrowie (Indeks Prozdrowotnej Diety – pHDI-10).
Wyniki:
Połowa badanych spożywała 4 posiłki dziennie, a 26% podjadało głównie raz w tygodniu. Struktura spożycia produktów najczęściej i najrzadziej spożywanych była następująca: owoce (5,0 ± 1,1), białe pieczywo (4,9 ± 1,4) i masło (4,9 ± 1,3) w porównaniu z nasionami roślin strączkowych (2,5 ± 1,2), fast foodami (2,5 ± 1,1) i rybami (2,8 ± 1,0). W badanej grupie najczęściej pito wodę mineralną (5,0 ± 1,4), herbatę (5,0 ± 1,1) i soki owocowe (4,4 ± 1,3). Chłopcy częściej niż dziewczęta preferowali białe pieczywo (p = 0,0037), wędliny (p = 0,0023), czerwone mięso (p = 0,0039) i ziemniaki (p = 0,0434). Ponadto częściej pili napoje gazowane i niegazowane (p = 0,0001), typu cola (p < 0,0001) i napoje energetyzujące (p = 0,0003). Wskaźnik pHDI-10 wykazał niskie nasilenie cech prozdrowotnych (pHDI- 10) stosowanej diety u blisko 80% badanych.
Wnioski:
Specjaliści zajmujący się żywieniem sugerują, aby zwrócić uwagę na wzrost udziału produktów prozdrowotnych w diecie nastolatków. Należy przy tym uwzględnić fakt, iż płeć różnicuje zachowania żywieniowe
Nieprawidłowe zachowania żywieniowe stanowią poważne wyzwanie dla zdrowia publicznego, zwłaszcza w populacjach młodzieży, gdyż młodzi ludzie mogą być narażeni na długotrwałe powikłania zdrowotne w wieku dorosłym. Celem pracy była ocena niektórych zwyczajów żywieniowych i jakości diety młodzieży mieszkającej w południowej Polsce pod kątem jej cech prozdrowotnych.
Materiał i metody:
Badaniem objęto 381 nastolatków w wieku od 10 do 16 lat. Oceny zachowań żywieniowych i sposobu żywienia uczestników dokonano za pomocą kwestionariusza (FFQ), a jakość diety oceniono w aspekcie nasilenia występowania żywności o potencjalnie korzystnym wpływie na zdrowie (Indeks Prozdrowotnej Diety – pHDI-10).
Wyniki:
Połowa badanych spożywała 4 posiłki dziennie, a 26% podjadało głównie raz w tygodniu. Struktura spożycia produktów najczęściej i najrzadziej spożywanych była następująca: owoce (5,0 ± 1,1), białe pieczywo (4,9 ± 1,4) i masło (4,9 ± 1,3) w porównaniu z nasionami roślin strączkowych (2,5 ± 1,2), fast foodami (2,5 ± 1,1) i rybami (2,8 ± 1,0). W badanej grupie najczęściej pito wodę mineralną (5,0 ± 1,4), herbatę (5,0 ± 1,1) i soki owocowe (4,4 ± 1,3). Chłopcy częściej niż dziewczęta preferowali białe pieczywo (p = 0,0037), wędliny (p = 0,0023), czerwone mięso (p = 0,0039) i ziemniaki (p = 0,0434). Ponadto częściej pili napoje gazowane i niegazowane (p = 0,0001), typu cola (p < 0,0001) i napoje energetyzujące (p = 0,0003). Wskaźnik pHDI-10 wykazał niskie nasilenie cech prozdrowotnych (pHDI- 10) stosowanej diety u blisko 80% badanych.
Wnioski:
Specjaliści zajmujący się żywieniem sugerują, aby zwrócić uwagę na wzrost udziału produktów prozdrowotnych w diecie nastolatków. Należy przy tym uwzględnić fakt, iż płeć różnicuje zachowania żywieniowe
Introduction and objective:
Mistakes in dietary behaviours are considered a major public health challenge, especially among youth populations that may be affected by long-term health complications in adulthood. The aim of this study was to evaluate some dietary habits and the quality of the diet related to health characteristics among adolescents living in southern Poland.
Material and methods:
A total of 381 adolescents aged 10–16 years were surveyed. The nutritional behaviours and diet of the participants were evaluated using questionnaire (FFQ) and the quality of the diet was evaluated from the aspect of intensity of the pro-health characteristics (pro-Healthy Diet Index – pHDI-10).
Results:
Half of the respondents consumed 4 meals a day and 26% snack mainly once a week. The structure of consumption of the foods most and least consumed was as follows: fruit (5.0±1.1), white bread (4.9±1.4), and butter (4.9±1.3) vs. legume seeds (2.5±1.2), fast-foods (2.5±1.1), and fish (2.8±1.0), respectively. Mineral water (5.0±1.4), tea (5.0±1.1) and fruit juice (4.4±1.3) were drunk the most frequently in the total group. Boys preferred white bread (p=0.0037), deli meat (p=0.0023), red meat (p=0.0039) and potatoes (p=0.0434) more frequently, compared to girls. Also, fizzy and non-fizzy (p=0.0001), cola type (p<0.0001) and energy drinks (p=0.0003) were also more likely to be drunk by boys. The pHDI-10 showed a low intensity of pro-health characteristics (pHDI-10) of the applied diet in nearly 80% of the respondents.
Conclusions:
Nutrition professionals should pay attention to the increase in pro-health products in the diet of adolescents. Gender differences in the influence of eating behaviour should also be considered to improve the effectiveness of this objective.
Mistakes in dietary behaviours are considered a major public health challenge, especially among youth populations that may be affected by long-term health complications in adulthood. The aim of this study was to evaluate some dietary habits and the quality of the diet related to health characteristics among adolescents living in southern Poland.
Material and methods:
A total of 381 adolescents aged 10–16 years were surveyed. The nutritional behaviours and diet of the participants were evaluated using questionnaire (FFQ) and the quality of the diet was evaluated from the aspect of intensity of the pro-health characteristics (pro-Healthy Diet Index – pHDI-10).
Results:
Half of the respondents consumed 4 meals a day and 26% snack mainly once a week. The structure of consumption of the foods most and least consumed was as follows: fruit (5.0±1.1), white bread (4.9±1.4), and butter (4.9±1.3) vs. legume seeds (2.5±1.2), fast-foods (2.5±1.1), and fish (2.8±1.0), respectively. Mineral water (5.0±1.4), tea (5.0±1.1) and fruit juice (4.4±1.3) were drunk the most frequently in the total group. Boys preferred white bread (p=0.0037), deli meat (p=0.0023), red meat (p=0.0039) and potatoes (p=0.0434) more frequently, compared to girls. Also, fizzy and non-fizzy (p=0.0001), cola type (p<0.0001) and energy drinks (p=0.0003) were also more likely to be drunk by boys. The pHDI-10 showed a low intensity of pro-health characteristics (pHDI-10) of the applied diet in nearly 80% of the respondents.
Conclusions:
Nutrition professionals should pay attention to the increase in pro-health products in the diet of adolescents. Gender differences in the influence of eating behaviour should also be considered to improve the effectiveness of this objective.
Błaszczyk-Bębenek E, Żwirska J, Schlegel-Zawadzka M. Evaluation of dietary habits and diet quality in a group of adolescents by using questionnaire (FFQ) and pro-Healthy Diet Index (pHDI-10). Med Og Nauk Zdr. 2022; 28(3): 250–257. doi: 10.26444/monz/154883
REFERENCJE (45)
1.
Drewa A, Zorena K. Profilaktyka nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży w krajach europejskich. Pediatr Endocrinol Diabetes Metab. 2017;23(3):152-158.
2.
Kurpas D, Kern JB, Jacquet JP, et al. Programy promocji zdrowia i profilaktyki chorób – przykłady z Europy i USA. Fam Med Prim Care Rev. 2015;17(2):152–156.
3.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca - Dziennik Ustaw http://dziennikustaw.gov.pl/du... (access: 2021.06.23).
4.
Jarosz M (red.). Piramida zdrowego żywienia i stylu życia dla dzieci i młodzieży (4-18 lat). NCEZ https://ncez.pzh.gov.pl/wp-con... (access: 2021.10.29).
5.
Decyk-Chęcel A. Zwyczaje żywiniowe dzieci i młodzieży. Probl Hig Epidemiol. 2017;98(2):103–109.
6.
Mazur J, Małkowska-Szkutnik A (red.). Zdrowie uczniów w 2018 roku na tle nowego modelu badań HBSC. IMiD https://imid.med.pl/files/imid... (access: 2021.11.07).
7.
Naczelna Izba Kontroli. Wdrażanie zasad zdrowego żywienia w szkołach publicznych 2015 – 2016. NIK https://www.nik.gov.pl/plik/id... (access: 2021.06.05).
8.
Ambroży J, Bester J, Czuchraj W, et al. Nawyki żywieniowe oraz częstość spożycia wybranych produktów przez dzieci w wieku 10–13 lat zamieszkałe na terenach miejskich i wiejskich. Ann Acad Med. Siles 2013;67(4):231–237.
9.
Długosz A, Niedźwiedzka E, Długosz T, et al. Socio-economic status as an environmental factor – incidence of underweight, overweight and obesity in adolescents from less-urbanized regions of Poland. Ann Agric Environ Med. 2015;22(3):518–523.
10.
Mazur A, Klimek K, Telega G, et al. Ten-year secular trend of overweight and obesity in school children in south-eastern Poland. Ann Agric Environ Med. 2014;21(3):634–638.
11.
Błaszczyk-Bębenek E, Żwirska J, Schlegel-Zawadzka M. Ocena stanu odżywienia dzieci z regionu Małopolski. Probl Hig Epidemiol. 2017; 98(4):381-386.
12.
Jeżewska-Zychowicz M. Kwestionariusz do badania poglądów i zwyczajów żywieniowych dla osób w wieku od 16 do 65 lat, wersja 1.1 – kwestionariusz administrowany przez ankietera ‐ badacza . Rozdz. 1. (w:) Kwestionariusz do badania poglądów i zwyczajów ż wieniowych oraz procedura opracowania danych . https://www.researchgate.net/p... (access: 2021.11.18).
13.
Sygit K, Bernat K, Goździewska M. Zagrożenia zdrowia dzieci i młodzieży w wieku szkolnym ze środowiska wiejskiego. Med Og Nauk Zdr. 2017;23(1):34-38.
14.
Mihrshahi S, Drayton BA, Bauman AE, et al. Associations between childhood overweight, obesity, abdominal obesity and obesogenic behaviors and practices in Australian homes. BMC Public Health 2018;18(44) https://doi.org/10.1186/s12889....
15.
Tee ES, Nurliyana AR, Norimah AK, et al. Breakfast consumption among Malaysian primary and secondary school children and relationship with body weight status - Findings from the MyBreakfast Study. Asia Pac J Clin Nutr. 2018;27(2):421–432.
16.
Souza M.R, Neves M, Gorgulho B.M, Set al. Breakfast skipping and cardiometabolic risk factors in adolescents: Systematic review. Rev Saude Publica 2021;55(107). https://doi.org/10.11606/s1518....
17.
Fayet-Moore F, Peters,V, McConnell A, et al. Weekday snacking prevalence, frequency, and energy contribution have increased while foods consumed during snacking have shifted among Australian children and adolescents: 1995, 2007 and 2011-12 National Nutrition Surveys. Nutr J 2017;16(1),65. https://doi.org/10.1186/s12937....
18.
Murakami K, Livingstone M. Associations between meal and snack frequency and overweight and abdominal obesity in US children and adolescents from National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES) 2003–2012. Br J Nutr 2016;115(10):1819-1829. https://doi:10.1017/S000711451....
19.
Grunert KG, Brock S, Brunsø K, et al. Cool snacks: A cross-disciplinary approach to healthier snacks for adolescents. Trends Food Sci. Technol. 2016;47:82–92 https://doi.org/10.1016/j.tifs....
20.
Galczak-Kondraciuk A, Stempel P, Czeczelewski J. Assessment of nutritional behaviours of children aged 7-12 attending to primary schools in Biala Podlaska, Poland. Rocz Panstw Zakl Hig. 2018;69(1):71–77.
21.
Galiński G, Czarnocińska J, Zaborowicz K, et al. Ocena częstotliwości spożycia produktów spożywczych przez studentów zależnie od ich płci. Probl Hig Epidemiol 2016;97(1):251-254.
22.
Cichocka I, Krupa J. Nawyki żywieniowe młodzieży ze szkół ponadgimnazjalnych z terenu Nowego Sącza. Handel Wewnętrzny. 2017;6(371):41–55.
23.
Mendyk K, Antos-Latek K, Kowalik M, et al. Pro-health behavior in adolescents in regard to nourishment and physical activity. Nurs Public Health. 2017;7(1):13–17. https://doi: 10.17219/pzp/64690.
24.
Vereecken C, Pedersen TP, Ojala K, et al. Fruit and vegetable consumption trends among adolescents from 2002 to 2010 in 33 countries. Eur J Public Health 2015;25(suppl 2):16–19 https://doi.org/10.1093/eurpub....
25.
Mazur J, Dzielska A, Małkowska-Szkutnik A. (red). Zdrowie i zachowania zdrowotne uczniów 17-letnich na tle zmian w drugiej dekadzie życia. Instytut Matki i Dziecka 2020 https://imid.med.pl/files/imid... (access: 2021.10.29).
26.
Jongenelis MI, Scully M, Morley B, et al. Vegetable and fruit intake in Australian adolescents: Trends over time and perceptions of consumption. Appetite 2018;129,:49–54. https://doi.org/10.1016/j.appe....
27.
Reicks M., Jonnalagadda S., Albertson A.M., Joshi N. Total dietary fiber intakes in the us population are related to whole grain consumption: Results from the national health and nutrition examination survey 2009 to 2010. Nutr. Res. 2014;34:226–234. doi: 10.1016/j.nutres.2014.01.002.
28.
Mann K.D., Pearce M.S., McKevith B., Thielecke F., Seal C.J. Low whole grain intake in the uk: Results from the national diet and nutrition survey rolling programme 2008–11. Br. J. Nutr. 2015;113:1643–1651. doi: 10.1017/S0007114515000422.
29.
Kiciak A, Całyniuk B, Grochowska-Niedworok E, et al. Zachowania żywieniowe młodzieży z województwa śląskiego. Med Og Nauk Zdr. 2014;20(3):296–300 https://doi.org/10.5604/208345....
30.
Dmitruk A, Kunicka I, Popławska H, et al. Relationship between diet and physical activity level in adolescents from post-grammar schools. Rocz Panstw Zakl Hig. 2016;67(1):37–44.
31.
Całyniuk B, Zołoteńka-Synowiec M, Grochowska-Niedworok E, et al. Częstotliwość spożycia mleka i produktów mlecznych przez młodzież w wieku 16-18 lat. Probl Hig Epidemiol 2015;96(1):240-244.
32.
Nezami M, Segovia-Siapco G, Beeson W, et al. Associations between Consumption of Dairy Foods and Anthropometric Indicators of Health in Adolescents. Nutrients. 2016;8(7):427 https://doi: 10.3390/nu8070427.
33.
Shokrvash B, Salehi L, Hariri Akbari M, et al. Social support and dairy products intake among adolescents: a study from Iran. BMC Public Health 2015;15, 1078. https://doi.org/10.1186/s12889....
34.
Sawicka K, Wawryniuk A, Łuczyk R, et al. Assessment of the state of nutritionality and method of food of children of furnishing to basic and gynal schools. J Educ Health Sport. 2017;7(7):510–528 http://doi.org/10.5281/zenodo.....
35.
Jonczyk P, Potempa M, Kajdaniuk D. Analiza stopnia odżywienia i zaburzeń odżywiania oraz charakterystyka przyzwyczajeń żywieniowych i aktywności fizycznej wśród dzieci w wieku 6–13 lat uczęszczających do wybranych szkół podstawowych na terenach wiejskich województw śląskiego i opolskiego. Pediatr Med Rodz. 2016;12(2):177–193. http://doi.10.15557/PiMR.2016.....
36.
Dymkowska-Malesa M, Walczak Z, Zakrzewski J. Ocena poziomu spożycia ryb wśród uczniów klas 4-6 szkół podstawowych w Koszalinie. Probl Hig Epidemiol. 2014;95(1):182–185.
37.
Kolmaga A, Godala M, Trafalska E, et al. Organizacja edukacji żywieniowej w szkole. Część I - struktura spożywania posiłków. Przedsiębiorczość i Zarządzanie. Zarządzanie w zdrowiu publicznym aspekty społeczne i ekonomiczne. 2016;17(10):195–210.
38.
Głębocka A, Kęska A. Porównanie wybranych elementów stylu życia uczniów w wieku 12 lat z Warszawy i Zamościa. Część I–skład ciała i sposób żywienia. Probl Hig Epidemiol 2016;97(4):341-347.
39.
Kolmaga A, Godala M, Rzeźnicki A, et al. Organizacja edukacji żywieniowej w szkole. Część II - wybór produktów spożywczych. Przedsiębiorczość Zarządzanie. Zarządzanie w zdrowiu publicznym aspekty społeczne i ekonomiczne. 2016;17(10):211–229.
40.
Wojtyła-Buciora P, Żukiewicz-Sobczak W, Wojtyła K, et al. Sposób żywienia uczniów szkół podstawowych w powiecie kaliskim–w opinii dzieci i ich rodziców. Probl Hig Epidemiol. 2015;96(4):245–253.
41.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach (Dz.U. z 2016 r. poz. 1154).
42.
Golden NH, Schneider M, Wood C, Nutrition. Preventing Obesity and Eating Disorders in Adolescents. Pediatrics 2016;138(3):e20161649 https://doi.org/10.1542/peds.2....
43.
Wierzejska R, Wolnicka K, Jarosz M, et al. Caffeine intake from carbonated beverages aming primary school-age children. Dev Period Med 2016;20(2):150–156.
44.
Akseer N, Mehta S, Wigle J, et al. Non-communicable diseases among adolescents: current status, determinants, interventions and policies. BMC public health 2020;20(1):1908. https://doi.org/10.1186/s12889....
45.
Dalwood P, Marshall S, Burrows T.L. et al. Diet quality indices and their associations with health-related outcomes in children and adolescents: an updated systematic review. Nutr J 2020;19(118) https://doi.org/10.1186/s12937....
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2084-4905 |
| ISSN: | 2083-4543 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
