PRACA PRZEGLĄDOWA
Dysfunkcja układu ruchowego narządu żucia – aktualny stan wiedzy
Więcej
Ukryj
1
Zakład Protetyki Stomatologicznej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Polska
2
Katedra i Zakład Stomatologii Wieku Rozwojowego, Uniwersytet Medyczny w Lublinie
Autor do korespondencji
Jolanta Irena Szymańska
Katedra i Zakład Stomatologii Wieku Rozwojowego, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, ul. Karmelicka 7, 20-081 lublin, Polska
Med Og Nauk Zdr. 2018;24(2):82-88
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wstęp:
Coraz większa liczba pacjentów zgłasza się do stomatologa z objawami dysfunkcji układu ruchowego
narządu żucia. Dysfunkcja ta traktowana jest jak choroba cywilizacyjna, występująca głównie w społeczeństwach krajów wysoko rozwiniętych, a wciąż nie do końca poznana jej etiologia oraz wpływ niejednokrotnie wielu czynników ogólnych stanowią wyzwanie dla specjalistów.
Cel pracy:
Głównym celem pracy była charakterystyka dysfunkcji układu ruchowego narządu żucia, przedstawienie danych
dotyczących jej epidemiologii, etiologii, objawów klinicznych i metod leczenia.
Skrócony opis stanu wiedzy:
Zaburzenia w układzie ruchowym narządu żucia to trzeci, po chorobie próchnicowej i chorobach
przyzębia, problem współcześnie dotyczący pacjentów zgłaszających się do lekarza dentysty. Według danych
WHO występuje u ok. 50–80% osób dorosłych, głównie między 30. a 40. rokiem życia i częściej dotyczy kobiet. Czynniki
predysponujące do rozwoju tego zaburzenia mają charakter zarówno miejscowy, jak i ogólnoustrojowy. Sugeruje się, iż
najistotniejszym czynnikiem, który determinuje powstanie dysfunkcji układu ruchowego narządu żucia, jest niestabilność
psychosocjalna chorego. Postępowanie terapeutyczne obejmuje zabiegi z zakresu medycyny fizykalnej i technik manualnej
relaksacji mięśni, farmakoterapię, terapię psychiatryczną/psychologiczną i terapię z zastosowaniem szyn stabilizacyjnych,
przy jednoczesnych działaniach proedukacyjno-profilaktycznych.
Podsumowanie:
Interdyscyplinarne podejście do dysfunkcji układu ruchowego narządu żucia ma kluczowe znaczenie
w kwestii diagnostyki i leczenia tego zaburzenia, a jego wieloczynnikowa etiologia wskazuje na konieczność prowadzenia
leczenia zespołowego.
Introduction:
A growing number of patients are reporting to dentists with the symptoms of temporomandibular disorder
(TMD). It is considered to be a civilization disease which can be found mainly in the societies of highly developed countries.
It has not fully known etiology, and the influence of various general factors pose a challenge for specialists.
Objectives:
A main aim of the study was to determine the characteristics of TMD and presentation of data concerning its
epidemiology, etiology, clinical symptoms and methods of treatment.
State of knowledge:
TMD is the third, after caries and periodontal diseases, contemporary problem concerning patients
reporting to dentists. According to the WHO data, it can be observed in approximately 50–80% of adults, mainly between
30–40 years old, and more frequently concerns women. Factors predisposing to the development of disorders are of local
and systemic character. It is suggested that the most vital factor determining the occurrence of TMD disorder is psychosocial
instability of the sick. Therapeutic treatment includes procedures from the field of physical medicine and manual techniques
of muscles relaxation, as well as pharmacotherapy, psychiatric/psychological therapy, and splints therapy, with simultaneous
educational and preventive actions
Summary:
An interdisciplinary attitude towards TMD is of key importance when it comes to diagnostics and treatment, while multifactorial etiology shows the need for multidisciplinary treatment.
REFERENCJE (46)
1.
Guzman UA, Gremillion HA. Zaburzenia czynności stawu skroniowo¬-żuchwowego – problemy epidemiologiczne i etiologiczne. Część 1. Dental Tribune Polska. 2008; 6(3): 9–11.
2.
Guzman UA, Gremillion HA. Zaburzenia czynności stawu skroniowo-żuchwowego – klasyfikacja diagnostyczna. Część 2. Dental Tribune Polska. 2008; 6(4): 9–11.
3.
Chruściel-Nogalska M, Polak-Majcher D, Dalewski B, Frączak B. Przegląd stosowanych szyn zgryzowych w leczeniu zaburzeń czynnościowych układu stomatognatycznego – na podstawie piśmiennictwa. Dent Forum. 2013; 61(2): 63–68.
4.
Büttner P, Czarnecka B, Shaw H. Zastosowanie terapii manualnej w leczeniu dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego. Czas Stomatol. 2008; 61(11): 807–814.
5.
Kurpiel P, Kostrzewa-Janicka J. Dysfunkcja układu ruchowego narządu żucia – etiologia i klasyfikacja schorzeń. Przegląd piśmiennictwa. Nowa Stomatol. 2014; 2: 95–99.
6.
Kotarska E. Zastosowanie szyny zgryzowej w leczeniu zaburzeń czyn¬nościowych układu ruchowego narządu żucia. Mag Stomatol. 2014; 24(1): 62–64.
7.
Michalak M, Wysokińska-Miszczuk J, Wilczak M, Paulo M, Bożyk A, Borowicz J. Correlation between eye and ear symptoms and lack of teeth, bruxism and other parafunctions in a population of 1006 patients in 2003–2008. Arch Med Sci. 2012; 8(1): 104–110.
8.
Ey-Chmielewska H, Sobolewska E, Frączak B, Polak-Majcher D. Szyny terapeutyczne jako metoda postępowania w leczeniu bólowych dys¬funkcji stawu skroniowo-żuchwowego. Mag Stomatol. 2009; 3: 30–32.
9.
Baron S, Sala M, Proba T, Baron A, Przybyłek T. Rehabilitacja prote¬tyczno-czynnościowa po jatrogennym leczeniu protetycznym. Opis przypadku. Mag Stomatol. 2011; 21(2): 20–24.
10.
Deszczyńska K, Kisielewska A, Komarnitki J, Jodkowska E. Skuteczność artroskopii w leczeniu schorzeń stawu skroniowo-żuchwowego. Część I. Mag Stomatol. 2015; 2: 16–19.
11.
Łapuć M, Gołębiewska M, Kondrat W. Częstość występowania i diagnostyka dysfunkcji narządu żucia u pacjentów w wieku 20–30 lat. Doniesienie wstępne. Mag Stomatol. 2011; 21(2): 12–17.
12.
Więckiewicz M, Służalec K, Więckiewicz W. Wpływ stresu na rozwój bruksizmu w świetle współczesnej wiedzy medycznej. Mag Stomatol. 2011; 21(2): 34–37.
13.
Baron S, Batko-Kapustecka J, Baron A, Walawender T, Przybyłek T. Problem bólowej postaci dysfunkcji układu ruchowego narządu żucia po leczeniu ortodontycznym. Mag Stomatol. 2012; 22(11): 26–30.
14.
Eitner S, Stingl K, Schlegel AK, Wichmann M, Nickenig A. Biopsycho¬social correlations in patients with chronic oro-facial pain. Part II. Experiences of pain and dramatic events before the 16th year of life. J Oral Rehabil. 2009; 36(6): 408–414.
15.
Fillingim RB, Ohrbach R, Greenspan JD, Knott C, Dubner R, Bair E. Potential psychosocial risk factors for chronic TMD: descriptive data and empirically identified domains from the OPPERA case-control study. J Pain. 2011; 12(11): 46–60.
16.
Lei J, Liu MQ, Yap AU, Fu KY. Sleep disturbance and psychologic di¬stress: prevalence and risk indicators for temporomandibular disorders in a Chinese population. J Oral Facial Pain Headache. 2015; 29(1): 24–30.
17.
Guarda-Nardini L, Pavan C, Arveda N, Ferronato G, Manfredini D. Psychometric features of temporomandibular disorders patients in relation to pain diffusion, location, intensity and duration. J Oral Rehabil. 2012; 39(10): 737–743.
18.
Slade GD, Sanders AE, Ohrbach R, Bair E, Maixner W, Greenspan JD i wsp. COMT diplotype amplifies effect of stress on risk of temporomandibular pain. J Dent Res. 2015; 94(9): 1187–1195.
19.
Brandini DA, Benson J, Nicholas MK, Murray GM, Peck CC. Chewing in temporomandibular disorder patients: An exploratory study of an association with some psychological variables. J Orofac Pain. 2011; 25(1): 56–67.
20.
Bożyk A, Paulo M, Samczyk B, Michalak M. Występowanie odległych objawów bólowych oraz objawów akustycznych w stawie skroniowo¬-żuchwowym u pacjentów uprawiających parafunkcje. E-Dentico. 2011; 2(30): 96–103.
21.
Giraki M, Schneider C, Schäfer R, Singh P, Franz M, Raab WHM i wsp. Correlation between stress, stress-coping and current sleep bruxism. Head Face Med. 2010; 6(1): 1–8.
22.
Jurkowski P, Kostrzewa-Janicka J, Mierzwińska-Nastalska E. Bruksizm – patologia, zaburzenie czy zjawisko fizjologiczne? Przegląd piśmien¬nictwa. Część I – definicja, epidemiologia i diagnostyka bruksizmu. Protet Stomatol. 2013; 63(6): 450–458.
23.
Hebel-Różańska J, Prośba-Mackiewicz M. Analiza wpływu niektórych warunków socjalnych pacjenta na obraz kliniczny bruksizmu. Protet Stomatol. 2010; 60(3): 170–175.
24.
Kapusevska B, Dereban N, Popovska M, Nikolovska J, Popovska L i wsp. Bruxism and TMD disorders of everyday dental clinical practice. Pril (Makedon Akad Nauk Umet Odd Med Nauki). 2013; 34(3): 105–111.
25.
Kleinrok M. O potrzebie leczenia trzasków w stawach skroniowo¬-żuchwowych. Mag Stomatol. 2015; 25(2): 24–26.
26.
Walczyńska-Dragon K, Baron S. The biomechanical and functional relationship between temporomandibular dysfunction and cervical spine pain. Acta Bioeng Biomech. 2011; 13(4): 93–99.
27.
Nitecka-Buchta A, Baron S. Analiza dysfunkcji układu ruchowego narządu żucia u pacjentów z klinicznie rozpoznaną migreną. Protet Stomatol. 2010; 60(1): 17–21.
28.
Dahan H, Shir Y, Nicolau B, Keith D, Allison P i wsp. Self-reported migraine and chronic fatigue syndrome are more prevalent in people with myofascial vs nonmyofascial temporomandibular disorders. J Oral Facial Pain Headache. 2016; 30(1): 7–13.
29.
Zenkevich AS, Filatova EG, Latysheva NV. Migraine and temporo¬mandibular joint dysfunction: mechanisms of comorbidity. Zh Nevrol Psikhiatr Im S S Korsakova. 2015; 115(10): 33–38.
30.
Jagucka-Mętel W, Brzeska P, Kijak E, Lietz-Kijak D, Machoy-Mokrzyńska A, Bułatowicz I i wsp. Terapia dysfunkcji układu ruchowego narządu żucia – problem interdyscyplinarny. Przegląd metod postępowania. Mag Stomatol. 2013; 23(1): 30–37.
31.
Maciejewska-Szaniec Z, Maciejewska B, Wiskirska-Woźnica B, Piotrowski P. Szumy uszne u chorych z zaburzeniami czynnościowymi układu ruchowego narządu żucia. Fam Med Prim Care Rev. 2013; 15(3): 347–348.
32.
Urbański P, Pihut M, Frankowski G. Metody relaksacji mięśni stosowane w leczeniu zaburzeń czynnościowych narządu żucia. Stomatol Estet. 2016; 12(2): 92–98.
33.
Guzman UA, Gremillion HA. Zaburzenia czynności stawów skroniowo-żuchwowych – standardy leczenia i postępowania. Część 3. Dental Tribune Polska. 2008; 6(5): 9–12.
34.
Redman M, Mehr K, Piotrowski P. Świadomość prozdrowotna dysfunkcji narządu żucia jako cel akcji profilaktyczno-edukacyjnej. Art of Dent. 2011; 1: 60–64.
35.
Szyszkowska A, Hamwi R, Koliński P. Zabiegi fizjoterapeutyczne stosowane w leczeniu stomatologicznym. Implantoprotetyka. 2011; 12(1–2): 42–43.
36.
Bożyk A, Paulo M, Michalak M. Innowacyjne wykorzystanie tapingu w terapii układu ruchowego narządu żucia – opis przypadku. Mag Stomatol. 2012; 22(11): 32–35.
37.
Kleinrok M, Kister A, Kobyłecka E. Analiza wyników przyczynowego leczenia stomatologicznego chorych z rozpoznaniem psychogennym bólu twarzy i/lub głowy – doniesienie wstępne. Post Psych Neurol. 2000; 9: 79–86.
38.
Piech P, Sudzińska H, Pietrak J i wsp. Botulinum toxin in bruxism. Journal of Education, Health and Sport. 2017; 7(7): 398–411.
39.
Kindler S, Samietz S, Houshmand M, Grabe HJ, Bernhardt O, Biffar R i wsp. Depressive and anxiety symptoms as risk factors for temporomandibular joint pain: A prospective cohort study in the general population. J Pain. 2012; 13(12): 1188–1197.
40.
Szmaglińska-Kieres A. Leczenie zaburzeń czynnościowych układu stomatognatycznego z użyciem szyny Michigan. Mag Stomatol. 2008; 6: 28–31.
41.
Drobek W, Paradowska A, Kawala B. Zastosowanie dolnej szyny Michi¬gan – opis przypadku. Dent Med Probl. 2010; 2(47): 251–256.
42.
Kostrzewa-Janicka J, Prątnicki M, Anulewicz A, Mierzwińska-Nastalska E. Skuteczność lecznicza stabilizacyjnych szyn zgryzowych. Protet Stomatol. 2007; 57(6): 397–407.
43.
Pita MS, Ribeiro AB, Garcia AR, Pedrazzi V, Zuim PJ. Effect of occlusal splint thickness on electrical masticatory muscle activity during rest and clenching. Braz Oral Res. 2011; 25(6): 506–511.
44.
Al-Ani Z, Gray RJ, Davies SJ, Sloan P, Glenny AM. Stabilization splint therapy for treatment of temporomandibular myofascial pain: a systemic review. J Dent Educ. 2005; 69(11): 1242–1250.
45.
Badel T, Pandurić J, Kraljević S, Dulčić N. Initial treatment of prosthetic patients with Michigan Splint. Acta Stomat Croat. 2003; 37(2): 207–210.
46.
Mitrowska M, Sobolewska E. Współczesne poglądy na temat zastosowania toksyny botulinowej w leczeniu dysfunkcji narządu żucia. Mag Stomatol, 2016, 9, 96–98.