REVIEW PAPER
Accessibility to healthcare services in Poland at the initial stage of SARS-CoV-2 pandemic – patient perspective
1
Biuro Rzecznika Praw Pacjenta, Warszawa, Polska
2
Kolegium Ekonomiczno-Społeczne, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa, Polska
3
Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie, Polska
4
Katedra Praw Cywilnego, Uniwersytet Warszawski, Polska
5
Instytut Medycyny Wsi, Lublin, Polska
Corresponding author
Jarosław Chmielewski
Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie, ul. Krucza 5/11D, 00-548 Warszawa, Polska
Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie, ul. Krucza 5/11D, 00-548 Warszawa, Polska
Med Og Nauk Zdr. 2022;28(3):208-216
KEYWORDS
TOPICS
ABSTRACT
Introduction and objective:
The SARS-CoV-2 pandemic is a great challenge for the Polish healthcare system. This event had a significant impact on the availability of healthcare services and the exercising of patient rights due to the need to secure current requirements related to the pandemic. The aim of the article is presentation of the issue of availability of health services for Polish patients throughout the initial period of the SARS-CoV-2 pandemic.
Review methods:
The analysis covered the period from 1 March 2020–31 December 2020 and was based on a review of the literature, as well as the available official documents (reports, expert documents prepared by or on behalf of the Ministry of Health, the Patient Ombudsman, and the National Health Fund). The researchers focused on the following main problems: accessibility to healthcare services, telemedicine as a part of primary healthcare, maternity care, and exercising of the right of family members to say last goodbye to the patient.
Brief description of the state of knowledge:
Poland, during the discussed period, patients most often reported issues related to accessibility to healthcare. They encountered difficulties with all types of healthcare services, in primary healthcare, specialized outpatient healthcare, or hospital care.
Summary:
The study shows the need for the implementation of procedures resulting in the undertaking of actions aimed at respecting and exercising of patient rights, as well as the need to continue the implementation of standards in the provision of healthcare using telemedical solutions.
The SARS-CoV-2 pandemic is a great challenge for the Polish healthcare system. This event had a significant impact on the availability of healthcare services and the exercising of patient rights due to the need to secure current requirements related to the pandemic. The aim of the article is presentation of the issue of availability of health services for Polish patients throughout the initial period of the SARS-CoV-2 pandemic.
Review methods:
The analysis covered the period from 1 March 2020–31 December 2020 and was based on a review of the literature, as well as the available official documents (reports, expert documents prepared by or on behalf of the Ministry of Health, the Patient Ombudsman, and the National Health Fund). The researchers focused on the following main problems: accessibility to healthcare services, telemedicine as a part of primary healthcare, maternity care, and exercising of the right of family members to say last goodbye to the patient.
Brief description of the state of knowledge:
Poland, during the discussed period, patients most often reported issues related to accessibility to healthcare. They encountered difficulties with all types of healthcare services, in primary healthcare, specialized outpatient healthcare, or hospital care.
Summary:
The study shows the need for the implementation of procedures resulting in the undertaking of actions aimed at respecting and exercising of patient rights, as well as the need to continue the implementation of standards in the provision of healthcare using telemedical solutions.
REFERENCES (50)
1.
Ministerstwo Zdrowia. Warszawa. Raport o zakażeniach koronawirusem (SARS-CoV-2). https://www.gov.pl/web/koronaw.... (access: 2021.04.30).
2.
Chmielewski JP, Raczek M, Puścion M, Chmielowiec B, Pawlas N, Łuszczki JJ. COVID-19, wywołany przez wirus SARS-CoV-2, jako choroba zawodowa osób wykonujących zawody medyczne. Med Og Nauk Zdr. 2021;27(3):235–243. doi:10.26444/monz/139319.
3.
Niżnik J. Wpływ Covid-19 na systemy ochrony zdrowia w Czechach i Polsce. Horyzonty Polityki. 2021; 12(40): 133–155. doi: 10.35765/HP.2132.
4.
Kancik-Kołtun E, Poczucie bezpieczeństwa zdrowotnego obywateli podczas pandemii COVID-19 w państwach Grupy Wyszehradzkiej. Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej. 2021; 19 (1):213–237. doi: https://doi.org/10.36874/RIESW....
5.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. (DzU 1997 nr 78 poz. 483 ze zm.). https://isap.sejm.gov.pl/isap. nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19970780483. (access: 2021.05.03).
6.
Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (DzU 2009 nr 52 poz. 417 ze zm.). https://isap.sejm.gov.pl/isap. nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20090520417. (access: 2021.05.07).
7.
Karpiuk M, Zasady postępowania podczas stanu epidemii wprowadzonego w związku z zakażeniami wirusem SARS-COV-2. Wiedza Obronna. 2020; 272(3): 9–21. doi:10.34752/vs7h-g941.
8.
Wrześniewska-Wal I, Augustynowicz A, Hajdukiewicz D, Janiszewska L, Waszkiewicz M, Zgliczyński W. Wybrane zagadnienia zmian legislacyjnych w czasie pandemii. Wiedza Medyczna. 2020; 66–72. doi:10.36553/wm.69.
9.
Włodarczyk WC. Uwagi o pandemii COVID-19 w Polsce. Perspektywa nałożona. Zdrowie Publiczne i Zarządzanie 2020; 18(2): 126–148. doi: 10.4467/20842627OZ.20.013.12766.
10.
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU 2004 nr 210 poz. 2135 ze zm.). https://isap.sejm.gov.pl/isap..... xsp?id=wdu20042102135. (access: 2021.04.30).
11.
Ministerstwo Zdrowia. Warszawa. Pierwszy przypadek zakażenia koronawirusem w Polsce. https://www.gov.pl/web/zdrowie.... (access: 2021.04.30).
12.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (DzU 2020 poz. 433). https://isap.sejm.gov.pl/isap.... DocDetails.xsp?id=WDU20200000433. (access: 2021.05.03).
13.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (DzU 2020 poz. 490). https://isap.sejm.gov.pl/isap.... DocDetails.xsp?id=WDU20200000490. (access: 2021.05.03).
14.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (DzU 2020 poz. 491). https://isap.sejm.gov.pl/isap..... xsp?id=WDU20200000491. (access: 2021.05.03).
15.
Ministerstwo Zdrowia. Warszawa. Od dziś wprowadzamy stan zagrożenia epidemicznego. https://www.gov.pl/web/zdrowie.... (access: 2021.05.03).
16.
Cipora E, Mielnik A. Wybrane aspekty medyczne i społeczne pandemii Covid-19. Journal of Education, Health and Sport. 2022; 12(1): 11–20. doi:10.12775/JEHS.2022.12.01.001.
17.
Mrożek-Gąsiorowska MA, Okarmus P. Ocena wpływu pandemii Covid-19 na realizację świadczeń rehabilitacyjnych finansowanych przez NFZ w Polsce w 2020 roku. Zdrowie Publiczne i Zarządzanie, 2021; 19(1): 35–44. doi:10.4467/20842627OZ.21.005.15277.
18.
Małecki D, Grabowski M. COVID-19 u pacjentów w podeszłym wieku. Wpływ zakażenia na układ krążenia. Gerontologia Polska. 2020; 28: 52–55. https://www.akademiamedycyny.p....
19.
Ministerstwo Zdrowia. Warszawa. Wytyczne dotyczące poszczególnych zakresów i rodzajów świadczeń zdrowotnych. https://www.gov. pl/web/zdrowie/wytyczne-dla-poszczegolnych-zakresow-i-rodzajow-swiadczen. (access: 2021.05.03).
20.
Teleon A, Włoszczak-Szubzda A. Health needs and forms of meeting these needs during the SARS-CoV-2 coronavirus pandemic in Poland, with particular consideration of the domain of psychological health. Med Og Nauk Zdr. 2020; 26(3):191–195. doi:10.26444/monz/126263.
21.
Furman M, Kowalska-Bobko I, Sowada C. Działania władz publicznych w zakresie zwalczania pandemii COVID-19 w wybranych krajach europejskich. Zeszyty Naukowe Ochrony Zdrowia, Zdrowie Publiczne i Zarządzanie. 2020; 18(2): 176–184. doi:10.4467/20842627OZ.20.017.12770.
22.
Ministerstwo Zdrowia. Warszawa. Strategia przeciwdziałania pandemii COVID-19. https://www.gov.pl/web/zdrowie.... (access: 2021.05.03).
23.
Ministerstwo Zdrowia. Warszawa. Nowe działania rządu w walce z COVID-19: zwiększenie liczby łóżek szpitalnych i budowa tymczasowych. https://www.gov.pl/web/koronaw... nowe-dzialania-rzadu-w-walce-z-covid-19-zwiekszenie-liczby-lozek-oraz-budowa-szpitali-tymczasowych. (access: 2021.05.03).
24.
Robakowski P, Synoweć J. Polityka zdrowotna RP – co zmieniło się w dobie COVID-19. Studia Polityczne. 2020; 48(3): 85–106. doi:10.35757/STP.2020.48.3.04.
25.
Ministerstwo Zdrowia. Warszawa. Rozpoczynamy zdalne monitorowanie pacjentów z COVID-19. https://www.gov.pl/web/zdrowie...: 2021.05.13).
26.
Rzecznik Praw Pacjenta. Problemy pacjentów w obliczu epidemii COVID-19. Raport opracowany na podstawie sygnałów kierowanych do Rzecznika Praw Pacjenta za okres od stycznia do września 2020 roku. Warszawa. Biuro Rzecznika Praw Pacjenta. 2020. https://www. gov.pl/web/rpp/raporty. (access: 2021.05.23).
27.
Augustynowicz A, Wójcik M, Bachurska B, Opolski J, Czerw A, Raczkiewicz D, Pinkas J. COVID-19 – Infection prevention in prisons and jails in Poland. Ann Agric Environ Med. 2021; 28(4):621–626. doi:10.26444/ aaem/140099.
28.
Rogalska A, Syrkiewicz-Świtała M. Rola działań w zakresie e-zdrowia w obliczu pandemii COVID-19. In: Nowak W, Szalonki K. Zdrowie i style życia. Ekonomiczne, społeczne i zdrowotne skutki pandemii. Uniwersytet Wrocławski; 2021. p. 203–216. doi:10.34616/142093.
29.
Ziębińska B. Pomoc ludziom starszym w czasie pandemii. Wybrane krajowe i międzynarodowe aspekty polityki społecznej w czasie pandemii koronawirusa. In: Pikuła NG, Grewiński M, Zdebska E, Glac W. Wybrane krajowe i międzynarodowe aspekty polityki społecznej w czasie pandemii koronawirusa. Kraków: Uniwersyt Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie; 2020. p. 51–72. https:// isszp.up.krakow.pl/wp-content/uploads/sites/13/2021/02/biss_12_e-book.pdf#page=52.
30.
Rzecznik Praw Pacjenta. Załącznik do raportu “Problemy pacjentów w obliczu epidemii epidemii COVID-19” – aktualizacja na okres październik 2020 r. Warszawa. Biuro Rzecznika Praw Pacjenta. 2020. https://www.gov.pl/web/rpp/rap.... (access: 2021.05.24).
31.
Rzecznik Praw Pacjenta. Załącznik do raportu “Problemy pacjentów w obliczu epidemii epidemii COVID-19” – aktualizacja na okres listopad 2020 r. Warszawa. Biuro Rzecznika Praw Pacjenta. https://www.gov.pl/ web/rpp/raporty. (access: 2021.05.24).
32.
Fundacja MY Pacjenci. Pacjenci w pandemii – wyniki ogólnopolskiego badania opinii publicznej. Warszawa. 2020. https://mypacjenci.org/ wp-content/uploads/2020/08/INFOGRAFIKA-pacjenci-w-pandemii. pdf. (access: 2021.10.12).
33.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (DzU 2013 poz. 1248 ze zm.). https://isap.sejm.gov.pl/isap..... xsp?id=WDU20130001248. (access: 2021.07.19).
34.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 sierpnia 2020 r. w sprawie standardu organizacyjnego teleporady w ramach podstawowej opieki zdrowotnej (DzU 2020 poz. 1395 ze zm.). https://isap.sejm.gov.pl/isap. nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200001395. (access: 2021.07.19).
35.
Ministerstwo Zdrowia, Narodowy Fundusz Zdrowia. Raport z badania satysfakcji pacjentów korzystających z telekonsultacji medycznych u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej podczas epidemii COVID-19. Warszawa; 2020. https://www.nfz.gov.pl/aktualn... teleporady-zbior-zasad-i-dobrych-praktyki-dla-lekarzy-poz,7788. html. (access: 2021.07.23).
36.
Gierszewska G, Pomaranik W, Hawrysz L, Kludacz-Alessandri M. Satysfakcja pacjentów ze zdalnej opieki medycznej w ramach POZ w czasach pandemii COVID-19 w Polsce. Przegląd Organizacji. 2021; 9(980): 39–48. doi:10.33141/po.2021.9.05.
37.
Rzecznik Praw Pacjenta. Apel Rzecznika Praw Pacjenta w sprawie wizyt osobistych pacjentów w zakładach opieki zdrowotnej. Warszawa.2020. https://www.gov.pl/web/rpp/ape...- -osobistych-wizyt-pacjentow-w-placowkach-ochrony-zdrowia. (access:2021.07.19).
38.
Polityka zdrowotna. Zalecenia dla kobiet w ciąży podczas epidemii koronawirusów. https://www.politykazdrowotna..... (access: 2021.09.21).
39.
Rzecznik Praw Obywatelskich. Koronawirus. Porody rodzinne możliwe także w czasie pandemii. Warszawa. 2020. https://www.rpo.gov.pl/pl/cont...-. pandemii. (access: 2021.08.06).
40.
Drapalska-Grochowicz M. O tym jak ustawodawca ujmuje bliskie relacje w polskim prawie medycznym. Przegląd Prawa Medycznego. 2020; 3(5). https://przegladprawamedyczneg... ppm/article/view/71/68. (access: 2021.10.11).
41.
Giermaziak W, Kurowska P, Buczek E. Prawa pacjenta w czasie epidemii. Farm Pol. 2020; 77: 134–142. doi:10.32383/farmpol/134754.
42.
Kolendowska-Matejczuk M, Mrowicki M. Ochrona praw człowieka w stanach globalnego zagrożenia–analiza na przykładzie pandemii covid-19. Krakowskie Studia Międzynarodowe. 2021; 2: 36–65. doi:10.48269/2451-0610-ksm-2021-2-002.
43.
Chwaszcz J, Niewiadomska I, Ostrowska A. Ograniczenie praw I wolności człowieka a kondycja zdrowotna I zadowolenie z zycia w czasie pandemii COVID-19. Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. 2021; 18 (1): 33–51. doi:10.32084/sawp.2021.16.1–3.
44.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 kwietnia 2020 r. w sprawie standardów w zakresie ograniczeń przy udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej pacjentom innym niż z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 przez osoby wykonujące zawód medyczny mające bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem lub zakażeniem tym wirusem (DzU 2020 poz. 775 ze zm.). https://isap.sejm.gov.pl/isap..... (access: 2021.09.06).
45.
Rzecznika Praw Pacjenta. Apel Rzecznika Praw Pacjenta w sprawie ostatniego pożegnania z członkiem rodziny przebywającym w szpitalu. Warszawa. 2020. https://www.gov.pl/web/rpp/rze.... (access: 2021.10.19).
46.
Rzecznik Praw Obywatelskich. Rodziny otrzymują ciała zmarłych w zamkniętych trumnach. Warszawa. 2020. https://www.rpo.gov.pl/pl/cont.... (access: 2021.10.19).
47.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 kwietnia 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi (DzU 2020 poz. 585). https://isap.sejm.gov.pl/isap..... (access: 2021.10.19).
48.
Rzecznik Praw Obywatelskich. Odpowiedź Ministerstwa Zdrowia do Rzecznika Praw Obywatelskich z dnia 1 lutego 2021 r. (znak litery: ZPM.051.85.2021). Warszawa. 2021. https://www.rpo.gov.pl/sites/d.... (access: 2021.10.19).
49.
Paradowska-Stankiewicz I. Wytyczne Konsultanta Krajowego w dziedzinie Epidemiologii w sprawie umożliwienia bezpiecznego kontaktu rodziny z chorym w okresie jego umierającego oraz możliwości identyfikacji zwłok pacjenta, jeżeli zgon pacjenta nie był związana z podejrzeniem zakażenia COVID-19, a szpital nie jest określony jako szpital dla pacjentów z COVID-19. Warszawa. 2020. https://www.pzh.gov.pl/wp-cont.... (access: 2021.10.21).
50.
Skiba P. Czy eutanazja to „dobra śmierć”? Orędzie listu Samaritanus bonus w świetle doświadczeń doktor Elizabeth Kübler-Ross. Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie. 2021; 28: 197–209. doi:10.18276/skk.2021.28-1.
Share
RELATED ARTICLE
| eISSN: | 2084-4905 |
| ISSN: | 2083-4543 |
We process personal data collected when visiting the website. The function of obtaining information about users and their behavior is carried out by voluntarily entered information in forms and saving cookies in end devices. Data, including cookies, are used to provide services, improve the user experience and to analyze the traffic in accordance with the Privacy policy. Data are also collected and processed by Google Analytics tool (more).
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
