Choroba przewlekła a zachowania przystosowawcze dzieci w młodszym wieku szkolnym

Wstęp:
Dziecko przewlekle chore zmaga się na co dzień z wieloma problemami. Oprócz typowych dolegliwości somatycznych, związanych z daną jednostką chorobową, zmuszone jest pokonywać trudności natury emocjonalnej i społecznej. Długotrwałe zmaganie się z chorobą wywiera wpływ na psychospołeczne funkcjonowanie jednostki, co potwierdzają badania zamieszczone w literaturze przedmiotu. Wątpliwości, jakie się pojawiają, dotyczą zakresu tego zjawiska oraz charakteru nieprawidłowości w zakresie poszczególnych wymiarów przystosowania.

Cel pracy:
Celem zaprezentowanych w artykule badań było określenie poziomu zachowań przystosowawczych dzieci z chorobą przewlekłą.

Materiał i metody:
Do oceny przejawów i poziomu społecznego przystosowania dzieci wykorzystano dwa narzędzia: Arkusz Zachowania się Ucznia B. Markowskiej oraz Kwestionariusz CBI E. Schaefera i M. Aaronsona. W badaniach wzięło udział 60 uczniów z klas I–III ze szkół podstawowych województwa lubelskiego. Grupę podstawową stanowili uczniowie przewlekle chorzy, zaś porównawczą ich zdrowi rówieśnicy.

Wyniki:
Zaprezentowane wyniki badań wskazują, że u dzieci z chorobą przewlekłą występują nasilone negatywne zachowania przystosowawcze. Możemy u nich zaobserwować wyższy poziom zachowań antyspołecznych i przyhamowania. Cechuje ich wzrost nadruchliwości, roztargnienia, odsuwania się społecznego. Mają problemy w zakresie ekspresji słownej i życzliwości. Charakteryzują się niższym poziomem pozytywnego nastawienia do pracy i pozytywnego zachowania się niż ich zdrowi rówieśnicy.

Wnioski:
Choroba przewlekła może się przyczyniać do występowania u dzieci negatywnych zachowań przystosowawczych, uniemożliwiających osiągnięcie dobrostanu psychicznego. Zachowania te wynikają na ogół z niemożliwości wykazania się sukcesami w zabawie, nauce czy w innych sferach społecznego funkcjonowania. Często wiążą się z niezrozumieniem, brakiem akceptacji społecznej i wsparcia ze strony rodziny i szkoły. Słowa kluczowe choroba przewlekła, dzieci, przystosowanie społeczne, zaburzenia zachowania, zaburzenia przystosowania

Introduction:
A chronically ill child has to cope with many problems on a daily basis. Apart from typical somatic ailments associated with the given disease entity, they are forced to overcome hardships of an emotional and social nature. A longlasting struggle with the illness has impact on the psycho-social functioning of the individual, which is confirmed by research published in journals dedicated to this subject matter. Doubts that appear concern the scope of the phenomenon, and the nature of irregularities relating to each dimension of adaptation.

Objective:
The objective of the presented study was to determine the level of adaptive behaviours of children with chronic diseases.

Material and Methods:
Two instuments were used to evaluate the signs and level of social adaptation of children: Pupil Behaviour Sheet by B. Markowska and the CBI Questionnaire by E. Schaefer and M. Aaronson. The study covered 60 schoolchildren from grades 1 – 3 attending elementary schools in the Lublin Region. The study group comprised of chronically ill schoolchildren, whereas the control group – of their healthy peers.

Results:
Results of the studies show that stronger negative adaptive behaviours are observed in children suffering from chronic diseases. They display a higher level of anti-social behaviours and slow-down. They are characterised by increased hyperactivity, distractedness, and social alienation. They have problems with verbalisation and kindness. They are characterised by a lower level of positive attitude towards work and positive behaviour, compared to their peers.

Conclusions:
Chronic disease may contribute to the appearance of negative adaptive behaviours in children which hinder them from achieving mental well-being. These behaviours usually result from the inability to demonstrate successes during playtime, in learning, or in other fields of social functioning. They often lead to miscomprehension, lack of social acceptance and support from family and school.

REFERENCJE (32)

Mokkink LB, van der Lee JH, Grootenhuis MA, Offringa M, Heymans HSA. Defining chronic disease and health conditions in childhood (0- 18 years of age): national consensus in the Netherlands. Eur J Pediatr. 2008; 167: 1441-1447.

eISSN:	2084-4905
ISSN:	2083-4543