Online first
Bieżący numer
Archiwum
O czasopiśmie
Polityka etyki publikacyjnej
System antyplagiatowy
Instrukcje dla Autorów
Instrukcje dla Recenzentów
Zespół Redakcyjny
Komitet Redakcyjny
Recenzenci
Wszyscy recenzenci
2023
2022
2021
2020
2019
2018
2017
2016
Kontakt
Bazy indeksacyjne
Klauzula przetwarzania danych osobowych (RODO)
PRACA PRZEGLĄDOWA
Biologiczne skażenie gleby – zagrożeniem dla zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska
1
Zakład Biologicznych Szkodliwości Zdrowotnych i Parazytologii, Instytut Medycyny Wsi, Lublin, Polska
2
Zakład Parazytologii i Chorób Inwazyjnych, Instytut Weterynaryjny – PIB, Polska
3
Zakład Parazytologii i Chorób Inwazyjnych, Zakład Parazytologii i Chorób Inwazyjnych, Instytut Weterynaryjny – PIB, Polska
4
Zakład Żywienia Roślin i Nawożenia, Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB, Polska
5
Zakład Gleboznawstwa Erozji i Ochrony Gruntów (NGO), Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB, Polska
Autor do korespondencji
Teresa Kłapeć
Zakład Biologicznych Szkodliwości Zdrowotnych i Parazytologii, Instytut Medycyny Wsi, Lublin, Polska
Zakład Biologicznych Szkodliwości Zdrowotnych i Parazytologii, Instytut Medycyny Wsi, Lublin, Polska
Med Og Nauk Zdr. 2024;30(3):213-217
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie i cel:
Gleba stanowi miejsce akumulacji groźnych dla życia ludzi i zwierząt patogenów. Zgodnie z polskimi normami gleba jest badana na obecność bakterii z rodzaju Salmonella, a także jaj pasożytów jelitowych z rodzajów Ascaris, Trichuris i Toxocara. Coraz częściej jako wskaźnik stanu sanitarnego gleby wykorzystywane są również bakterie E. coli. Celem pracy jest wskazanie istotnej roli gleby w rozpowszechnieniu bakterii wskaźnikowych i pasożytów jelitowych z grupy nicieni.
Metody przeglądu:
Do przeglądu piśmiennictwa użyto bazy Google Scholar i Elsevier. Artykuły wyszukiwano, wpisując słowa kluczowe. Analizie poddano publikacje w języku polskim i angielskim opublikowane w latach 2000–2024.
Opis stanu wiedzy:
Obecnie choroby pasożytnicze związane z glebą (glistnica, włosogłówczyca i toksokaroza) nie podlegają zgłoszeniom epidemiologicznym i nie są ujęte w Meldunkach Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny. Nie ma obowiązku mikrobiologicznego badania gleby wykorzystywanej rolniczo. Skażona gleba jest źródłem zanieczyszczenia warzyw i owoców. Główne patogeny będące przyczyną mikrobiologicznego i parazytologicznego zanieczyszczenia warzyw i owoców były wielokrotnie przyczyną zachorowań wśród ludzi.
Podsumowanie:
Prowadzone w ostatnich latach badania bakteriologiczno-parazytologiczne wykazały obecność omawianych patogenów w glebie stosowanej pod uprawy, na warzywach i owocach przewidzianych do sprzedaży oraz w miejscach przeznaczonych do wypoczynku. W związku z tym sytuacja epidemiologiczna wymaga, aby niezwykle restrykcyjnie przestrzegać zaleceń dotyczących badań gleby oraz płodów rolnych na obecność zoonotycznych patogenów w celu zmniejszenia ryzyka zachorowań ludzi na choroby odzwierzęce.
Gleba stanowi miejsce akumulacji groźnych dla życia ludzi i zwierząt patogenów. Zgodnie z polskimi normami gleba jest badana na obecność bakterii z rodzaju Salmonella, a także jaj pasożytów jelitowych z rodzajów Ascaris, Trichuris i Toxocara. Coraz częściej jako wskaźnik stanu sanitarnego gleby wykorzystywane są również bakterie E. coli. Celem pracy jest wskazanie istotnej roli gleby w rozpowszechnieniu bakterii wskaźnikowych i pasożytów jelitowych z grupy nicieni.
Metody przeglądu:
Do przeglądu piśmiennictwa użyto bazy Google Scholar i Elsevier. Artykuły wyszukiwano, wpisując słowa kluczowe. Analizie poddano publikacje w języku polskim i angielskim opublikowane w latach 2000–2024.
Opis stanu wiedzy:
Obecnie choroby pasożytnicze związane z glebą (glistnica, włosogłówczyca i toksokaroza) nie podlegają zgłoszeniom epidemiologicznym i nie są ujęte w Meldunkach Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny. Nie ma obowiązku mikrobiologicznego badania gleby wykorzystywanej rolniczo. Skażona gleba jest źródłem zanieczyszczenia warzyw i owoców. Główne patogeny będące przyczyną mikrobiologicznego i parazytologicznego zanieczyszczenia warzyw i owoców były wielokrotnie przyczyną zachorowań wśród ludzi.
Podsumowanie:
Prowadzone w ostatnich latach badania bakteriologiczno-parazytologiczne wykazały obecność omawianych patogenów w glebie stosowanej pod uprawy, na warzywach i owocach przewidzianych do sprzedaży oraz w miejscach przeznaczonych do wypoczynku. W związku z tym sytuacja epidemiologiczna wymaga, aby niezwykle restrykcyjnie przestrzegać zaleceń dotyczących badań gleby oraz płodów rolnych na obecność zoonotycznych patogenów w celu zmniejszenia ryzyka zachorowań ludzi na choroby odzwierzęce.
Introduction and objective:
Soil is a place of accumulation of pathogens threatening life of humans and animals. In accordance with Polish standards, soil is tested for the presence of bacteria of the genus Salmonella, as well as eggs of intestinal parasites of the genera Ascaris, Trichuris and Toxocara. Increasingly more frequently, E. coli bacteria are also used as an indicator of the sanitary condition of soil. The aim of the study is to indicate the important role of soil in theepidemiology of indicator bacteria and intestinal parasites from the nematode group
Review methods:
The review of literature was performed using the Google Scholar and Elsevier databases. Article search was carried out by entering key words. The analysis included publications in Polish and English published in the years 2000–2024.
Abbreviated description of the state of knowledge:
Currently, soil-related parasitic diseases (ascariasis, whipworm and toxocariasis) are not subject to epidemiological reports and are not included in the Reports of the National Institute of Public Health – National Institute of Hygiene. There is no obligation to test microbiologically soil used for agriculture. Contaminated soil is the source of contamination of vegetables and fruits. The main pathogens causing microbiological and parasitological contamination of vegetables and fruits have repeatedly caused diseases among humans.
Summary:
Bacteriological and parasitological research conducted in recent years has shown the presence of the discussed pathogens in soil used for cultivation on vegetables and fruits intended for sale, and in places intended for human recreation. Therefore, the epidemiological situation requires extremely restrictive testing of soil and agricultural produce for the presence of zoonotic pathogens in order to reduce the risk of zoonotic diseases among humans
Soil is a place of accumulation of pathogens threatening life of humans and animals. In accordance with Polish standards, soil is tested for the presence of bacteria of the genus Salmonella, as well as eggs of intestinal parasites of the genera Ascaris, Trichuris and Toxocara. Increasingly more frequently, E. coli bacteria are also used as an indicator of the sanitary condition of soil. The aim of the study is to indicate the important role of soil in theepidemiology of indicator bacteria and intestinal parasites from the nematode group
Review methods:
The review of literature was performed using the Google Scholar and Elsevier databases. Article search was carried out by entering key words. The analysis included publications in Polish and English published in the years 2000–2024.
Abbreviated description of the state of knowledge:
Currently, soil-related parasitic diseases (ascariasis, whipworm and toxocariasis) are not subject to epidemiological reports and are not included in the Reports of the National Institute of Public Health – National Institute of Hygiene. There is no obligation to test microbiologically soil used for agriculture. Contaminated soil is the source of contamination of vegetables and fruits. The main pathogens causing microbiological and parasitological contamination of vegetables and fruits have repeatedly caused diseases among humans.
Summary:
Bacteriological and parasitological research conducted in recent years has shown the presence of the discussed pathogens in soil used for cultivation on vegetables and fruits intended for sale, and in places intended for human recreation. Therefore, the epidemiological situation requires extremely restrictive testing of soil and agricultural produce for the presence of zoonotic pathogens in order to reduce the risk of zoonotic diseases among humans
FINANSOWANIE
Praca współfinansowana ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w ramach projektu GOSPOSTRATEG-III/0061/2020-00.
Kłapeć T, Wójcik-Fatla A, Farian E, Kowalczyk K, Zdybel JM, Sroka J, Jadczyszyn T, Skowron P, Siebielec G, Cencek T. Biologiczne skażenie
gleby – zagrożeniem dla zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska. Med Og Nauk Zdr. 2024; 30(3): 213–217. doi: 10.26444/monz/191899
REFERENCJE (46)
1.
Bouma J. Land quality indicators of sustainable land management across scales. Agric Ecosyst Environ. 2002;88(2):129–136.
2.
Samaddar S, Karp DS, Schmidt R, et al. Role of soil in the regulation of human and plant pathogens: soils› contributions to people. Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci. 2021;376(1834):20200179. doi:10.1098/rstb.2020.0179.
3.
Chmiel MJ, Frączek K. Mikroorganizmy wskaźnikowe w ocenie stanu sanitarnego gleby. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 2016;587:51–62.
4.
PN-Z-19000-1/2001 Jakość gleby. Ocena stanu sanitarnego gleby – Wykrywanie bakterii z rodzaju Salmonella.
5.
PN-Z-19006/2003 Jakość gleby. Ocena stanu sanitarnego materiałów wprowadzanych do gleby. Wykrywanie jaj pasożytów jelitowych z rodzajów Ascaris, Trichuris i Toxocara w nawozach organicznych.
6.
Centers for Disease Control Prevention. Multistate outbreak of Salmonella serotype Tennessee infections associated with peanut butter—United States, 2006–2007. Morb Mortal Wkly Rep. 2007;56:521–524.
7.
Wilson MR, Brown E, Keys C, et al. Whole genome DNA sequence analysis of Salmonella subspecies enterica serotype Tennessee obtained from related peanut butter foodborne outbreaks. PLoS One 2016;11:e0146929. doi:10.1371/journal.pone.0146929.
8.
Majowicz Sh E, Musto J, Scallan E, et al. The global burden of nontyphoidal Salmonella gastroenteritis. Clin Infect Dis. 2010;50(6):882–889. doi:10.1086/650733. PMID: 20158401.
9.
Popa GL, Papa MI. Salmonella spp. infection – a continuous threat worldwide. Germs. 2021;11(1):88–96. doi:10.18683/germs.2021.1244.
10.
Silva C, Calva E, Maloy S. One health and food-borne disease: Salmonella transmission between humans, animals, and plants. Microbiol Spectr. 2014; 2(1):OH-0020-2013. doi:10.1128/microbiolspec.OH-0020-2013.
11.
Bertelloni F, Bresciani F, Cagnoli G, et al. House flies (Musca domestica) from swine and poultry farms carrying antimicrobial resistant Enterobacteriaceae and Salmonella. Vet Sci. 2023;10(2):118. doi:10.3390/vetsci10020118.
12.
Meerburg BG, Kijlstra A. Role of rodents in transmission of Salmonella and Campylobacter. J Sci Food Agric. 2007;87(15):2774–278. https://doi.org/10.1002/jsfa.3....
13.
Aung KT, Khor WC, Octavia S, et al. Distribution of Salmonella serovars in humans, foods, farm animals and environment, companion and wildlife animals in Singapore. Int J Environ Res Public Health. 2020;17(16): 5774. doi:10.3390/ijerph17165774.
14.
Oludairo OO, Kwaga JKP, Kabir J, et al. Transmission of Salmonella in humans and animals and its epidemiological factors. Zag Vet J. 2023;51(1):76–91. doi:10.21608/zvjz.2023.187316.1202.
15.
Teklemariam AD, Al-Hindi RR, Albiheyri RS, et al. Human salmonellosis: A continuous global threat in the farm-to-fork food safety continuum. Foods. 2023;12(9):1756. https://doi.org/10.3390/foods1....
16.
Lee D, Tertuliano M, Harris C, et al. Salmonella survival in soil and transfer onto produce via splash events. J Food Prot. 2019;82(12):2023–2037. doi:10.4315/0362-028X.JFP-19-066.
17.
Jechalke S, Schierstaedt J, Becker M, et al. Salmonella establishment in agricultural soil and colonization of crop plants depend on soil type and plant species. Front Microbiol. 2019;10:967. doi:10.3389/fmicb.2019.00967.
18.
Strzałkowski L, Kopczewski A. Przeżywalność w ziemi i w wodzie pałeczek rodzaju Salmonella izolowanych od lisów. Med Wet. 1991;47(9):397–399.
19.
Kłapeć T, Stroczyńska-Sikorska M. Salmonelozy jako wciąż aktualne zagrożenie środowiskowe dla ludzi i zwierząt. Med Środowiskowa. 2011;14(1):79–84.
20.
Kumar GD, Williams RC, Al Qublan H, et al. Airborne soil particulates as vehicles for Salmonella contamination of tomatoes. Int J Food Microbiol. 2017;21(243):90–95. https://doi.org/10.1016/j.ijfo....
21.
Frączek K, Ropek DR, Kozdrój J. Spatial distribution of Salmonella in soil near municipal waste landfill site. Agriculture. 2022;12(11):1933. doi.org/10.3390/agriculture12111933.
22.
Abramczyk K, Gałązka A. Pałeczki Salmonella i Escherichia coli jako realne zagrożenie zdrowia ludzi oraz jakości gleby. Studia i Raporty IUNG-PIB. 2017;54(8):73–82.
23.
Simon K, Janocha J. Epidemia EHEC (Escherichia coli O104:H4) w Europie w 2011 roku – problemy kliniczne i terapeutyczne. Przegl Epidemiol. 2012;66:73–77.
24.
Osek J. Szczepy Escherichia coli wywołujące zakażenia u drobiu. Med Wet. 2000;56(11):691–694.
25.
Sobiczewski P. Bakterie w środowisku roślin – wrogowie i sprzymierzeńcy. Kosmos. 2021;70(4):685–696.
26.
Szczech M, Kowalska B, Smolińska U, et al. Monitorowanie skażeń mikrobiologicznych i mikotoksycznych warzyw produkowanych w gospodarstwach ekologicznych i konwencjonalnych (5–13). In: Zdrowa żywność: mikrobiologiczne bezpieczeństwo w produkcji rolniczej. Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach; 2014.
27.
Smolińska U. Możliwości i skutki skażeń mikrobiologicznych produktów roślinnych (29–40). In: Zdrowa żywność: mikrobiologiczne bezpieczeństwo w produkcji rolniczej. Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach; 2014.
28.
Bitkowska E. Glistnica. In: Magdzik W, Naruszewicz-Lesiuk D, Zieliński A. Choroby zakaźne i pasożytnicze – epidemiologia i profilaktyka. VI ed. Wydawnictwo Alfa-Medica Press; 2007. p. 103–106.
29.
Gyoten J, Hoa NTV, Fujimaki Y, et al. The correlation between contamination of soil with Ascaris sp. eggs in school yards and ascariasis among primary school children in Mai Trung Commune, Northern Vietnam. Trop Med Health. 2010;38(1):35–38.
30.
Kowalczyk K, Kłapeć T. Contamination of soil with eggs of geohelminths Ascaris spp., Trichuris spp., Toxocara spp. in Poland – potential source of health risk in farmers. Ann Parasitol. 2020;66(4):433–440. doi:10.17420/ap6604.283.
31.
Błaszkowska J, Kurnatowski P, Damiecka P. Contamination of the soil by eggs of geohelminths in rural areas of Lodz district (Poland). Helminthologia. 2011;48:67–76. doi.org/10.2478/s11687-011-0012-8.
32.
Kłapeć T, Borecka A. Contamination of vegetables, fruits and soil with geohelmints eggs on organic farms in Poland. Ann Agric Environ Med. 2012;19(3):421–425.
33.
Kłapeć T, Stroczyńska-Sikorska M. Ocena biologicznego skażenia gleb i warzyw spod upraw pod osłonami foliowymi w gospodarstwach na terenie woj. lubelskiego. Med Środowiskowa. 2005;8:147–154.
34.
Zeynudin A, Degefa T, Belay T, et al. Parasitic contamination of fresh vegetables and fruits sold in open-air markets in peri-urban areas of Jimma City, Oromia, Ethiopia: A community-based cross-sectional study. PLoS One. 2024;19(3): e0290655. doi:10.1371/journal.pone.0290655.
35.
Bitkowska E. Włosogłówczyca. In: Magdzik W, Naruszewicz-Lesiuk D, Zieliński A. Choroby zakaźne i pasożytnicze – epidemiologia i profilaktyka. VI ed. Wydawnictwo Alfa-Medica Press; 2007. p. 344–346.
36.
Mohd-Shaharuddin N, Lim YAL, Hassan NA, et al. Molecular characterization of Trichuris species isolated from humans, dogs and cats in a rural community in Peninsular Malaysia. Acta Trop. 2019;190:269–272. https://doi.org/10.1016/j.acta....
37.
Maikai BV, Elisha IA, Baba-Onoja EBT. Contamination of vegetables sold in markets with helminth eggs in Zaria metropolis, Kaduna State, Nigeria. Food Control. 2012;28(2):345–348.
38.
Bojar H, Kłapeć T. Contamination of soil with eggs of geohelminths in recreational areas in the Lublin region of Poland. Ann Agric Environ Med. 2012;19(2):267–270.
39.
Gawor Marczyńska M. Zagrożenie ludzi zoonotycznymi geohelmintami w środowisku miejskim i wiejskim w Polsce. Ryzyko toksokarozy. Med Wet. 2015;71(9):543–547.
40.
Mizgajska H. Toksokaroza i inne zoonozy przenoszone z psów i kotów w Polsce. Mag Wet. 2000;11(20):68–70.
41.
Borecka A, Kłapeć T. Epidemiology of human toxocariasis in Poland – A review of cases 1978–2009. Ann Agric Environ Med. 2015;22(1):28–31. https://doi.org/10.5604/123219....
42.
Zdybel JM, Karamon J, Sroka J, et al. Parasitological contamination of arable soil in selected regions of Poland – preliminary study. Ann Agric Environ Med. 2023;30(4):661–668. https://doi.org/10.26444/aaem/....
43.
Błaszkowska J, Góralska K, Wójcik A, et al. Presence of Toxocara spp. eggs in children’s recreation areas with varying degrees of access for animals. Ann Agric Environ Med. 2015;22(1):23–27. doi.org/10.5604/12321966.1141363.
44.
Sadowska N, Tomza-Marciniak A, Juszczak M. Soil contamination with geohelminths in children’s play areas in Szczecin, Poland. Ann Parasitol. 2019;65(1):65–70.
45.
Studzińska MB, Demkowska-Kutrzepa M, Boreck A, et al. Variations in the Rate of Infestations of Dogs with Zoonotic Nematodes and the Contamination of Soil in Different Environments. Int J Environ Res Public Health. 2017;14(9):1003. doi:10.3390/ijerph14091003.
46.
Healy SR, Morgan ER, Prada JM, et al. First report demonstrating the presence of Toxocara spp. eggs on vegetables grown in community gardens in Europe. Food Waterborne Parasitol. 2022;27:e00158.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2084-4905 |
| ISSN: | 2083-4543 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
