PRACA ORYGINALNA
Ocena poziomu poczucia koherencji i jego związek z akceptacją choroby u kobiet leczonych z powodu raka piersi
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum w Bydgoszczy, Polska
2
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Collegium Medicum w Bydgoszczy Wydział Nauk o Zdrowiu, Polska
3
Samodzielny Publiczny Wielospecjalistyczny Zakład Opieki Zdrowotnej MSW i A w Bydgoszczy, Polska
4
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Wydział Nauk o Zdrowiu, Polska
Autor do korespondencji
Marzena Kaźmierczak
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum w Bydgoszczy, ul. Łukasiewicza 1, 85-801, Bydgoszcz, Polska
Med Og Nauk Zdr. 2019;25(4):266-273
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Poczucie koherencji odgrywa istotną rolę w procesie akceptacji choroby.
Cel pracy:
Ocena poziomu poczucia koherencji i jego związku z akceptacją choroby oraz ustalenie, czy istnieją czynniki, które różnicują poczucie koherencji i poszczególnych jego komponentów.
Materiał i metody:
Badaniem objęto 120 kobiet leczonych z powodu nowotworów piersi. Projekt badawczy zrealizowano za pomocą kwestionariusza ankiety, Kwestionariusza Orientacji Życiowej (SOC-29) i Skali Akceptacji Choroby (AIS). Na przeprowadzenie badania uzyskano zgodę Dyrekcji Centrum Onkologii im. prof. F. Łukaszczyka w Bydgoszczy i Komisji Bioetycznej (KB 320/2017). Projekt badawczy realizowany był od maja 2017 r. do kwietnia 2018 r.
Wyniki:
Globalny poziom poczucia koherencji w badanej próbie prezentował się na poziomie przeciętnym. Średnia wartość wskaźnika akceptacji choroby wynosiła 26,84 i świadczyła o przeciętnym przystosowaniu się do ograniczeń narzuconych przez chorobę. Stwierdzono zależność między poziomem poczucia koherencji i jego składowymi a stopniem akceptacji choroby (p < 0,00001). Metody leczenia raka piersi nie warunkowały poziomu poczucia koherencji i poziomu akceptacji choroby (p > 0,05). Przebycie mastektomii nie warunkowało poziomu koherencji i jego składowych (p > 0,05). Wyższy poziom akceptacji choroby dotyczył kobiet, które nie były poddane mastektomii (p = 0,00007).
Wnioski:
Badana próba prezentowała przeciętny poziom poczucia koherencji i akceptacji choroby. Poczucie koherencji istotnie korelowało ze stopniem akceptacji choroby. Kobiety, u których nie wykonano mastektomii, prezentowały istotnie wyższy poziom akceptacji choroby.
Introduction and objective:
The sense of coherence plays an important role in the acceptance of illness. The aim of the study was to assess the level of the sense of coherence and its relationship with the acceptance of illness, and to determine whether there are factors which differentiate the sense of coherence and its individual components.
Material and methods:
120 women treated for breast cancer were included in the study. The research project was conducted by means of questionnaires, Life Orientation Questionnaire (SOC-29) and Acceptance of Illness Scale (AIS).
The study was approved by the Director of the Professor F. Łukaszczyk Oncology Centre and the Bioethics Committee
(KB 320/2017). The research project was conducted from May 2017 – April 2018.
Results:
The global level of the sense of coherence in the study sample was at an average level. The average value of the acceptance of illness rate was 26.84 and implied average adaptation to the limitations imposed by an illness. A relationship was found between the level of the sense of coherence and its components, and the degree of the acceptance of illness (p <0.00001). The methods of treating breast cancer did not determine the level of the sense of coherence and the level of the acceptance of illness (p> 0.05). The experienced mastectomy did not determine the level of coherence and its components (p> 0.05). A higher level of the acceptance of illness was found in women who had not undergone mastectomy (p = 0.00007).
Conclusions:
The study sample presented an average level of the sense of coherence and the acceptance of illness. The sense of coherence significantly correlated with the degree of the acceptance of illness. Women who had not undergone mastectomy presented a significantly higher level of the acceptance of illness.
REFERENCJE (24)
2.
Wojciechowska U, Czaderny K, Ciuba A, Olasek P, Didkowska J. Malignant neoplasms in Poland in 2016. National Cancer Registry. Ministry of Health 2018. [Nowotwory złośliwe w Polsce w 2016 roku. Krajowy Rejestr Nowotworów. Ministerstwo Zdrowia 2018.]
http://onkologia.org.pl/wp-con... /Nowotwory_2016.pdf [access: 30th September, 2019, at 2:53 p.m.].
3.
Pawlik M, Karczmarek-Borowska B. Acceptance of cancer in women after mastectomy [Akceptacja choroby nowotworowej u kobiet po mastektomii.] Prz Med Uniw Rzesz Inst Leków 2013; 2: 203–2011.
4.
Lewandowska-Abucewicz T, Kęcka K, Brodowski J. Acceptance of cancer in women after mastectomy in the West Pomeranian Voivodeship – preliminary research. [Akceptacja choroby nowotworowej u kobiet po mastektomii w województwie zachodniopomorskim – badania wstępne.] Fam Med Prim Care Rev 2016; 18(2): 143–148.
5.
Łuczyk M, Pietraszek A, Łuczyk R, et al. The intensity and severity of anxiety and depressive disorders in women with breast cancer preparing for surgical treatment. [Występowanie i nasilenie zaburzeń lękowych i depresyjnych u kobiet z rakiem piersi przygotowywanych do leczenia chirurgicznego.] J Educ Health Sport 2015; 5(5): 52–66.
6.
Kosowicz M. Psycho-oncology – selected psychological aspects of functioning with cancer. [Psychoonkologia – wybrane aspekty psychologiczne funkcjonowania w chorobie nowotworowej.] In: Meder J. (ed.) Podstawy onkologii klinicznej. Wydawnictwo CMKP, Warsaw 2011, s. 237–244.
7.
Rynkiewicz-Andryśkiewicz M, Andryśkiewicz P, Curyło M, et al. The analysis of the usefulness of assessing the level of the sense of coherence in somatic and mental diseases [Analiza przydatności oceny poziomu poczucia koherencji w chorobach somatycznych i psychicznych.] Prz Med Uniw Rzesz Inst Leków 2014; 4: 365–374.
8.
Motyka M, Dziubak M, Jędrusik P. The sense of coherence and the quality of life of patients treated for breast cancer. [Poczucie koherencji a jakość życia pacjentek leczonych z powodu raka piersi.] Przegl Lek. 2014; 71(5): 270–273.
9.
Antonovsky A. Unraveling the secret of health. How to deal with stress and not get sick. [Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować.] Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warsaw 2005.
10.
Koniarek J, Dudek B, Makowska Z. Life Orientation Questionnaire. Adaptation of A. Antonovsky’s Sense of Coherence Questionnaire (SOC) [Kwestionariusz Orientacji Życiowej. Adaptacja The Sense of Coherence Questionnaire (SOC) A. Antonovsky’ego.] Przegl Psychol 1993; 36(4): 491–502.
11.
Juczyński Z. Measurement tools in health promotion and psychology. [Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia.] Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Warsaw 2009.
12.
Kurowska K, Balas E. The sense of coherence and adaptation to life of women after mastectomy. [Poczucie koherencji a przystosowanie się do życia u kobiet po mastektomii.] Curr Gynecol Oncol 2013; 11(3): 191–201.
13.
Łepecka-Klusek C, Pilewska-Kozak A, Szyszkowska B, et al. The sense of coherence in women treated for mammary gland pathology. [Poczucie koherencji u kobiet leczonych z powodu patologii gruczołu sutkowego.] Hygeia Public Health 2014; 49(1): 107–112.
14.
Kurowska K, Czeplicka J. The sense of coherence (SOC) and the styles of coping with stress as determinants in maintaining optimal health in women after mastectomy. [Poczucie koherencji (SOC) a style radzenia sobie ze stresem jako wyznaczniki w utrzymaniu optymalnego stanu zdrowia u kobiet po mastektomii.] Now Lek. 2009; 78(5–6): 307–311.
15.
Motyka M, Dziubak M, Jędrusik P. The sense of coherence and the quality of life of patients treated for breast cancer. [Poczucie koherencji a jakość życia pacjentek leczonych z powodu raka piersi.] Przegl Lek. 2014; 71(5): 270–274.
16.
Basińska MA, Zalewska-Rydzkowska, D, Wolańska P, et al. Dispositional optimism and illness aceptance in a group of people with Graves› disease. [Dyspozycyjny optymizm a akceptacja choroby w grupie osób z chorobą Gravesa-Basedowa.] Endokrynol Pol. 2008; 59: 23–29.
17.
Lewandowska-Abucewicz T, Kęcka K, Brodowski J. The acceptance of illness in women after mastectomy in the West Pomeranian Voivodeship – preliminary research. [Akceptacja choroby u kobiet po mastektomii w województwie zachodniopomorskim – badania wstępne.] Fam Med Prim Care Rev 2016; 18(2): 143–148.
18.
Łuczyk M, Pietraszek A, Łuczyk R, et al. The acceptance of illness in the group of women surgically treated for breast cancer [Akceptacja choroby w grupie kobiet leczonych chirurgicznie z powodu nowotworu piersi.] J Educ Health Sport 2015; 5(9): 569–576.
19.
Bąk-Sosnowska M, Oleszko K, Skrzypulec-Plinta V. Psychological adaptation of mature women on the first days after mastectomy. [Adaptacja psychologiczna dojrzałych kobiet w pierwszych dobach po zabiegu mastektomii.] Prz Menopauz. 2013; 2: 120–124.
20.
Pawlik M, Karczmarek-Borowska B. Acceptance of cancer in women after mastectomy. [Akceptacja choroby nowotworowej u kobiet po mastektomii.] Prz Med Uniw Rzesz Inst Leków 2013; 2: 203–2011.
21.
Nowicki A, Ostrowska Ż. Acceptance of illness in patients after breast cancer surgery during complementary therapy. [Akceptacja choroby przez chore po operacji raka piersi w trakcie leczenia uzupełniającego.] Pol Merkuriusz Lek. 2008; 24(143): 403–407.
22.
Mazurek E. Self-image of women after breast reconstruction. [Obraz siebie kobiet po rekonstrukcji piersi.] Now Lek. 2012; 81(3): 281–287.
23.
Agarwal P, Patel AK, Saxena A, et al. Assessment of quality of life after breast reconstructive surgery following mastectomy for carcinoma breast. JSP (International) 2011; 16(2): 50–55.
24.
Słowik AJ, Jabłoński MJ, Michałowska-Kaczmarczyk AM, et al. Research on the quality of life of women with breast cancer with particular emphasis on sexual satisfaction and future perspectives and body image depending on the method of surgery. [Badanie jakości życia kobiet z rakiem piersi, ze szczególnym uwzględnieniem satysfakcji seksualnej i perspektyw na przyszłość oraz obrazu ciała w zależności od zastosowanej metody leczenia operacyjnego.] Psychiatr Pol. 2017; 51(5): 871–888.