PL EN
VARIA
Aptekarsko-lekarski ród Freyerów i ich rodzinne koligacje
 
 
Więcej
Ukryj
1
NZOZ ENDOMED, Prywatne Centrum Diagnostyki i Terapii Schorzeń Przewodu Pokarmowego, Radom, Polska
 
 
Autor do korespondencji
Robert Wiraszka   

NZOZ Endomed, Prywatne Centrum Diagnostyki i Terapii Schorzeń Przewodu Pokarmowego, Radom, Polska, ul. Kilińskiego 6, 26-600 Radom, Polska
 
 
Med Og Nauk Zdr. 2023;29(2):131-134
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Praca prezentuje biogramy przedstawicieli czterech pokoleń zasłużonych farmaceutów i lekarzy należących do spolonizowanego rodu Freyerów, wyznania ewangelicko-augsburskiego, związanych głównie z Warszawą i Radomiem, ale także z Siedlcami i Kielcami. Frayerowie za swoje zasługi doczekali się nadania dziedzicznego szlachectwa. Celem pracy jest przedstawienie losów czterech pokoleń rodziny związanej z polską medycyną. W pracy uwzględniono nie tylko ich liczne zasługi związane z animowaniem różnych aktywności społecznych i działań charytatywnych, które opisano już w dotychczasowych biogramach. Pokazano, że Freyerowie, mimo wysokiej pozycji społecznej, dzielili swój los z losem kraju; tak było np. podczas powstania listopadowego. Ukazano także dotychczas nieopisywane koligacje rodzinne, które dobrze pokazują kontekst społecznego i zawodowego funkcjonowania członków rodu. Bazą źródłową dla opracowania stały się materiały archiwalne przechowywane w Archiwum Państwowym w Radomiu, które, przy zastosowaniu aparatu krytycznego, są najbardziej wiarygodnym opisem rzeczywistości. Należą do nich księgi metrykalne oraz akta: sporządzane przy egzaminowaniu aptekarzy, metrykalne, notarialne i hipoteczne. Na szczególną uwagę zasługuje szeroka aktywność społeczna kolejnych przedstawicieli rodziny, co dokumentują dokonywane przez nich zapisy i darowizny, oraz ich odpowiedzialność za bliższą i dalszą rodzinę, co z kolei widać w dyspozycjach testamentowych. Zwraca także uwagę religijność i zaangażowanie w działalność Kościoła ewangelickiego. Zapewne nastawienie religijne sprawiło, że podejmowali oni mozolną pracę mi dochodzili do majątku, a jednocześnie potrafili dzielić się z potrzebującymi. Cytaty z dokumentów zapisano kursywą. Wszystkie daty podano według kalendarza gregoriańskiego

The aim of the study is to present the fate of four generations of a family associated with Polish medicine. The article presents the biographies of four generations of distinguished mpharmacists and doctors belonging to the Polonized Freyer family of the Evangelical Church of the Augsburg Confession, associated mainly with Warsaw and Radom, but also with Siedlce and Kielce. For their merits, they lived to see the granting of hereditary nobility. The study takes into account not only their numerous merits related to animating various social and charity activities, which have already been described in previous biographies. It is shown that the Freyers, despite their high social position, shared their fate with the fate of the country, as in the case of the November Uprising. It also shows family affinities that have not been described so far, which better illustrate the context of the social and professional functioning of family members. The source base for the study were archival materials stored in the State Archives in Radom which, with the use of a critical apparatus, are the most credible description of reality. These include record books and files: drawn up when examining pharmacists, record books, notarial and mortgage records. Particularly noteworthy is the wide social activity of subsequent family members, which is documented by their bequests and donations, and their responsibility for closer and further family which, in turn, can be seen in testamentary dispositions. Religiousness and involvement in the activities of the Evangelical church are also noteworthy. This probably had an impact on the hard work, gaining wealth, with the ability to share with those in need. Document citations are in italics. All dates are according to the Gregorian calendar.
Wiraszka R. Aptekarsko-lekarski ród Freyerów i ich rodzinne koligacje. Med Og Nauk Zdr. 2023; 29(2): 131–134. doi: 10.26444/monz/167520
 
REFERENCJE (24)
2.
Stembrowicz W. Krótki rys dziejów Wydziału Lekarskiego. In: Łyskanowski M, Stopiński A, Śródka A. Dzieje nauczania medycyny i farmacji w Warszawie (1789–1950). p. 169.
 
4.
Wiraszka R. Próba syntezy. Lekarze radomscy w latach 1606–1939. In: Radomski Rocznik Lekarski 2001, vol 6, p. 97.
 
5.
Bielecki R. Słownik biograficzny oficerów Powstania Listopadowego. T. II. E-K. Warszawa; 1996.
 
6.
Archiwum Państwowe w Radomiu (APR), Urząd Lekarski Guberni Radomskiej (ULGR), sygn. 16, Akta Kasy Wsparcia Lekarzy, Vol. 1. Zaczęte 1 czerwca 1860, zakończone z końcem 1864 r.; APR, Akta miasta Radomia (AmR), sygn. 724, k. 41.
 
7.
APR, ULGR, sygn. 58/198/0/34, Akta Łukasza Bieńkowskiego, lekarza radomskiego, k. 6.
 
8.
Wiraszka R. Przyczynek do bibliografii prac lekarzy ziemi radomskiej lat 1848–1914. In: Biuletyn Kwartalny Radomskiego Towarzystwa Naukowego 2000. Vol XXXV, z. 3–4, p. 106–111. Wiraszka R. Radomska bibliografia lekarska 1848–2010. In: Res suprema aegroti. Rzecz o dziejach radomskiej medycyny. Radom; 2012. p. 135.
 
9.
Krasińska I. Życie kulturalne w miastach i miasteczkach guberni radomskiej w latach 1864–1914. Radom; 2015. p. 276.
 
10.
Tochterman A. O szpitalach i lekarzach radomskich. In: RRL 2000, vol 5, p. 153.
 
11.
Szarejko P. Słownik lekarzy polskich XIX wieku, vol I, p. 187–188 APR, Akta miasta Radomia (AmR), sygn. 724, Akta o szpitalach żydowskich, k. 41.
 
12.
Kośmiński St. Słownik lekarzów polskich. Warszawa; 1888. p. 124–125.
 
13.
APR, Parafia Ewangelicka Radom. Skorowidz Aktów Urodzenia 1830–1882, poz. 26/1848.
 
14.
APR, ULGR, sygn. 58/198/0/107, Akta o examinowaniu uczniów aptekarskich. Vol IV, k. 361–364.
 
15.
APR, ULGR, sygn. 58/198/0/32, Akta o osobach aptekarskich, nlb.
 
16.
Statystyka lekarska. Sprawozdanie lekarskie z guberni radomskiej. Gazeta Lekarska. 1871;11(18):285.
 
17.
APR, Akta notariusza P. Karwadzkiego, tom 6, akt nr 26.
 
18.
Sprawozdanie z Czynności Towarzystwa Farmaceutycznego i Kasy Wsparcia za Rok 1892. Warszawa; 1893. p. 7.
 
19.
Archiwum Główne Akt Dawnych (AGAD), sygn. 1241, Akta […] dotyczące kapitału marek 1000 z darowizny rodziny śp. Antoniego Freyera na wydział opieki [1917]; AGAD, sygn. 2392, Akta […] dotyczące zarządu szpitala ewangelickiego [1873–1940].
 
20.
AGAD, sygn. 1256, Akta […] dotyczące kapitału rubli 1500 z zapisu Antoniego Freyera na fundusz stypendialny im. Antoniego i Anieli Freyerów [1917–1940].
 
21.
APR, Akta Hipoteki m. Radomia, sygn. 977, 978, 979.
 
23.
APR, Akta notariusza Wł. Przychodzkiego 1884 r. (1–76), t. 17, k. 58–73.
 
24.
APR, Akta notariusza P. Karwadzkiego 1874 r. (144–283), tom 9, akt nr 254.
 
eISSN:2084-4905
ISSN:2083-4543
Journals System - logo
Scroll to top