PL EN
PRACA ORYGINALNA
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie i cel:
Nadwaga i otyłość u dzieci i młodzieży od kilkudziesięciu lat stanowi jedno z głównych wyzwań zdrowotnych i społecznych na całym świecie. Otyłość jest chorobą o podłożu wieloczynnikowym, w której czynniki ryzyka mogą występować w różnym nasileniu i w różnych kombinacjach. Celem naszego badania było zidentyfikowanie czynników powiązanych z otyłością wieku dziecięcego i przeprowadzenie analizy wieloczynnikowej.

Materiał i metody:
Badaniem objęto grupę 268 dzieci i młodzieży. Dzieci przydzielono do jednej z dwóch grup: badanej – dzieci z nadwagą i otyłością – oraz kontrolnej – dzieci z prawidłową masą ciała. Dane zebrano za pomocą autorskich kwestionariuszy uwzględniających prenatalne, biologiczne, środowiskowe, behawioralne i żywieniowe czynniki ryzyka rozwoju otyłości.

Wyniki:
Sześć spośród badanych czynników okazało się istotnie powiązanych z ryzykiem rozwoju nadwagi lub otyłości u dzieci: płeć męska (p < 0,05), wysokie BMI matki przed ciążą (p <0,001), wysokie BMI matki (p < 0,001), niski status społeczno-ekonomiczny rodziny (SES) (p < 0,05), pora pobudki dziecka w weekendy (p < 0,05), podjadanie między posiłkami. Wyniki analizy wieloczynnikowej wskazują, że prawdopodobieństwo wystąpienia nadwagi lub otyłości u dziecka było ponad 6,5 raza większe, jeśli matka miała nadwagę lub otyłość (OR = 6,564; p <0,001). Chłopcy byli około dwa razy bardziej narażeni na rozwój otyłości niż dziewczynki (OR = 2,199, p < 0,05). Ryzyko nadwagi było 2,5 raza większeu dzieci, które podjadały między posiłkami niż w pozostałej grupie (OR = 2,514, p <0,05).

Wnioski:
Większy wpływ na rozwój nadwagi i otyłości u dzieci mają czynniki związane z matką, a nie z obojgiem rodziców. Nadmierna masa ciała kobiet przed ciążą jest najważniejszym czynnikiem wpływającym na nadmierną masę ciała dziecka w przyszłości.


Introduction and objective:
Overweight and obesity in children and adolescents has been one of the major health and social challenges worldwide for several decades. Obesity is a multifactorial disease in which the risk factors may appear with various severity and combinations. The aim of the study was to identify associated factors for childhood obesity and conduct a multivariate analysis.

Material and methods:
The study included a group of 268 schoolchildren and adolescents. The children were assigned to one of two groups: study group – children with overweight and obese, and control group – children with normal weight. Data were collected using questionnaires related to prenatal, biological, environmental, behavioural, and nutritional risk factors for obesity.

Results:
Of the examined factors, six proved to be significantly associated with the risk of developing childhood overweight or obesity: gender (<0.05), maternal pre-pregnancy BMI (p < 0.001), maternal BMI (<0.001), lower socio-economic status (SES) (p <0.05), waking time at weekends (p <0.05), and snacking between meals (p <0.05). The results of the multivariate analysis indicate that the chance of a child being overweight or obese was over 6.5 twice as likely if the mother was overweight or obese (OR = 6.564; p <0.001). Male children were approximately twice more likely to become obese or overweight than female children (OR = 2.199; < 0.05). The risk of excess weight was 2.5 times higher in children who ate between meals than in the rest of the group (OR = 2.514; p < 0.05).

Conclusions:
Factors related to the mother, and not both parents, have a stronger impact on the development of overweight and obesity in children. Women`s excess body weight at pre-pregnancy is the most significant factor influencing the child`s future high body weight.

Gwozdowska A, Polańska K, Starostecka E, Zeman K, Gwozdowski K, Kaleta D, Bąk-Romaniszyn L. Multivariate analysis of associated factors for overweight and obesity in children and adolescents – cross-sectional study. Med Og Nauk Zdr. 2023; 29(1): 39–45. doi: 10.26444/monz/162159
 
REFERENCJE (30)
1.
Lobstein T, Jackson-Leach R, Moodie ML, et al. Child and adolescent obesity: Part of a bigger picture. Lancet. 2015;385(9986):2510–2520. doi:10.1016/S0140-6736(14)61746-3.
 
2.
UNICEF, WHO, and World Bank, Levels and trends in child malnutrition: Key findings of the 2020 Edition of the Joint Child Malnutrition Estimates. WHO. 2020;24(2):1–16. doi:10.18356/6ef1e09a-en.
 
3.
WHO Europe Region, Childhood Obesity Surveillance Initiative (COSI) Report on the fifth round of data collection 2018–2020. WHO Region 2020;1:1–88.
 
4.
Simmonds M, Llewellyn A, Owen CG, et al. Predicting adult obesity from childhood obesity: A systematic review and meta-analysis. Obes Rev. 2016;17(2):95–107. doi:10.1111/obr.12334.
 
5.
Kumar S, Kelly AS, Review of Childhood Obesity: From Epidemiology, Etiology, and Comorbidities to Clinical Assessment and Treatment. Mayo Clin Proc. 2017;92(2):251–265. doi:10.1016/j.mayocp.2016.09.017.
 
6.
Llewellyn A, Simmonds M, Owen CF, et al. Childhood obesity as a predictor of morbidity in adulthood: a systematic review and meta-analysis. Obes Rev. 2016;7(1):56–67. doi:10.1111/obr.12316.
 
7.
Woo Baidal JA, Locks LM, Cheng ER, et al. Risk Factors for Childhood Obesity in the First 1,000 Days: A Systematic Review. Am J Prev Med. 2016;50(6):761–779. doi:10.1016/j.amepre.2015.11.012.
 
8.
Larqué E, Labayen I, Flodmark CE, et al. From conception to infancy – early risk factors for childhood obesity. Nat Rev Endocrinol. 2019; 15(8):456–478. doi:10.1038/s41574-019-0219-1.
 
9.
Gray HL, Buro AW, Barrera Ikan J, et al. School-level factors associated with obesity: A systematic review of longitudinal studies. Obes Rev. 2019;20(7):1–17. doi:10.1111/obr.12852.
 
10.
Bates CR, Buscemi J, Nicholson LM, et al. Links between the organization of the family home environment and child obesity: a systematic review. Obes Rev. 2018;19(5):716–727. doi:10.1111/obr.12662.
 
11.
Wang J, Wu Y, Xiong G, et al. Introduction of complementary feeding before 4 months of age increases the risk of childhood overweight or obesity: A meta-analysis of prospective cohort studies. Nutr Res. 2016;36(8):759–770. doi:10.1016/j.nutres.2016.03.003.
 
12.
Liberali R, Kupek E, Altenburg de Assis MA, Dietary Patterns and Childhood Obesity Risk: A Systematic Review. Child Obes. 2020;16(2):70–85. doi:10.1089/chi.2019.0059.
 
13.
Porter RM, Tindal A, Gaffka BJ, et al. A Review of Modifiable Risk Factors for Severe Obesity in Children Ages 5 and under. Child Obes. 2018;14(7):468–476. doi:10.1089/chi.2017.0344.
 
14.
Albuquerque D, Nóbrega C, Manco L, et al. The contribution of genetics and environment to obesity. Br Med Bull. 2017;123(1):159–173. doi:10.1093/bmb/ldx022.
 
15.
Talma H, Chinapaw MJM, Bakker B, et al. Bioelectrical impedance analysis to estimate body composition in children and adolescents: a systematic review and evidence appraisal of validity, responsiveness, reliability and measurement error. Obes Rev. 2013;14(11):895–905. doi:10.1111/obr.12061.
 
16.
Kułaga Z, Różdżyńska-Świątkowska A, Grajda A, et al. Siatki centylowe dla oceny wzrastania i stanu odżywienia polskich dzieci i młodzieży od urodzenia do 18 roku życia [Percentile charts for growth and nutritional status assessment in Polish children and adolescents from birth to 18 year of age]. Stand Med Pediatr. 2015;12:119–134.
 
17.
I. of medicine and N. R. Council, Composition and Components of Gestational Weight Gain: Physiology and Metabolism in Weight gain during pregnancy: Reexamining the guidelines. The National Academies Press. 2009:71–110.
 
18.
Paruthi S, Brooks LJ, D’Ambrosio C, et al. Recommended amount of sleep for pediatric populations: A consensus statement of the American Academy of Sleep Medicine. J Clin Sleep Med. 2016;12(6):785–786. doi:10.5664/jcsm.5866.
 
19.
Greydanus DE, Agana M, Kamboj MK, et al. Pediatric obesity: Current concepts. Dis Mon. 2018;64(4):98–156. doi:10.1016/j.disamonth.2017.12.001.
 
20.
Bammann K, Peplies J, De Henauw S, et al. Early Life Course Risk Factors for Childhood Obesity: The IDEFICS Case-Control Stud. PLoS One. 2014;9(2):e86914. doi:10.1371/journal.pone.0086914.
 
21.
Voerman E, Santos S, Golab BP, et al. Maternal body mass index, gestational weight gain, and the risk of overweight and obesity across childhood: An individual participant data meta-analysis. PLoS Med. 2019;16(2):e1002744. doi:10.1371/journal.pmed.1002744.
 
22.
Williams CB, MacKenzie KC, Gahagan S, The effect of maternal obesity on the offspring. Clin Obstet Gynecol. 2014;57(3):508–515. doi:10.1097/GRF.0000000000000043.
 
23.
Linabery AM, Nahhas RW, Johnson W, et al. Stronger influence of maternal than paternal obesity on infant and early childhood body mass index: The Fels Longitudinal Study. Pediatr Obes. 2013;8(3):159–169. doi:10.1111/j.2047-6310.2012.00100.x.
 
24.
Rogers R, Eagle TF, Sheetz A, et al. The Relationship between Childhood Obesity, Low Socioeconomic Status, and Race/Ethnicity: Lessons from Massachusetts. Child Obes. 2015;11(6):691–695. doi:10.1089/chi.2015.0029.
 
25.
Fatima Y, Doi SA, and Mamun AA, Sleep quality and obesity in young subjects: a meta-analysis. Obes Rev. 2016;17(11):1154–1166. doi:10.1111/jpc.13434.
 
26.
Li L, Zhang S, Huang Y, et al. Sleep duration and obesity in children: A systematic review and meta-analysis of prospective cohort studies. J Paediatr Child Health. 2017;53(4):378–385. doi:10.1111/jpc.13434.
 
27.
Skjåkødegård HF, Danielsen YS, et al. Beyond sleep duration: Sleep timing as a risk factor for childhood obesity. Pediatr Obes. 2020;e12698: 1–11. doi:10.1111/ijpo.12698.
 
28.
Nicklas TA, Baranowski T, Cullen KW, et al. Eating patterns, dietary quality and obesity. J Am Coll Nutr. 2001;20(6):599–608. doi:10.1080/07315724.2001.10719064.
 
29.
Koletzko B, Toschke AM, Meal patterns and frequencies: Do they affect body weight in children and adolescents? Crit Rev Food Sci Nutr. 2010;50(2):100–105. doi:10.1080/10408390903467431.
 
30.
Maffeis C, Grezzani A, Perrone L, et al. Could the savory taste of snacks be a further risk factor for overweight in children? J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2008;46(4):429–37. doi:10.1097/MPG.0b013e318163b850.
 
eISSN:2084-4905
ISSN:2083-4543
Journals System - logo
Scroll to top