„Sprawa lekarzy radomskich” z lat 1926–1930 i jej konsekwencje

Do lat 80. XIX wieku lekarze wykonywali wolny zawód – rozumiano to, między innymi, jako możliwość wykonywania zawodu poprzez praktykę prywatną w dowolnym miejscu, gdzie lekarz się osiedlił. Następnie, głównie w Niemczech i Austrii, powstały kasy chorych, które stanęły między pacjentem a lekarzem jako pośrednicy. Dla pacjenta oznaczało to możliwość ubezpieczenia i zabezpieczenia na wypadek choroby – ale dla lekarzy szybko zaczęło to oznaczać dyktat ekonomiczny. Zjawisko to pojawiło się również w wolnej Polsce, gdy zaczęły powstawać kasy chorych. Lekarze starali się podnosić kwestie solidarności zawodowej, etyki i wspólnoty interesów, broniąc się w ten sposób przed monopolem kas chorych. Niestety w wielu miejscach dochodziło do łamania solidarności zawodowej i podejmowania pracy przez, motywowanych głównie politycznie, łamistrajków. Sprawa lekarzy radomskich była jedną z kilku tego typu praw, podobnie jak sprawa lekarzy z Inowrocławia czy Łucka, i wpłynęła na postępowanie sądów i izb lekarskich. Warte odnotowania jest postępowanie władz administracyjnych, w tym przypadku Ministerstw Spraw Wewnętrznych, które arbitralnie przypisało sobie rolę nadrzędną nad samorządem zawodowym lekarzy. Również współcześnie Narodowy Fundusz Zdrowia stał się organem o nieproporcjonalnie większym wpływie na kształtowanie polityki zdrowotnej niż izby lekarskie, dla których zarezerwowano rolę jedynie opiniotwórczą, lecz bez wiążącego charakteru tych opinii.

Until the 1880s, doctors practiced as a freelance profession – this was understood, inter alia, as the possibility of practicing a profession through private practice in any place where the doctor settled. Then, mainly in Germany and Austria, Sickness Funds were established, which stood between the patient and the doctor as intermediaries. For the patient, this meant the possibility of insurance and security against illness – but for doctors it quickly became an economic dictate. This phenomenon also appeared in free Poland, when Sickness Funds began to be established. Doctors tried to raise the issues of professional solidarity, ethics and community of interests, thus defending themselves against the monopoly of SicknessFunds. Unfortunately, in many places professional solidarity was broken, and the mainly politically motivated scabs took up employment. The case of the doctors in Radom was one of such legal cases, just like the doctors from Inowrocław and Łuck, and exerted an effect on the proceedings of the Courts and Medical Chambers. Noteworthy is the conduct of the administrative authorities, in this case the Ministries of the Interior, which arbitrarily assigned themselves a superior role over the professional self-government of doctors. Also today, the National Health Fund has become an organ with a disproportionately greater influence on shaping health policy than Medical Chambers, which have been reserved for an opinion-forming role, but without the binding nature of these opinions.

Wiraszka R. „Sprawa lekarzy radomskich” z lat 1926–1930 i jej konsekwencje. Med Og Nauk Zdr. 2022; 28(3): 273–277. doi: 10.26444/monz/152204

REFERENCJE (25)

Sekulski J. Encyklopedia Radomia. II ed. Radom 2012. p. 237.

eISSN:	2084-4905
ISSN:	2083-4543