PL EN
PRACA ORYGINALNA
Dzieci jako sprawcy i ofiary wypadków komunikacyjnych w Polsce w latach 2008–2015
 
Więcej
Ukryj
1
Zakład Zdrowia Publicznego, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
 
2
Katedra Polityki Międzynarodowej, Uniwersytet w Białymstoku
 
3
Zakład Epidemiologii i Badań Populacyjnych, Collegium Medicum Uniwersytet Jagielloński
 
 
Autor do korespondencji
Agnieszka Genowska   

Zakład Zdrowia Publicznego, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, ul. Szpitalna 37, 15-295 Białystok
 
 
Med Og Nauk Zdr. 2016;22(2):120-128
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie:
Wypadki komunikacyjne z udziałem dzieci są istotnym zagrożeniem prowadzącym do urazów będących powodem niepełnosprawności, a także stanowią przyczynę zgonów możliwych do uniknięcia.

Cel pracy:
Celem pracy było poznanie i ocena zdrowotnych skutków wypadków komunikacyjnych z udziałem osób w wieku 0–14 lat w Polsce w latach 2008–2015.

Materiał i metody:
Przeprowadzono analizę wypadków komunikacyjnych w grupie wiekowej 0–14 lat jako sprawców i ofiar tych zdarzeń. Analizowano wypadki z obrażeniami ciała oraz skutkiem śmiertelnym wśród pieszych, kierujących i pasażerów. Informacje o wypadkach uzyskano z rocznych raportów Komendy Głównej Policji. Przy użyciu regresji Poissona dokonano analizy trendów współczynników sprawców i ofiar wypadków komunikacyjnych.

Wyniki:
W latach 2008–2015 w wypadkach komunikacyjnych 44609 dzieci w wieku 0–14 lat zostało rannych, a 1041 dzieci poniosło śmierć. Większe ryzyko obrażeń ciała i zgonów występowało u starszych dzieci (w wieku 7–14 lat) w porównaniu do dzieci młodszych (0–6 lat). Współczynniki rannych u starszych dzieci poruszających się pieszo były wyższe u ofiar wypadków (40,3/100 tys.) niż u sprawców (20,8/100 tys.), również umieralność była wyższa u ofiar wypadków w porównaniu do sprawców, zaś najwyższy współczynnik zgonów stwierdzono u pasażerów (1,0/100 tys.). Zaobserwowano istotne zmniejszenie współczynników rannych i umieralności wśród sprawców (o -10,8%/rok i -12,5%/rok), jak i ofiar (o -7,7%/rok i -9,2%/rok). Natomiast wskaźnik ciężkości wypadków nie zmieniał się istotnie i wynosił przeciętnie 2,4 zgonów/100 wypadków.

Wnioski:
Pomimo zmniejszania się współczynników rannych i umieralności z powodu wypadków komunikacyjnych u dzieci w wieku 0–14 lat należy podejmować intensywne działania związane ze zwiększaniem wiedzy o czynnikach ryzyka wypadków, szczególnie z udziałem pieszych.


Introduction:
Traffic accidents involving children are a significant threat leading to injuries which cause disability, and are the cause of preventable deaths.

Aim of the study:
To investigate and evaluate the health impact of traffic accidents with the participation of the population aged 0–14 years in Poland in the years 2008–2015.

Material and Methods:
An analysis of traffic accidents was performed in the age group 0–14 years, taking children as perpetrators and victims of these events. Accidents with injuries and fatal events among pedestrians, drivers and passengers were analyzed. Information about the cases was obtained from the annual reports of the Police Headquarters. Using Poisson regression trends in rates of children as perpetrators and victims of traffic accidents were analyzed.

Results:
n the years 2008–2015, in traffic accidents 44,609 children in the age group 0–14 years were injured, and 1,041 children were killed. Higher risk of injuries and deaths occurred in older children aged 7–14 years compared to younger children aged 0–6 years. Coefficients of the injured in accidents in a group of older child pedestrians were higher among victims (40.3/100 000) than among perpetrators (20.8/100,000), also the mortality rate was higher in casualties compared to the perpetrators, the highest death rate was found in passengers (1.0/100,000). There was a significant reduction in injured and mortality coefficients among the perpetrators (-10.8%/year and -12.5%/year) and the victims (-7.7%/year and -9.2%/year); wile the rate of the severity of accidents did not change significantly and amounted to an average of 2.4 deaths/100 accidents.

Conclusions:
Despite the decline in the rates of injured and mortality due to traffic accidents in children aged 0–14, active steps associated with increasing knowledge about the risk factors of accidents especially involving pedestrians should be taken. Key words: children, traffic accidents, deaths, pedestrians, passengers, inequalities in health

 
REFERENCJE (33)
1.
Peden M, Oyegbite K, Ozanne-Smith J, Hyder AA, Branche C, Fazlur Rahman A. (Eds.). World report on child injury prevention. WHO, Geneva 2008.
 
2.
Dąbrowski A, Lichota E, Skrzypek A, Wojtaszek M, Maciejewski R, Głowacka M. Wstrząs urazowy – problem współczesnej medycyny i zdrowia publicznego. Zdr Publ. 2009; 119(1): 112–119.
 
3.
Gorczyca T, Góra J, Gorczyca D, Maciejewska B, Palczak R. Wypadki drogowe z udziałem pieszych – problem współczesnej medycyny i zdrowia publicznego. Zdr Publ. 2011; 121(1): 90–94.
 
4.
Dworzecki J. Bezpieczeństwo ruchu drogowego w Polsce (zarys problematyki). Zesz Nauk Wyższ Szk Of Woj Ląd. 2011; 162(4): 61–79.
 
5.
Obwieszczenie Komendanta Głównego Policji z 22 sierpnia 2013 roku w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu zarządzenia Komendanta Głównego Policji w sprawie metod i form prowadzenia przez Policję statystyki zdarzeń drogowych. Dz. Urz. KGP z 2013 r. poz. 75.
 
6.
Goniewicz M, Witt M. Analiza sposobów zmniejszenia zagrożenia dzieci w ruchu drogowym w Polsce i na świecie. Pediatr Med Rodz. 2011; 7(1): 72–77.
 
7.
Długoń I, Cichocka J, Gołębiak I, Życińska K, Wardyn K, Nitsch-Osuch A. Urazy głowy i kończyn u dzieci jako przyczyna konsultacji w izbie przyjęć wybranego szpitala pediatrycznego. Fam Med Primary Care Rev. 2014; 16(1): 16–19.
 
8.
Lachowski S. Wypadkowość wśród dzieci. Zdr Publ. 2009; 119(1): 451–454.
 
9.
Sethi D, Towner E, Vincenten J, Segui-Gomez M, Racioppi F. European report on child injury prevention. WHO, Copenhagen 2008.
 
10.
Fraser J, Sidebotham P, Frederick J, Covington T, Mitchell E. Learning from child death review in the USA, England, Australia, and New Zealand. Lancet 2014; 384 (9946): 894–903.
 
11.
Fraga A, Fraga G, Stanley C, Costantini T, Coimbra R. Children at danger: injury fatalities among children in San Diego Country. Eur J Epidemiol. 2010; 25(3): 211–217.
 
12.
Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, tekst jednolity. Dz. U. z 2012 r., poz. 1137 z późn. zm.
 
13.
Malinowski Ł. Prawo o ruchu drogowym. Komentarz. Stan prawny na 1 lipca 2012. Lexis Nexis, Warszawa 2013.
 
14.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia. Dz. U. z 2003 r. nr 32, poz. 262 z późn. zm.
 
15.
Macioszek W. Dzieci jako szczególni uczestnicy ruchu drogowego. Logist Nauka. 2014; 6: 6946–6953.
 
16.
Wypadki z udziałem dzieci. Obserwatorium Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. http://www.obserwatoriumbrd.pl... (dostęp: 12.05.2016).
 
17.
Goniewicz M, Goniewicz K, Włoszczak-Szubzda A. Apteczka samochodowa i jej rola w udzielaniu pierwszej pomocy. Ocena stanu wiedzy młodych początkujących kierowców. Med Og Nauk Zdr. 2012; 18(4): 297–301.
 
18.
World Health Organization. European Mortality Database. http://data. euro.who.int/hfamdb/ (dostęp: 22.04.2016).
 
19.
Wypadki drogowe w Polsce. Roczne raporty Komendy Głównej Policji za lata 2008–2015. Instytut Transportu Drogowego, Warszawa.
 
20.
Kim H, Fay M, Feuer E, Midthune D. Permutation tests for joinpoint regression with applications to cancer rates. Stat Med. 2000; 19(3): 335–351 (correction: 2001; 20: 655).
 
21.
Pearson J, Stone D. Pattern of injury mortality by age-group in children aged 0–14 years in Scotland, 2002–2006, and its implications for prevention. BMC Pediatr. 2009; 9: 26. doi: 10.1186/1471–2431–9–26.
 
22.
Dissanayake D, Aryaija J, Wedagama D. Modelling the effects of land use and temporal factors on child pedestrian casualties. Accid Anal Prev. 2009; 41(5): 1016–1024.
 
23.
Children in road traffic. Deliverable 4.8c of the EC FP7 project DaCoTA, 2012. http://ec.europa.eu/transport/... pdf/safety_issues/age_group/01-child_traffic_safety_en.pdf(dostęp: 2016.05.27).
 
24.
Traffic Safety Basic Facts on Children. Directorate General for Trans¬port, European Commission 2015.
 
25.
Viner R, Coffey C, Mathers C, Bloem P, Costello A, Santelli J, et al. 50-year mortality trends in children and young people: a study of 50 low-income, middle-income, and high-income countries. Lancet 2011; 377(9772): 1162–1174.
 
26.
Stosowanie pasów bezpieczeństwa w Polsce w 2014 roku. Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, Warszawa 2014. http://www.krbrd.gov.pl/pl/akt.... html (dostęp: 12.05.2016).
 
27.
Stosowanie urządzeń zabezpieczających dzieci w Polsce w 2014 roku. Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, Warszawa 2014. http://www.krbrd.gov.pl/pl/akt.... html (dostęp: 12.05.2016).
 
28.
Narodowy Program Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego 2013–2020. Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, Warszawa 2013. Dokument przyjęty przez KRBRD uchwałą nr 5/2013 z 20 czerwca 2013.
 
29.
Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działania realizowane w tym zakresie 2014. Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, Warszawa 2014.
 
30.
Laflamme L, Burrows S, Hasselberg M. Socioeconomic difference in injury risk. A review of findings and a discussion of potential counter-measures. WHO, Copenhagen 2009.
 
31.
Malinowska-Cieślik M, Balcerzak B, Mokrzycka A, Kowalska I, Ścibor M. Ocena prewencji urazów i promocji bezpieczeństwa dzieci i nastolatków w Polsce. Zesz Nauk Ochr Zdr Zdr Publ Zarz. 2012; 10(2): 80–94.
 
32.
Główny Urząd Statystyczny: Na co umarł pacjent – czyli co jest wypisywane na kartach zgonu? http://stat.gov.pl/obszary-tem... ludnosc/statystyka-przyczyn-zgonow/na-co-umarl-pacjent-czyli-co¬-jest-wpisywane-na-kartach-zgonow-,1,1.html (dostęp: 27.05.2016).
 
33.
Główny Urząd Statystyczny: Rocznik demograficzny za lata 2006–2015. GUS, Warszawa.
 
eISSN:2084-4905
ISSN:2083-4543
Journals System - logo
Scroll to top