PRACA PRZEGLĄDOWA
Kompetencje społeczne – bufor wypalenia zawodowego pielęgniarek
1
Wydział Wychowania Fizycznego i Sportu w Białej Podlaskiej, Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie
Autor do korespondencji
Med Og Nauk Zdr. 2012;18(4):319-323
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Rola i zadania pielęgniarek nieustannie ulegają przeobrażeniom. Mimo zmian istnieją stałe oczekiwania dotyczące tej grupy zawodowej. Przede wszystkim wymagane są wysokie umiejętności psychospołeczne. One bowiem są gwarantem wysokiej jakości świadczonych usług zawodowych. Posiadanie i doskonalenie tych umiejętności chroni pielęgniarki przed syndromem wypalenia zawodowego, a jednocześnie podnosi jakość świadczonych usług medycznych.
Cel pracy. Celem pracy jest podkreślenie istotnej roli kompetencji społecznych jako bufora chroniącego przed wypaleniem zawodowym w grupie pielęgniarek, a także wskazanie na wybrane psychospołeczne problemy wśród tej grupy zawodowej.
Skrócony opis aktualnego stanu wiedzy. Pielęgniarki to jedna z grup zawodowych, która jest najbardziej narażona na wystąpienie syndromu wypalenia zawodowego. Chroniczne obciążenie fizyczne i psychiczne, charakter pracy, specyfika relacji interpersonalnych, relatywnie niskie i niesatysfakcjonujące wynagrodzenie predysponują do wystąpienia syndromu wypalenia zawodowego. Deficyty w zakresie społecznych umiejętności mogą potęgować taki stan. Dlatego istotne jest zwiększanie samoświadomości tej grupy zawodowej, zachęcanie do samorozwoju i udziału w dedykowanych szkoleniach. Jest też niezmiernie ważne monitorowanie i weryfikowanie programów kształcenia i doskonalenia zawodowego, które winny kłaść jeszcze większy nacisk na problematykę psychospołeczną.
Podsumowanie: Znajomość wagi problematyki kompetencji społecznych może być pomocna przy zapewnieniu pielęgniarkom właściwego wsparcia. Niezbędne jest rozwijanie teorii i praktyki dotyczącej psychospołecznych aspektów syndromu wypalenia zawodowego. Ważne jest przywiązanie wagi do wybranych aspektów psychospołecznych już na etapie postępowania rekrutacyjnego prowadzonego dla kadr pielęgniarskich oraz przy przygotowywaniu procedur związanych z doskonaleniem zawodowym.
Introduction: The role and tasks of nurses constantly change. Despite these changes, there are constant expectations for this professional group. Primarily, high social and emotional skills are required which are a guarantee of the high quality of the services offered. Possessing and improving these skills protects nurses against the burnout syndrome.
Objective: To highlight the important role of social competence as a buffer protecting against work burnout among nurses, as well as an indication of the selected psychosocial problems among this professional group.
Brief description of the current state of knowledge: Nurses are one of professional groups most vulnerable to the occurrence of burnout syndrome. A chronic physical and mental load, type of work, the nature of interpersonal relationships, relatively low and unsatisfactory salary, predispose to burnout syndrome. Deficits in social skills can intensify the described situation. Therefore, it is important to increase self-awareness of this professional group, encouraging self-development and participation in dedicated training. Therefore, it is extremely important to create education and training programs that will place an even greater emphasis on psychosocial issues.
Conclusions: Knowledge of the issues of social competence may be helpful in the recruitment procedure conducted for nursing staff, and in preparing procedures for professional development.
Key words: nurses, burnout syndrome, social competence
REFERENCJE (46)
1.
Wrońska I. Współczesna koncepcja roli pielęgniarki. Studium socjologiczne. Lublin: Norbertinum; 1995.
2.
Tobiasz-Adamczyk B, Bajka J, Marmon G. Wybrane elementy socjologii zawodów medycznych. Kraków: UJ; 1996.
3.
Gozdek N. (red.) Kształcenie podyplomowe i doskonalenie zawodowe pielęgniarek i położnych. Warszawa: CMKP; 1999.
5.
Wrońska I, Mariański J. Wartości życiowe młodzieży – na przykładzie szkół pielęgniarskich. Lublin: AM, NeuroCentrum; 1999.
6.
Szlendak B. Przejawy, mechanizmy i przyczyny wypalenia zawodowego pielęgniarek. Pielęg Położ. 2002; 7: 18-21.
7.
Marcisz E. Zakres kompetencji a satysfakcja z pracy pielęgniarek. Pielęgniarstwo 2000; 1999, 1(42): 43-50.
8.
Zdziebło K. Przyszłość zawodu w opinii pielęgniarek. Zdr Publ. 2002; 112(4): 492-496.
9.
Sapilak BJ, Steciwko A. Wypalenie zawodowe – predyspozycje, objawy, przeciwdziałanie. Pol Med Rodz. 2002; 4(3): 337-341.
11.
Muraczyńska B. Zespół wypalenia zawodowego wśród pielęgniarek pracujących w oddziałach onkologicznych. Praca doktorska. Lublin: AM; 1997.
12.
Basińska M. Czynniki wyzwalające stres w pracy pielęgniarki. Forum Psychol. 1998; III(2) :166-180.
13.
Rogala-Pawelczyk G, Lipiński C. Satysfakcja zawodowa a jakość opieki. W: N. Gozdek (red.), Kształcenie podyplomowe i doskonalenie zawodowe pielęgniarek i położnych. Warszawa: CMKP; 1999.
14.
Wiewiórkowska M. Problemy tanatologiczne w pracy pielęgniarki. W: N. Gozdek (red.). Kształcenie podyplomowe i doskonalenie zawodowe pielęgniarek i położnych. Warszawa: CMKP, 1999:32-39 .
15.
Beisert M. Przejawy, mechanizmy i przyczyny wypalenia się pielęgniarek. W: Sęk H. (red.). Wypalenie zawodowe – przyczyny, mechanizmy, zapobieganie. Warszawa: PWN, 2000: 182-215.
16.
Michałek E, Kosińska M. Stresopochodne zaburzenia emocjonalne występujące u pielęgniarek. Ann Acad Med Siles. 2001: 48-49.
18.
Makara-Studzińska M, Płotka A. Zespół wypalenia zawodowego. Pielęg Położ. 1997; 6: 4-5.
19.
Maslach Ch. Wypalenie – w perspektywie wielowymiarowej. W: Sęk H. (red.). Wypalenie zawodowe – przyczyny, mechanizmy, zapobieganie. Warszawa: PWN, 2000: 13-31.
20.
Tucholska S. Christiny Maslach koncepcja wypalenia zawodowego: etapy rozwoju. Prz Psychol. 2001; 44(3): 301-317.
21.
Schaufeli WB. Ocena skuteczności warsztatu radzenia sobie z wypaleniem dla pielęgniarek. W: Sęk H. (red.). Wypalenie zawodowe – przyczyny, mechanizmy, zapobieganie. Warszawa: PWN, 2000: 216-234.
22.
Lee JSY, Akhtar S. Efects of the workplace social context and job content on nurse burnout. Hum Resource Manage. 2011; 50(2): 227-245.
23.
Hultell D, Gustavsson JP. A psychometric evaluation of the Scale of Work Engagement and Burnout (SWEBO), Work, 2010; 37: 261-274.
24.
Damron-Rodriguez JA, Developing competence for nurses and social workers. J Soc Work Educ. 2009; 44(3): 27-37.
25.
Wasilewski B. Grupy Balinta w profilaktyce wypalenia zawodowego. W: Wasilewski B, Engel L. (red.). Grupowy trening balintonowski. Teoria i zastosowanie. Warszawa: Eneteia, 2011: 161-178.
27.
Kózka M, Bobola K, Religa D. Opinia pielęgniarek na temat śmierci i towarzyszenia umierającemu. W: L. Wołowicka (red.). Post Pielęg Prom Zdr. Poznań: AM, 1998; XIV: 129-134.
29.
Plewicka Z. Zdolności psychospołeczne oraz funkcjonowanie jednostki w grupie. Materiały do nauczania psychologii społecznej. Lublin: UMCS; 1982.
30.
Praszkier R, Różycki A. Bliskie spotkania – rzecz o treningu grupowym. Warszawa: Nasza Księgarnia; 1983.
31.
Smółka P. Kompetencje społeczne. Metody pomiaru i doskonalenia umiejętności interpersonalnych. Kraków: Wolters Kluwer; 2008.
32.
Moscovici S. Zdolności społeczne. W: S. Moscovici (red.), Psychologia społeczna w relacji ja – inni. Warszawa: WSiP, 1998: 77-104.
33.
Łazowski J. Balintonowskie treningi grupowe. W: Polska Medycyna Rodzinna 2002; 4(1): 31-34.
35.
Matczak A. Kwestionariusz Kompetencji Społecznych. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP; 2001.
37.
Jaworowska A, Matczak A. Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP; 2001.
38.
Piotrowska A. Z badań nad inteligencją społeczną. Psychologia Wychowawcza, 1997; 4: 289-300.
39.
Eason T. Emotional intelligence and nursing leadership: a successful combination. Creative Nursing, 2009; 15(4): 184-185.
40.
Rutkowska K. Wartość treningu umiejętności społecznych w szkoleniu dzieci i młodzieży. W: M. Krawczyński (red.). Psychologia sportu dzieci i młodzieży, Gdańsk: PFS, 2010: 241-257.
41.
Pilecka W, Pilecki J. Model kompetencji społecznych w ujęciu S. Greenspana. Rocz Pedag Spec. 1990; 1: 58-79.
42.
Jakubowska U. Wokół pojęcia „kompetencja społeczna” – ujęcie komunikacyjne. Prz Psychol. 1996; 39(3/4): 29-40.
43.
Huget P. Kompetencje społeczne dzieci z zaburzeniami w zachowaniu. W: Urba, B. (red.). Społeczne konteksty zaburzeń w zachowaniu. Ze¬szyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków: UJ, 2001: 51-62.
44.
Ackre, GM, Lawrence D, Social Work and Managed Care: Measuring Competence, Burnout, and Role Stress of Workers Providing Mental Health Services in a Managed Care Era. J Soc Work. 2009; 9: 269-283.
45.
Niitsuma M, Katsuki T, Sakuma Y, Sato C. The relationship between social skills and early resignation in Japanese novice nurses. J Nurs. Manage. 2012; 20(5): 659-667.
46.
Uchiyama A, Odagiri Y, Ohya Y, Suzuki A, Hirohata K, Kosugi S, Shimomitsu T. Association of Social Skills with Psychological Distress among Female Nurses in Japan. Ind Heath. 2011; 49(6): 677-686.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2084-4905 |
| ISSN: | 2083-4543 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
