PRACA ORYGINALNA
Radzenie sobie w sytuacjach trudnych a przystosowanie do życia z niepełnosprawnością u osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego o zróżnicowanym poziomie subiektywnej oceny zdrowia
1
Zakład Socjopedagogiki Specjalnej, Instytut Pedagogiki, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Med Og Nauk Zdr. 2012;18(1):37-44
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie:
Procesy radzenia sobie i przystosowania wyznaczają jakość funkcjonowania osób z trwałymi niepełnosprawnościami, w tym z uszkodzeniem rdzenia kręgowego. Ostatni trend w analizie przystosowania do życia z niepełno- sprawnością włącza elementy radzenia sobie wskazując, iż podejmowana przez jednostkę aktywność zaradcza pozostaje w istotnych i skomplikowanych powiązaniach ze sposobami reagowania na nabycie trwałych uszkodzeń.
Cel pracy:
określenie charakteru związku między dyspozycyjnym i sytuacyjnym radzeniem sobie w sytuacjach trudnych a reakcjami przystosowawczymi ujawnianymi przez osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego różniące się subiektywną oceną zdrowia.
Materiał i metody:
Badaniom zostało poddanych 113 osób z paraplegią, z których większość (82,00%) stanowili mężczyźni. Wśród badanych wyodrębniono osoby z niską i wysoką samooceną zdrowia. Zastosowano następujące narzędzia badawcze: Kwestionariusz COPE autorstwa Carvera, Scheiera i Weintrauba w polskiej adaptacji Piątek i Wrześniewskiego oraz Kwestionariusz Reakcji Przystosowawczych (RIDI) Livneha i Antonaka w opracowaniu Kirenko i Byry (wersja ekspery- mentalna). Subiektywna ocena zdrowia została określona za pomocą jednoitemowej skali wyrażającej się w pytaniu: Jak ocenia Pan/i swoje zdrowie?
Wyniki:
Subiektywna ocena zdrowia okazała się istotną zmienną różnicującą zarówno style i strategie radzenia, jak i reakcje przystosowawcze na nabycie trwałych uszkodzeń. Osoby z wysoką samooceną zdrowia, w porównaniu z tymi, które nisko oceniały własną kondycję zdrowotną, znacząco częściej preferują adaptacyjne sposoby radzenia sobie i ujawniają bardziej konstruktywne reakcje przystosowawcze.
Wnioski:
Dyspozycyjne i sytuacyjne radzenie sobie pozostaje w istotnych powiązaniach z reakcjami przystosowawczymi osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego. Charakter tego związku w znaczącym stopniu ustalany jest przy pomocy subiektywnej oceny zdrowia.
Procesy radzenia sobie i przystosowania wyznaczają jakość funkcjonowania osób z trwałymi niepełnosprawnościami, w tym z uszkodzeniem rdzenia kręgowego. Ostatni trend w analizie przystosowania do życia z niepełno- sprawnością włącza elementy radzenia sobie wskazując, iż podejmowana przez jednostkę aktywność zaradcza pozostaje w istotnych i skomplikowanych powiązaniach ze sposobami reagowania na nabycie trwałych uszkodzeń.
Cel pracy:
określenie charakteru związku między dyspozycyjnym i sytuacyjnym radzeniem sobie w sytuacjach trudnych a reakcjami przystosowawczymi ujawnianymi przez osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego różniące się subiektywną oceną zdrowia.
Materiał i metody:
Badaniom zostało poddanych 113 osób z paraplegią, z których większość (82,00%) stanowili mężczyźni. Wśród badanych wyodrębniono osoby z niską i wysoką samooceną zdrowia. Zastosowano następujące narzędzia badawcze: Kwestionariusz COPE autorstwa Carvera, Scheiera i Weintrauba w polskiej adaptacji Piątek i Wrześniewskiego oraz Kwestionariusz Reakcji Przystosowawczych (RIDI) Livneha i Antonaka w opracowaniu Kirenko i Byry (wersja ekspery- mentalna). Subiektywna ocena zdrowia została określona za pomocą jednoitemowej skali wyrażającej się w pytaniu: Jak ocenia Pan/i swoje zdrowie?
Wyniki:
Subiektywna ocena zdrowia okazała się istotną zmienną różnicującą zarówno style i strategie radzenia, jak i reakcje przystosowawcze na nabycie trwałych uszkodzeń. Osoby z wysoką samooceną zdrowia, w porównaniu z tymi, które nisko oceniały własną kondycję zdrowotną, znacząco częściej preferują adaptacyjne sposoby radzenia sobie i ujawniają bardziej konstruktywne reakcje przystosowawcze.
Wnioski:
Dyspozycyjne i sytuacyjne radzenie sobie pozostaje w istotnych powiązaniach z reakcjami przystosowawczymi osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego. Charakter tego związku w znaczącym stopniu ustalany jest przy pomocy subiektywnej oceny zdrowia.
Introduction:
Coping and adaptation processes determine the quality of functioning of individuals with permanent disabilities, including those with spinal cord impairments. The recent tendency in analyzing the adaptation to living with disability has incorporated elements of coping, indicating that remedial activities undertaken by an individual are significantly and intricately interrelated with the ways of reacting to the development of permanent impairments.
Objective:
The objective of the study was determination of the nature of the interrelation between dispositional and situational coping with difficult situations, and adaptive reactions displayed by individuals with spinal cord impairments who differ in terms of their subjective health assessment.
Material and Methods:
The study covered 113 patients suffering from paraplegia, the majority of them males (82.00%). The respondents with high and low self-reported health status were identified. The following research tools were used: the COPE developed by Carver, Scheier and Weintraub in the Polish adaptation by Piątek and Wrześniewski, as well as the Reactions to Impairment and Disability Inventory (RIDI) developed by Livneh and Antonak, prepared by Kirenko and Byra (experimental version). Self-reported health was assessed with the use of a 1-item scale consisting of the question: How healthy do you think you are?
Results:
Self-reported health proved to be a significant intervening variable differentiating both styles and strategies of cop- ing, as well as adaptive reactions to the development of permanent impairments. The respondents with high self-reported health considerably more often preferred the adaptive ways of coping and revealed more creative adaptive reactions, compared to those who evaluated their health status in low terms.
Conclusions:
Dispositional and situational coping is considerably interrelated with adaptive reactions of individuals with spinal cord impairments. Nature of this interrelation is to a significant extent determined with the use of self-reported health.
Coping and adaptation processes determine the quality of functioning of individuals with permanent disabilities, including those with spinal cord impairments. The recent tendency in analyzing the adaptation to living with disability has incorporated elements of coping, indicating that remedial activities undertaken by an individual are significantly and intricately interrelated with the ways of reacting to the development of permanent impairments.
Objective:
The objective of the study was determination of the nature of the interrelation between dispositional and situational coping with difficult situations, and adaptive reactions displayed by individuals with spinal cord impairments who differ in terms of their subjective health assessment.
Material and Methods:
The study covered 113 patients suffering from paraplegia, the majority of them males (82.00%). The respondents with high and low self-reported health status were identified. The following research tools were used: the COPE developed by Carver, Scheier and Weintraub in the Polish adaptation by Piątek and Wrześniewski, as well as the Reactions to Impairment and Disability Inventory (RIDI) developed by Livneh and Antonak, prepared by Kirenko and Byra (experimental version). Self-reported health was assessed with the use of a 1-item scale consisting of the question: How healthy do you think you are?
Results:
Self-reported health proved to be a significant intervening variable differentiating both styles and strategies of cop- ing, as well as adaptive reactions to the development of permanent impairments. The respondents with high self-reported health considerably more often preferred the adaptive ways of coping and revealed more creative adaptive reactions, compared to those who evaluated their health status in low terms.
Conclusions:
Dispositional and situational coping is considerably interrelated with adaptive reactions of individuals with spinal cord impairments. Nature of this interrelation is to a significant extent determined with the use of self-reported health.
REFERENCJE (26)
1.
Kirenko J. Psychospołeczne przystosowanie osob z paraplegią. Lublin: Wyd. UMCS; 1991.
2.
Byra S. Ewolucja poglądów dotyczących przystosowania do życia z nabytą niepełnosprawnością. Człowiek –Niepełnosprawność – Społeczeństwo 2006; 2: 49‒64.
3.
Falvo D. Medical and psychosocial aspects of chronic illness and disability. Gaithersburg: Aspen Publishers; 1999.
4.
Livneh H. Psychosocial adaptation to chronic illness and disability: A conceptual framework. Rehabilitation Counseling Bulletin. 2001; 44(1): 151‒160.
5.
Galvin LR, Godfrey HPD. The impact of doping on emotional adjustment to spinal cord injury (SCI): review of the literature and application of a stress appraisal and doping formulation. Spinal Cord. 2001; 39(6); 615‒627.
6.
McColl MA, Lei H, Skinner H. Structural relationships between social support and coping. Soc Sci Med. 1995; 41(3): 395‒407.
7.
DeGraff AH, Schaffer J. Emotion-focused coping: A primary defense against stress for people living with spinal cord injury. J Rehabil. 2008; 74(1): 19‒24.
8.
Kennedy P, Marsh N, Lowe R, Grey N, Short E, Rogers B. A longitudinal analysis of psychological impact and coping strategies following spinal cord injury. Br J Health Psychol. 2000; 5(1): 157‒172.
9.
Elfstrom M, Ryden A, Kreuter M, Persson L-O, Sullivan M. Linkages between coping and psychological outcome in the spinal cord lesioned: development of SCI-related measures. Spinal Cord. 2002; 40(1): 23‒29.
10.
Kennedy P, Duff J, Evans M, Beedie A. Coping effectiveness training reduces depression and anxiety following traumatic spinal cord injury. Br J Clin Psychol. 2003; 42(1): 41‒52.
11.
Elliott T et al. Problem solving appraisal and psychological adjustment following spinal cord injury. Cogn Ther Res. 1991; 15(3): 387‒398.
12.
Moore AD, Bombardier CH, Brown PB, Patterson DR. Coping and emotional attribution’s following spinal cord injury. Inter J Rehabil Res. 1994; 17(1): 39‒48.
13.
Martz E, Livneh H, Priebe M, Wuermser LA, Ottomanelli L. Predictors of psychosocial adaptation among people with spinal cord injury or disorder. Arch Phys Med Rehabil. 2005; 86(6): 1182‒1192.
14.
Pollard C, Kennedy P. A longitudinal analysis of emotional impact, coping strategies and post-traumatic psychological growth following spinal cord injury: A 10-year review. Br J Health Psychol. 2007; 12(3): 347‒362.
15.
Chevalier Z, Kennedy P, Sherlock O. Spinal cord injury, coping and psychological adjustment: a literature review. Spinal Cord. 2009; 47(7): 778‒782.
16.
Elfstrom ML, Ryden A, Kreuter M, Taft C, Sullivan M. Relations between coping strategies and health-related quality of life in patients with spinal cord lesion. J Rehabil Med. 2005; 37(1): 9‒16.
17.
Ravesloot C, Seekins T, Young Q-R. Health promotion for people with chronic illness and physical disabilities: The connection between health psychology and disability prevention. Clin Psyhol Psychother. 1998; 5(1): 76‒85.
18.
Krause JS, Saladin LK, Adkins RH. Disparities in subjective well-being, participation, and health after spinal cord injury: A 6-year longitudinal study. Neurorehabil. 2009; 24(1); 47‒56.
19.
Saadat S et al. Health-related quality of life among individuals with long-standing spinal cord injury: a comparative study veterans and non-veterans. Publ Health. 2010; 10(6): 1‒7.
20.
Pentland W, McColl MA, Rosenthal C. The effect of aging and duration of disability on long term health outcomes following spinal cord injury. Paraplegia. 1995; 33(4): 367‒373.
21.
Jamoom et al. Expert panel on health status measurement. Age at disability onset and self-reported health status. Publ Health. 2008; 8: 10.
22.
Krahn GJ, Suzuki R, Horner-Johnson W. Self-rated health in persons with spinal cord injury: relationship of secondary conditions, function and health status. Qual Life Res. 2009; 18(4): 575‒584.
23.
Elfstrom ML, Ryden A, Kreuter M. Taft C, Sullivan M. Relations between coping strategies and health-related quality of life in patients with spinal cord lesion. J Rehabil Med. 2005; 37(1): 9‒16.
24.
Krause JS, Stanwyck CA, Maides J. Locus of control and life adjustment. Relationship among people with spinal cord injury. Rehabil Couns Bull. 2005; 41(3): 162‒172.
25.
Livneh H, Wilson LM. Coping strategies as predictors and mediators of disability-related variables and psychosocial adaptation. Rehabil Couns Bull. 2003: 46(1): 194‒208.
26.
Byra SH, Livneha IR. Antonaka koncepcja adaptacji do życia z niepełnosprawnością. Niepełnosprawność i Rehabilitacja. 2008; 4: 3‒21.
| eISSN: | 2084-4905 |
| ISSN: | 2083-4543 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
