PL EN
PRACA PRZEGLĄDOWA
Nawozy sztuczne, azotyny, a nowotwory złośliwe
 
Więcej
Ukryj
1
Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli, Wojewódzki Rejestr Nowotworów
 
2
Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli, Ośrodek Profilaktyki i Promocji Zdrowia
 
 
Med Og Nauk Zdr. 2011;17(1):33-38
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wstęp:
Azot jest jednym z najważniejszych pierwiastków w przyrodzie, będąc głównym składnikiem atmosfery oraz składnikiem budulcowym DNA i białek wszystkich organizmów. Zawartość związków azotowych w glebie decyduje o jej żyzności. Dlatego więc związki azotu są szeroko stosowane w postaci sztucznych nawozów w celu zwiększenia plonów. Nadmiar zastosowanych nawozów, nie zbilansowany z intensywnością produkcji roślinnej, może stać się źródłem zanieczyszczenia azotanami wód powierzchownych oraz żywności. Związki azotu stosowane są również jako konserwanty żywności, zapobiegające rozwojowi bakterii jadu kiełbasianego (peklowanie). Podczas przetwarzania konserwowanych produktów azotany wchodzą w reakcję z zawartymi w mięsie aminami tworząc karcinogenne nitrozoaminy. Opisuje się związek nitrozoamin z rozwojem nowotworów przewodu pokarmowego (rak żołądka, rak jelita grubego, rak przełyku). Sygnalizowana jest również obecność w nawozach sztucznych soli metali ciężkich (ołów, arsen, kadm), które między innymi, mają wpływ na rozwój nowotworów przewodu pokarmowego i układu moczowego. Przedstawiono pokrótce sytuację epidemiologiczną i czynniki etiologiczne nowotworów żołądka, jelita grubego i przełyku.


Introduction:
Nitrogen, as the main component of the atmosphere, and a component of the construction of DNA and proteins of all organisms, is among the most important elements in nature. The content of nitrogen compounds in soil decides about its fertility. Therefore, nitrogen compounds are widely applied in the form of artifi cial fertilizers in order to increase yield. An excess of the fertilizers used, unbalanced with the intensity of plant production, may become the source of contamination of surface waters and food with nitrates. Nitrogen compounds are also applied as food preservatives, preventing the development of Clostridium botulinum bacteria in food products (pickling meat). While processing conserved food products, nitrates enter into the reaction with amines which are present in meat and form carcinogenic nitrosamines. There are reports describing the relationship between nitrosamines and the development of gastrointestinal cancer (gastric cancer, colorectal cancer, oesophageal cancer). In addition, the presence of heavy metals salts in artifi cial fertilizers is also signaled, such as lead, arsenic and cadmium which, among other things, exert an effect on the development of cancer of the gastrointestinal tract and urinary system. The epidemiological situation and etiologic factors of gastric, colorectal and esophageal cancer are briefl y presented.

 
REFERENCJE (26)
1.
Fosberg C, tłumaczenie Migula P. Eutrofi zacja Morza Bałtyckiego. Środowisko Morza Bałtyckiego 1991:Z.3 Uppsala.
 
2.
Igras J. Ocena środowiskowych skutkow nawożenia roślin na poziomie pola i w skali regionalnej. W: Chemiczne zagrożenia w rolnictwie – stan aktualny i perspektywy. Red. Nazimek T, Solecki L. Instytut Medycyny Wsi, Lublin 2006.
 
3.
Latalski M. Środowisko a stan zdrowia ludności wiejskiej. W: Zagrożenia zdrowia w środowisku wiejskim red. Macieje Latalskiego. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Warszawa 1993.
 
4.
Soszka H. Problemy metodyczne związane z oceną stopnia eutrofi zacji jezior na potrzeby wyznaczania stref wrażliwych na azotany. WodaŚrodowisko- Obszary Wiejskie 2009; 9; 1(25):151-159.
 
5.
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach; http://sai. miung.pulawy.pl/Azotjesien.htm.
 
6.
Rynkiewicz A. Problemy eutrofi zacji wod w Polsce i ich ograniczanie w sposob naturalny. Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Poznań 2007.
 
7.
Zarzycki R, Imbierowicz M, Stelmachowski M. Wprowadzenie do inżynierii i ochrony środowiska. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, 2010.
 
8.
Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Zakład Monitoringu Jakości Wod http://www.imgw.pl/wl/internet... bm.html.
 
9.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada 2002r. w sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi – niektore wymogi fizykochemiczne, Dz. U. Nr 203, poz. 1718.
 
10.
Dżugan M, Pasternakiewicz A. Ocena dziennego pobrania azotu z wyrobami mięsnymi i wodą pitną. Proceedings of ECOpole 2007; 1(1/2).
 
11.
Ciemniak A. Porownanie zawartości N-nitrozodimetyloaminy w wybranych produktach mięsnych. Rocz Panstw Zakl Hig 2006; 57; 4:34.
 
12.
Krajowy Rejestr Nowotworow. Raporty na podstawie danych Centrum Onkologii; http://epid.coi.waw.pl/krn/.
 
13.
Jędrychowski W, Gałaś A, Pac A. Badania nad żywieniem i występowaniem raka żołądka. Pol Prz Chir 2006; 78(4):404-423.
 
14.
Krzywicka A. Helicobacter pylori: epidemiologia, patogeneza i objawy kliniczne zakażenia. Zakażenia 2010; 1:121-125.
 
15.
Ksiądzyna D. Czynniki środowiskowe a etiologia nowotworów złośliwych przełyku i żołądka. Adv Clin Exp Med 2004; 13(5):807- 814.
 
16.
SimonSimon K. Pazgan-SimonSimon K. Simon K. M. Infectious factors and development of neoplastic diseases. Exp Clin Hepatol 2006: 2(1):24- 28.
 
17.
European Cancer Observatory. http://eu-cancer.iarc.fr/1-hom.... html,en.
 
18.
Didkowska J, Wojciechowska U, Tarkowski W, Zatoński W. Nowotwory złośliwe w Polsce w 2005 roku. Centrum Onkologii Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie. Warszawa, 2007.
 
19.
Wojewodzki Rejestr Nowotworow w Lublinie; baza danych – obliczenia własne.
 
20.
Wojciechowska U, Didkowska J, Tarkowski W, Zatoński W. Nowotwory złośliwe w Polsce w 2004 roku. Centrum Onkologii Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie. Warszawa, 2006.
 
21.
Haggar FA, Boushey RP, Colorectal cancer epidemiology: incidence, mortality, survival, and risk factors. Clin Colon Rectal Surg 2009 Nov; 22(4):191-7.
 
22.
Bosetti C, Levi F, Ferlay J, Garavello W, Lucchini F, Bertuccio P, Negri E, LaVecchia C. Trends in oesophageal cancer incidence and mortality in Europe. Int J Cancer 2008; 122:1118-1129.
 
23.
Szumiło J. Epidemiologia i czynniki rozwoju raka płaskonabłonkowego przełyku. Pol Merkuriusz Lek 2009; 26(151):82.
 
24.
Filipek T, Skowrońska M. Metale ciężkie w rolnictwie – źródła i stan zagrożeń. W: Chemiczne zagrożenia w rolnictwie – stan aktualny i perspektywy. Red. Nazimek T, Solecki L. Instytut Medycyny Wsi, Lublin 2006.
 
25.
Dżygora W. Środowisko – Człowiek – Zdrowie. Wybrane problemy ekologiczne i ekologiczno-zdrowotne. Kolegium Karkonoskie w Jeleniej Gorze, Jelenia Gora, 2009.
 
26.
Kozielec T. Występowanie metali toksycznych w organizmie w populacji wieku rozwojowego i u osob dorosłych na podstawie badania krwi i włosów. Wpływ suplementacji magnezem na eliminację ołowiu i kadmu z organizmu. W: Chemiczne zagrożenia w rolnictwie – stan aktualny i perspektywy. Red. Nazimek T, Solecki L. Instytut Medycyny Wsi, Lublin 2006.
 
eISSN:2084-4905
ISSN:2083-4543
Journals System - logo
Scroll to top